Κλιματική αλλαγή: Στα ύψη οι παγκόσμιες θερμοκρασίες

Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έχουν εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια, καθώς συνεχίζεται η «εμμονή» κυβερνήσεων και επιχειρήσεων με τα ορυκτά καύσιμα που θερμαίνουν τον πλανήτη, όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Και αυτή η τάση δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης.

Πολύ πιθανό είναι πλέον το ενδεχόμενο, ο πλανήτης να ξεπεράσει ένα βασικό όριο για το κλίμα για πρώτη φορά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, λόγω ενός συνδυασμού της ρύπανσης που παγιδεύει τη θερμότητα και ενός επικείμενου Ελ Νίνιο, όπως αναφέρει το CNN.

Δραματική έκκληση του WMO – Η ερχόμενη πενταετία η θερμότερη που θα καταγραφεί

Στην ετήσια ενημέρωση του για το κλίμα, ο WMO ανέφερε ότι μεταξύ 2023 και 2027, υπάρχει πλέον πιθανότητα 66%, η θερμοκρασία του πλανήτη να ανέβει 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα για τουλάχιστον ένα χρόνο.

Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, υπάρχει επίσης μια πιθανότητα 98% ότι τουλάχιστον ένα από τα επόμενα πέντε χρόνια – και η πενταετία συνολικά – να είναι η θερμότερη που θα έχει καταγραφεί για τον πλανήτη, ανέφερε ο WMO.

Η υπέρβαση του ορίου των 1,5 βαθμών κελσίου μπορεί να είναι μόνο προσωρινή, ανέφερε, αλλά θα ήταν το πιο ξεκάθαρο σήμα μέχρι στιγμής για το πόσο γρήγορα επιταχύνεται η κλιματική αλλαγή – επιταχύνοντας την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, πιο ακραίες καιρικές συνθήκες και την κατάρρευση ζωτικής σημασίας οικοσυστημάτων.

Η συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα

Οι χώρες δεσμεύτηκαν στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη σε πολύ κάτω από 2 βαθμούς – και κατά προτίμηση σε 1,5 βαθμούς – σε σύγκριση με τις προβιομηχανικές θερμοκρασίες. Οι επιστήμονες θεωρούν τον 1,5 βαθμό θέρμανσης ως βασικό σημείο καμπής, πέρα ​​από το οποίο οι πιθανότητες για ακραίες πλημμύρες, ξηρασία, πυρκαγιές και ελλείψεις τροφίμων θα μπορούσαν να αυξηθούν δραματικά.

Ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό των ανθρώπων που εκτίθενται σε ακραία κύματα καύσωνα κατά περίπου 420 εκατομμύρια, σύμφωνα με τη NASA.

«Αυτή η έκθεση δεν σημαίνει ότι θα υπερβούμε μόνιμα το επίπεδο του 1,5 βαθμού Κελσίου που ορίζεται στη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία αναφέρεται στη μακροπρόθεσμη υπερθέρμανση για πολλά χρόνια. Ωστόσο, ο WMO κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι θα παραβιάσουμε το επίπεδο του 1,5 βαθμού Κελσίου σε προσωρινή βάση με αυξανόμενη συχνότητα», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του WMO, καθηγητής Πέτρι Ταάλας, σε δήλωσή του.

Το φαινόμενο Ελ Νίνιο

Οι αυξήσεις της θερμοκρασίας τροφοδοτούνται από την αύξηση της ρύπανσης, από την καύση ορυκτών καυσίμων, καθώς και από την προβλεπόμενη άφιξη του Eλ Νίνιο, ενός φυσικού κλιματικού φαινομένου.

«Ένα φαινόμενο Ελ Νίνιο αναμένεται να αναπτυχθεί τους επόμενους μήνες και αυτό θα συνδυαστεί με την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο για να ωθήσει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες σε αχαρτογράφητη περιοχή», είπε ο Ταάλας. «Αυτό θα έχει εκτεταμένες επιπτώσεις για την υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια, τη διαχείριση του νερού και το περιβάλλον. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι».

Η έκθεση ανέφερε ότι η πιθανότητα προσωρινής υπέρβασης του 1,5 βαθμού Κελσίου αυξάνεται σταθερά από το 2015, όταν ο WMO έθεσε την πιθανότητα υπέρβασης αυτού του ορίου κοντά στο μηδέν.

Η ετήσια μέση παγκόσμια θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια για κάθε έτος μεταξύ 2023 και 2027 προβλέπεται να είναι μεταξύ 1,1 βαθμών Κελσίου και 1,8 βαθμών Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο του 1850-1900, δήλωσε ο WMO. Αυτό αναφέρεται στην περίοδο πριν από την απότομη αύξηση της ρύπανσης από τη θέρμανση του πλανήτη εξαιτίας της καύσης ορυκτών καυσίμων.

«Οι παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες προβλέπεται να συνεχίσουν να αυξάνονται, απομακρύνοντάς μας όλο και πιο μακριά από το κλίμα που έχουμε συνηθίσει», δήλωσε ο Leon Hermanson, ειδικός στο Met Office που ηγήθηκε της έκθεσης.

Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι ο πλανήτης πρέπει να παραμείνει εντός άυξησης έως 1,5 βαθμού κελσίου για να αποφευχθούν καταστροφικές και δυνητικά μη αναστρέψιμες αλλαγές.

Yπάρχει ακόμη χρόνος για να μειωθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη

Το όριο 1,5 μπορεί να είναι σημαντικό, αλλά δεν αποτελεί ένα σημείο καμπής από μόνο του. Με κάθε κλάσμα του βαθμού που ο πλανήτης θερμαίνεται, τόσο χειρότερα θα είναι τα αποτελέσματα. Αλλά, αυτό σημαίνει επίσης ότι κάθε κλάσμα του βαθμού κατά τον οποίο μπορεί να μειωθεί η θέρμανση, θα βοηθήσει επίσης.

Οι επιστήμονες διαμηνύουν ότι, ενώ το παράθυρο δράσης κλείνει, υπάρχει ακόμη χρόνος για να μειωθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, αν απομακρυνθούμε από την καύση πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου και στραφούμε άμεσα προς την καθαρή ενέργεια.

Πολλοί έχουν επίσης ζητήσει μέτρα προσαρμογής για να προετοιμαστούν για τις κλιματικές επιπτώσεις που έχουν ήδη δημιουργηθεί, όπως τεράστια παράκτια τείχη για την προστασία των κοινοτήτων από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η COP28

Οι χώρες θα συναντηθούν στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάι στα τέλη του έτους, όπου θα πραγματοποιήσουν έναν «παγκόσμιο απολογισμό» – μια αξιολόγηση της προόδου τους προς τους στόχους που συμφωνήθηκαν στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.

Αναμένεται ότι θα απέχουν πολύ από την επίτευξη των στόχων για διατήρηση εντός 1,5 βαθμών από την υπερθέρμανση και θα αναγκαστούν να πάρουν επιπλέον μέτρα για τη μείωση της ρύπανσης του πλανήτη κατά περισσότερο από 40% έως το 2030.

Η θέρμανση πάνω από αυτό το σημείο αυξάνει τον κίνδυνο πρόκλησης σημαντικών σημείων κλιματικής ανατροπής, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου των κοραλλιογενών υφάλων και της τήξης των πολικών φύλλων πάγου, που θα αυξήσουν την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αυξάνοντας το ενδεχόμενο καταστροφών σε παράκτιες περιοχές.

Μόνο στις ΗΠΑ, 13 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να αναγκαστούν να μετεγκατασταθούν λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας μέχρι το τέλος του αιώνα. Για πολλά έθνη των νησιών του Ειρηνικού, η θέρμανση άνω του 1,5 βαθμού αποτελεί απειλή για την ίδια την επιβίωσή τους.

Η άνοδος της  θεμοκρασίας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα

Οι αυξήσεις της θερμοκρασίας αυξάνουν επίσης τη συχνότητα και την ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως ξηρασίες, καταιγίδες, πυρκαγιές και καύσωνες. Ήδη φέτος, μια σειρά από ρεκόρ θερμοκρασίας έχουν καταρριφθεί σε όλο τον κόσμο.

Τον Μάρτιο, περιοχές της Αργεντινής αντιμετώπισαν θερμοκρασίες έως και 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές. Τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών καταρρίφθηκαν σε μεγάλες περιοχές της Ασίας τον Απρίλιο, ενώ οι θερμοκρασίες ρεκόρ προκάλεσαν πυρκαγιές στον Βορειοδυτικό Ειρηνικό τον Μάιο.

Ο περιορισμός της θέρμανσης στους 1,5 βαθμούς θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό των ανθρώπων που εκτίθενται σε ακραία κύματα καύσωνα κατά περίπου 420 εκατομμύρια, σύμφωνα με τη NASA.