Ενώ για δεκαετίες ο χάρτης του ζύθου στη χώρα μας ήταν στατικός (για να το πούμε ευγενικά), ξαφνικά… άφρισε. Καθηγητές, φαρμακοποιοί, οικονομολόγοι, μηχανικοί, χημικοί, τοπογράφοι, μαθηματικοί, διαφημιστές, φοιτητές, μέχρι και τυροκόμοι άρχισαν να βράζουν μπύρες ελληνικού ταμπεραμέντου.
Περισσότερες από 420-430 διαφορετικές φρέσκες μπύρες χειροποίητες, απαστερίωτες, αφιλτράριστες, περιορισμένης ποσότητας, χωρίς αυτοματοποιημένη διαδικασία ζυθοποίησης, με πλούσια γεύση και ευφάνταστο storytelling έχουν πλημμυρίσει τη χώρα απ’ άκρη σ’ άκρη.
Από τις 15 μικροζυθοποιίες του 2015 αυτή τη στιγμή είναι ενεργές στην εγχώρια αγορά 72, που οσονούπω θα γίνουν 74, καθώς ετοιμάζονται δύο νέες σε Καστοριά και Ρέθυμνο. Μάλιστα, ο αριθμός μεγαλώνει κατά πολύ αν προσθέσουμε και τους 40 «νομάδες», οι οποίοι δεν διαθέτουν δικές τους εγκαταστάσεις, βράζοντας τις μπύρες τους σε ζυθοποιεία τρίτων.
Πόσες μικροζυθοποιίες «χωράει» η αγορά
Με δεδομένη τη λειψή κατανάλωση μπίρας στην Ελλάδα – από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε., μόλις 35-36 λίτρα – αλλά και τη μονοδιάστατη γευστική προτίμηση (για 9 στους 10 ζυθόφιλους υπάρχει μόνο η lager) το ερώτημα για το πόσες ζυθοποιίες «χωράει» η αγορά έρχεται μάλλον αβίαστα.
Πόσο μάλλον τώρα που φαίνεται ότι έχει ξεκινήσει η συγκέντρωση στον κλάδο ως απόρροια και των σημαντικών προβλημάτων που δημιούργησαν η πανδημία και η εκτίναξη του κόστους των συντελεστών παραγωγής.
Ήδη σε διάστημα ενός έτους έχουν αλλάξει χέρια 3 από τις μεγαλύτερες «μικρές» ζυθοποιίες: η Μικροζυθοποιία Σερρών και Βορείου Ελλάδος (Siris MicroBrewery) που πέρασε στον έλεγχο του κυπριακού ομίλου Photiades Group, η αργίτικη µικροζυθοποιία Ζέος, η οποία κατά πλειοψηφία εξαγοράστηκε από τους Γιώργο Γκάμαρη με δραστηριοποίηση στην εστίαση και την ψυχαγωγία και Πέτρο Γαλακτόπουλο, πρώην ολυμπιονίκη και εμπνευστή του στιγμιαίου καφέ Fiesta, καθώς και πριν ενάμισι μήνα η Μικροζυθοποιία Έλιξις με έδρα στη Χαλκίδα, που αποκτήθηκε κατά 100% από την ζυθοποιία Septem των αδελφών Σοφοκλή και Γιώργου Παναγιώτου.
Την ίδια ώρα, δύο μικροζυθοποιίες έχουν βγει και επισήμως προς αναζήτηση νέου ιδιοκτήτη, η μία μάλιστα ανήκει στη φουρνιά των παλιών και σχετικά γνωστών, ενώ ακόμη δύο, επίσης με αρκετά χρόνια στην αγορά, βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, παλεύοντας για την επιβίωση.
Τα νέα προβλήματα που προστίθενται στα παλιά (έχουν ήδη κλείσει περισσότερες από 5 μικροζυθοποιίες) δεν φαίνεται να πτοούν τους εν δυνάμει ζυθοποιούς και συνεχώς ξεπετάγονται νέες επιχειρήσεις.
Όχι πως οι παραγωγοί της craft μπύρας (ή boutique ή artisan, όπως αποκαλείται διεθνώς η «έντεχνη» μπίρα για να ξεχωρίσει από την βιομηχανοποιημένη) έχουν λύσει όλα τους τα προβλήματα και ζυθοποιούν ανέμελοι. Το αντίθετο. Γραφειοκρατία, φορολογία, έλλειψη ρευστότητας, επισφάλειες και τόσα άλλα, τους ταλαιπωρούν το ίδιο με τους υπόλοιπους έλληνες επιχειρηματίες, ωστόσο πιστεύουν ότι «οι μικρές έχουν μέλλον».
Από τον συνεργατισμό στον ανταγωνισμό
Για τον Φώτη Αναστασίου, ιδιοκτήτη της Ζυθοποιίας Αναστασίου, της μικρότερης μικροζυθοποιίας της Αθήνας με έδρα στο Χαλάνδρι, ο κλάδος σε επίπεδο «μικρών» έχει «πιάσει ταβάνι».
Όπως αναφέρει στον ΟΤ αυτή τη στιγμή το συνολικό μερίδιο των μικροζυθοποιίων αγγίζει το 2-3%, δηλώνοντας ότι πρόκειται για το υψηλό που μπορεί να «πιάσει» η εν λόγω αγορά.
Τονίζει μάλιστα ότι λόγω του υψηλού ανταγωνισμού έχουν αρχίσει να παρατηρούνται φαινόμενα πέραν και πάνω από το πνεύμα της μικροζυθοποιίας, που βασίζεται και στον συνεργατισμό.
Για τον κο Αναστασίου, ενεργό μέλος της ελληνικής craft beer σκηνής και ιδιοκτήτη της βραβευμένης The Local Pub, οι απόπειρες πανελλαδικής διανομής είναι λάθος επιχειρηματικός στόχος για μια μικροζυθοποιία, ενώ αναφέρει ότι η αγορά έχει κατακλυστεί με εκατοντάδες brands και ετικέτες, με πολλά, δυστυχώς, να υστερούν σε ποιότητα και κυρίως σε ταυτότητα.
Έρχονται συγχωνεύσεις
Από την άλλη, για τον Σοφοκλή Παναγιώτου, ιδιοκτήτη της Septem και πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης Ζυθοποιών, υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης της αγοράς των μικροζυθοποιίων παρά τις αντιξοότητες που προκάλεσαν η πανδημία και πληθωριστικές πιέσεις.
Ωστόσο τονίζει ότι θα ενταθούν τα φαινόμενα συγχωνεύσεων μεταξύ των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, ενώ λέει πως χρειάζεται χρόνος για να εμπεδωθεί η μικροζυθοποιία ως διακριτός παίκτης στην εγχώρια αγορά μπύρας.
Σε κάθε περίπτωση αναφέρει ότι η φετινή χρονιά ξεκίνησε ζωηρά και τα μηνύματα από την εξέλιξη των τουριστικών ροών εφέτος είναι παραπάνω από θετικά.
Μειώσεις τιμών από το 2024 και βλέπουμε
Σε επίπεδο τιμών ο κος Παναγιώτου επισημαίνει ότι δεν πρόκειται να δούμε μειώσεις εφέτος και αυτό γιατί το λειτουργικό κόστος εξακολουθεί να κινείται σε υψηλά επίπεδα αν και οι λογαριασμοί της ενέργειας δεν είναι τόσο τρομακτικοί όπως πέρσι.
Για παράδειγμα στις φιάλες οι τιμές έπεσαν ένα λεπτό του ευρώ όταν είχαν ανέβει κατά 10 λεπτά, λέει ο επικεφαλής της Septem. Ωστόσο τονίζει ότι ούτε και περαιτέρω ανατιμήσεις θα γίνουν.
Σημειώνεται ότι συνολικά στην αγορά του ζύθου το διάστημα από τις αρχές του 2022 μέχρι και τις αρχές της φετινής χρονιάς οι τιμές έχουν ανέβει 6-14%.
Ο κος Παναγιώτου προβλέπει ότι οι όποιες μειώσεις μπορεί να γίνουν από το 2024.
Ο χάρτης των 70+2 ελληνικών ζυθοποιείων
Στην κουλτούρα της περιορισμένης και ελεγχόμενης παραγωγής μπίρας «έβαλε» τους Έλληνες ο καθηγητής Πανεπιστημίου Παύλος Εμμανουηλίδης όταν το 1997 -μετά από δυσκολίες με τη νομοθεσία και τη γραφειοκρατία– σερβίρισε στο ζυθεστιατόριό του στην πλατεία Χαλανδρίου το πρώτο ποτήρι μπίρα από ελληνική μικροζυθοποιία.
Από τότε έχουν παραχθεί χιλιάδες εκατοστόλιτρα μπύρας και έχουν ανοίξει δεκάδες ζυθοποιεία. Ο ΟΤ παρουσιάζει σήμερα τον χάρτη των 72 μικροζυθοποιίων από την Κομοτηνή μέχρι το Λασίθι και από την Κέρκυρα μέχρι τη Ρόδο.
12 αιγαιοπελαγίτικα νησιά 18 μικροζυθοποιίες
Στους πρωτοπόρους σε ότι αφορά τον κλάδο της μικροζυθοποιίας, συγκαταλέγονται η Παπαδημητρίου Εμμ. ΑΒΕΕ – Ελληνική Ζυθοποιία Ρόδου, η πρώτη που δημιούργησε μικροζυθοποιία σε ελληνικό νησί και η επίσης ροδίτικη Παντελής Κουγιός ΑΒΕ, η οποία από το 2009 μπήκε σοβαρά στην αγορά μπύρας με την λειτουργία μιας νέας και υπερσύγχρονης μονάδας ζυθοποιίας.
Στη Ρόδο, στο χωριό Αρχάγγελος, λειτουργεί πλέον και η μικροζυθοποιία – μπυραρία The Mule’s Brew.
Αν και η Σαντορίνη ξεχωρίζει παγκοσμίως για τα κρασιά της, έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα και στη χειροποίητη μπύρα.
Ήδη από το 2011 ο Σέρβος ζυθοποιός Boban Κrunic, ο Άγγλος οινέμπορος Steve Daniel, η Αμερικανίδα Majda Anderson και ο γνωστός Έλληνας οινολόγος / οινοπαραγωγός Γιάννης Παρασκευόπουλος ίδρυσαν την εταιρία Santorini Brewing Company, δημιουργώντας στη Μέσα Γωνιά της Σαντορίνης ένα μικρό ζυθοποιείο με σήμα το γάιδαρο (Donkey)!
Ακολούθησε η FIRST LOMAX – Μπύρα Volkan του Πέτρου Νομικού, με καταβολές από τον εφοπλιστικό χώρο, ενώ πέρσι άνοιξε τις πόρτες της η μικροζυθοποιία Φτέλος με βασικούς μετόχους τον οινοποιό Ματθαίο Αργυρό, ιδιοκτήτης του ιστορικού Κτήματος Αργυρού στην Επισκοπή Γωνιά της Σαντορίνης, τον Μανώλη Χλωρίδη και τον Ευάγγελο Φουστέρη.
Το 2012, στην καρδιά της οικονομικής κρίσης, ο Αλέξανδρος Κουρής και τη Μάγια Τσόκλη ξεκίνησαν από το μηδέν τη Μικροζυθοποιία Κυκλάδων στην Τήνο. Από τότε η φρέσκια μπύρα τους γράφει το δικό της success story.
Την ίδια χρονιά ξεκίνησε τη λειτουργία της και η Μικροζυθοποιία Χίου, παράγοντας και εμφιαλώνοντας στον Κάμπο της Χίου φρέσκια μπίρα.
Το 2016, η πρώτη μπύρα της Μικροζυθοποιίας Σαμοθράκης, γεννήθηκε στο ακριτικό αυτό νησί, με συνταγή του Θανάση Αποστολάκου. Μία μπύρα φρέσκια και δυναμική όπως ο μεγαλύτερος καταρράκτης, και χείμαρρος του νησιού, ο Φονιάς.
Η μικροζυθοποιία Naxos Beer ξεκίνησε να παράγει τις μπύρες της επίσης το 2016. Στην αρχή λειτούργησε νομαδικά (εμφιάλωνε σε συνεργαζόμενο μικροζυθοποιείο), ενώ από το 2021 απέκτησε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στο νησί των Κυκλάδων.
Το 2017 τρεις φίλοι και συνεργάτες έκαναν το μεγάλο βήμα και προχώρησαν στην δημιουργία ζυθοποιείου στο νησί της Ικαρίας με την επωνυμία Ικαριακή Ζυθοποιία. Η μπίρα τους, η «Ικαριώτισσα», όπως διαβάζουμε στην ετικέτα είναι «καμωμένη με νερό από τις φυσικές πηγές της Ικαρίας, της νήσου της μακροζωίας. Μία μπύρα που οφείλει το όνομα της στην μητριαρχική παράδοση του τόπου μας».
Σχετικά πρόσφατα, το νησί της μακροζωίας απέκτησε και δεύτερη ζυθοποιία. Ο Τζόναθαν Σπανός και η Νάσια Κυριάκου άνοιξαν το νανοζυθοποιείο τους στον Εύδηλο πριν από λίγους μήνες το Slow Down στα Πετράλωνα, το πρώτο taproom της περιοχής.
Η Μικροζυθοποιία Πάρου με την μπύρα «56isles » (το όνομα γεννήθηκε από τον αριθμό των 56 μικρών και μεγάλων νησιών του συμπλέγματος των Κυκλάδων), αποτελεί πλέον και τουριστικό αξιοθέατο στο νησί, ενώ τις δικά τους μικροζυθοποιεία έχουν η Σκιάθος (μπύρα Repi) και η Σκόπελος (μπύρα Spira).
Όπως και στη Σαντορίνη έτσι και στη Σάμο εκτός από κρασί το νησί του Πυθαγόρα έχει και μικροζυθοποιία, ενώ η τοπική «Mikònu» είναι μπυρένια πρόταση της Μυκόνου.
Αυτή την περίοδο στήνεται ακόμη μια νησιωτική μικροζυθοποιία, η Μικροζυθοποιία Sigri στη Λέσβο, η οποία ξεκίνησε ως νομαδική ζυθοποιώντας στη Μικροζυθοποιία Χίου.
10 craft μπύρες κάτω απ’ τ’ αυλάκι
Εάν εξαιρέσουμε το χειροκίνητο ζυθοποιείο – ζυθοπωλείο της οικογένειας Μάµου στην Πάτρα εν έτει 1876 (εδώ και έξι χρόνια η μπύρα Μάμος κυκλοφορεί από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία), η επαφή της Πελοποννήσου με την χειροποίητη μπύρα ξεκινά το 1999 όταν ο Καναδός ζυθοποιός Ντέιβιντ Γουντ ιδρύει στο Άργος τη µικροζυθοποιία Ζέος (από το ρήμα ζέω – βράζω), φτιάχνοντας µια από τις λίγες αμιγώς ελληνικές µπύρες για εκείνη την εποχή.
Έτσι εκτός από τα αργίτικα πεπόνια η αργολική κωμόπολη έγινε γνωστή και για την μπύρα της, η οποία, όπως προαναφέραμε άλλαξε χέρια πέρσι.
Πολλά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 2014, ο οινολόγος Παναγιώτης Θαµνίδης και ο χηµικός µηχανικός Παναγιώτης Κορδώσης δημιουργούν τη Ζυθοποιία Πελοποννήσου», η οποία παράγει την Karma Beer, µε σήμα το λιοντάρι της Νεμέας.
Τον Μάρτιο του 2015 κυκλοφόρησε από την υπερσύγχρονη μονάδα της Κορινθιακής Μικροζυθοποιίας στα Κρητικά Αρχαίας Κορίνθου, η μπύρα Canal Dive, ενώ νότια της Πάτρας, εντοπίζεται η Πατραϊκή Μικροζυθοποιία με μια παραγωγή από πέντε μπύρες.
Η Λακωνική Ζυθοποιία δημιούργησε την πρώτη Λακωνική μπύρα με την ονομασία Sparta Beer. Σήμερα η εταιρεία επεκτείνεται και το επενδυτικό της σχέδιο συνολικού επιλέξιμου και ενισχυόμενου κόστους ίσου με 770.816 ευρώ έχει ενταχθεί στις διατάξεις του αναπτυξιακού νόμου. Μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, η δυναμικότητα παραγωγής μπύρας της Λακωνικής Ζυθοποιίας, που στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις ανέρχεται σε 90.000 τεμάχια το χρόνο, θα εκτοξευθεί στα 2.000.000 τεμάχια το χρόνο.
Μετά την επιτυχημένη παρουσία τους στον χώρο του κρασιού, οι ιδιοκτήτες του Κτήματος Μπριντζίκη στην Ολυμπία δοκιμάζουν την τύχη τους και στη ζυθοποιία ιδρύοντας την Ηλειακή Ζυθοποιία.
Η μικροζυθοποία Farè Brewery παράγει μπύρα στην Καλαμάτα, ενώ στα νότια της μεσσηνιακής πρωτεύουσας, στην περιοχή της Μάνης βρίσκεται το ομώνυμο ζυθοποιείο Μάνη.
Έχοντας βράσει 60 μπύρες σε μόλις τρία χρόνια, η μικρή, ανεξάρτητη, συνεργατική KYKAO κοντά στην Πάτρα είναι μία από τις πιο δημιουργικές μικροζυθοποιίες της Ευρώπης. Κυκάω σημαίνει να αναμειγνύω, να συνδυάζω διαφορετικά συστατικά.
12 ζυθοποιεία από τη λεβεντογέννα
Το 2001 ο γερμανός μαθηματικός και πανεπιστημιακός διδάκτωρ Bernd Brink και η δικηγόρος Ευαγγελία Παπαδάκη με την ευχή «Und Gott gib Glück und Segen drein» (Και ο Θεός ας δώσει τον πλούτο Του και την ευλογία Του!) έφτιαξαν την πρώτη τους βιολογική μπύρα στο Ρέθυμνο. Σε ένα ζυθοποιείο χωρίς κουφώματα, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα (με μία παλιά και μικρή γεννήτρια) και χωρίς τον κατάλληλο ψυκτικό εξοπλισμό (η δεξαμενή ψύχθηκε με παγάκια), έκαναν τα πάντα χειρονακτικά (κολλούσαν τις ετικέτες, έπλεναν τις φιάλες).
Σήμερα εκτός από τη μπύρα Brink’s, η Κρήτη διάθετει ακόμη 11 τοπικές ζυθοποιίες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Λύρα Μεσογειακή Μικροζυθοποιία Κρήτης στο Καστέλι Κισσάμου που παράγει χανιώτικη Golden Ale, η Κρητική Ζυθοποιία – Χάρμα με 25 μπύρες, στο χωριό Ζουνάκι του δήμου Πλατανιά διαθέτοντας εγκαταστάσεις 2.000 τ.μ. περιστοιχισμένες από ελαιώνες και πορτοκαλεώνες, ενώ νότια της πόλης των Χανίων βρίσκονται οι ζυθοποιίες ΧΑΟΣ, με 13 μπύρες, όπως επίσης η Lafkas και η Azatis, με δύο μπύρες έκαστη.
Με καταγωγή από την Καλλιθέα Ηρακλείου όπου βρίσκεται το επισκέψιμο ζυθοποιείο της, η Σόλο είναι μία μπύρα που έχει καταφέρει να βγει και εκτός Κρήτης, με διεθνείς συνεργασίες και διακρίσεις της σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το εργαστήρι ζύθου με την επωνυμία ΚΑSTA βρίσκεται στο Ηράκλειο, όπως και το Notos Brewery που αποτελεί το πρώτο ανεξάρτητο μικροζυθοποιείο της πόλης, ενώ η Helmisons είναι η νοτιότερη ζυθοποιεία της Ευρώπης με έδρα στο Λασίθι και παραγωγή μπύρας από τοπικά προϊόντα και το νερό από τα βουνά Δίκτη.
Στις σχετικά νέες αφίξεις συγκαταλέγεται η ζυθοποιία Barbantonis με δυναμικότητα παραγωγής 16.500 λίτρα ετησίως.
Τέλος, η οικογένεια Ζηδιανάκη της παλιάς επιχείρησης των αναψυκτικών «ΦΗΜΗ» επενδύοντας 10 εκατ. ευρώ δημιούργησε τη ζυθοποιία Candia σε μικρή απόσταση από την πόλη του Ηρακλείου.
10 ζυθοποιοί από τη Μακεδονία και τη Θράκη
Στις βόρειες ζυθοποιίες της Ελλάδας κυριαρχεί η Ζυθοποιία Μακεδονίας – Θράκης, η οποία ξεκίνησε ως μικροζυθοποιία το 1998 στην Κομοτηνή με την μπύρα Βεργίνα να κυκλοφορεί το επόμενο χρόνο (1999).
Η Μικροζυθοποιία Σερρών και Βορείου Ελλάδος (Siris MicroBrewery) ιδρύθηκε το 2013 με πρωτεργάτη τον Γιάννη Μαρμαρέλλη. Εξαγοράστηκε τελικά πέρυσι από τον κυπριακό όμιλο αλκοολούχων και ποτών, Photiades Group.
Η Μικροζυθοποιία Θεσσαλονίκης με έδρα τη ΒΙΠΕ Σίνδου κυκλοφόρησε τη μπύρα «Άλη», δηλαδή τη διαδρομή του αλήτη, του ελεύθερου ανθρώπου που τολμά, ρισκάρει, μάχεται, αναζητώντας διαρκώς νέες εμπειρίες και ιδέες.
Τα μπυρένια βήματά της κάνει και η Σκνίπα από την Πρότυπη Μικροζυθοποιία Θεσσαλονίκης που εδρεύει στη Θέρμη, αξιοποιώντας ελληνικές πρώτες ύλες.
Στο Δοξάτο της Δράμας συναντάμε τη Johnie’s, μια μικροζυθοποιία με εξαγωγικό προσανατολισμό που παρασκευάζει μια lager και μια weiss, ενώ λίγο ανατολικότερα στην Ξάνθη βρίσκεται η μικροζυθοποιία Solar (Ηλιακό Μικροζυθοποιείο Ξάνθης).
Στην πόλη της Κατερίνης η Βιομηχανία Γάλακτος Κατερίνης – Κορφή ξεκίνησε το 2016 και δραστηριότητα στην μικροζυθοποίηση. Η δυναμικότητα της παραγωγής του ζυθοβραστηρίου (παράγει την pilsner και lager Vambeer) προσεγγίζει το όριο των 2.000 εκατόλιτρων μηνιαίως.
«Επτά σφραγίδες» (Seven Seals) είναι η ονομασία της μικροζυθοποιίας στην Ιερισσό της Χαλκιδικής. Δημιουργός της μπύρας είναι ο 27χρονος Δημήτρης Σταθώρης, της γνωστής τυροκομικής εταιρείας.
To 2017 ένας τυπογράφος και ένας τοπογράφος έφτιαξαν στην Καβάλα το δικό τους μικροζυθοποιείο με την απόλυτα πρωτότυπη επωνυμία «Μικροζυθοποιία Καβάλας», η οποία παράγει την μπύρα Marmita, ενώ τέλος να αναφέρουμε και τη νεότατη νανοζυθοποιία 3 Brothers Brews στην Επανομή Θεσσαλονίκης, η οποία θα ανοίξει τέλος του μήνα.
5+2 μικροζυθοποιίες στην Αττική
Με όνομα όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο, η Noctua, κοινώς η μικρή κουκουβάγια ή Αθηνά η νυκτία, είναι η μικροζυθοποιία που δημιουργήθηκε δύο βήματα από το Γκάζι και δύο μόλις χιλιόμετρα από την πλατεία Ομονοίας, μέσα στο καλοκαίρι του 2016.
H Ζυθοποιία Αναστασίου είναι η μοναδική ζυθοποιία των βορείων προαστίων και μία από τις έξι στην Αττική. Από το 2018 παράγει 100% χειροποίητο, φρέσκο ζύθο και συγκεκριμένα 9 διαφορετικές συνταγές αποκλειστικά σε βαρέλι. Ιδιοκτήτης της ο Φώτης Αναστασίου, ενεργό μέλος της ελληνικής craft beer σκηνής και ιδιοκτήτης της βραβευμένης The Local Pub στο Χαλάνδρι.
Μόλις 18 μήνες «ζωής» μετράει η Paragon Brewery, το μικροζυθοποιείο – taproom της Ηλιούπολης, ενώ το 2019 έκανε την εμφάνισή της η Alea Brewing με ολοκαίνουργιο μικροζυθοποιείο στη Μεταμόρφωση.
Την 7άδα συμπληρώνουν η Magania, η μικροζυθοποιία στον Κάλαμο η 33 Brewing Company στον Ασπρόπυργο όπου εκτός από τις δικές της ετικέτες στις εγκαταστάσεις της εμφιαλώνουν κι άλλες εταιρείες, όπως η Dark Crops, καθώς και ο χώρος «ΑΘΗΝΕΟ» της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας (όμιλος Heineken), η λειτουργία του οποίου διακόπηκε στα τέλη του 2013.
13 «μικροί» από Ιωάννινα και Κέρκυρα μέχρι Βόλο και Θήβα
Ξεκινώντας από την Κέρκυρα, η Κερκυραϊκή Μικροζυθοποιία (Corfu Beer), δημιούργημα της οικογένειας Καλούδη με έδρα στο χωριό Αρίλλας, ήταν από τις πρώτες προσπάθειες στην ελληνική σκηνή της craft μπύρας, καθώς ξεκίνησε να λειτουργεί το 2006.
Η Κεφαλονιά απέκτησε τη δική της μπύρα το 2015. Η Μικροζυθοποία Κεφαλονιάς και Ιθάκης στον Καραβόμυλο Κεφαλονιάς είναι δημιούργημα τριών νέων ανθρώπων οι οποίοι παράγουν τη μπύρα Kefalonian Beer.
Η Levantebeer στη Ζάκυνθο έγινε πραγματικότητα το καλοκαίρι του 2017, ενώ στα Λαζαράτα της Λευκάδας, ένα ζευγάρι Γερμανών δημιούργησαν το 2021 μια μικροζυθοποιία – εστιατόριο.
Περνώντας απέναντι στην Ήπειρο συναντάμε τη μπύρα Stala της Epirus Brewery στο Ροδοτόπι Ιωαννίνων και κατηφορίζοντας βρίσκουμε την Carpinus Beer, μια νέα μικροζυθοποιία που εμφιαλώνει σε μικρό ζυθοποιείο στο Καρπενήσι και ιδιοκτήτης της είναι ο Νίκος Αντωνόπουλος.
Η μικροζυθοποιία Πλούμης (εντός του ομώνυμου οινοποιείου) βρίσκεται στη Ναύπακτο, ενώ η Iama Brewery είναι η μικροζυθοποιία στις Πλαταιές, Θηβών, σε ένα χώρο όπου παλιά χρησιμοποιούταν ως αποθήκη αγροτικών υλικών και εργαλείων.
Σημαντική ανάπτυξη γνωρίζει η craft μπύρα στον Βόλο όπου λειτουργούν 3 μικροζυθοποιεία.
Ένας ποτοποιός τρίτης γενιάς, ο Γεώργιος Παπαδιώτης, συγκέντρωσε μια ομάδα νέων ανθρώπων κι έστησε μικροζυθοποιία Πλάστιγγα στο κέντρο της πόλης του Βόλου.
Καλλιεργώντας συμβολαιακά κριθάρι ζυθοποίησης η οικογένεια Μαλαμούλη είχε την πρώτη επαφή με τη ζυθοποίηση. Η οικιακή ζυθοποίηση ήταν το επόμενο βήμα, που οδήγησε τον Απρίλιο του 2019 στη λειτουργία του ζυθοποιείου Local Streets στο Βόλο.
Η μικροζυθοποιία Θεσσαλίας που παράγει την μπύρα Αργώ είναι η παλαιότερη στην πρωτεύουσα της Μαγνησίας.
Με έδρα τα περίχωρα της Καρδίτσας, η μπύρα Στίλβη της Ζυθοποιίας Θεσσαλίας εμπνέεται από τη μυθολογία και την ιστορία του τόπου.
Στον Πλατύκαμπο Λάρισας, μία από τις μεγάλες «μικρές» είναι η Ζυθοποιία Πηνειού με τη Lola. Στο τέλος του 2022 επενδυτικό σχέδιο ύψους 1 εκατ. ευρώ της εταιρείας εντάχθηκε στις διατάξεις του αναπτυξιακού νόμου και αφορά στην επέκταση της δυναμικότητας της μονάδας παραγωγής ζύθου.
Οι gypsy ζυθοποιοί
Εκτός από τους ζυθοποιούς που έχουν έδρα και μικρότερες ή μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, στο χώρο της craft μπίρας διαπρέπουν και οι «νομάδες» (nomad/gypsy brewing), οι οποίοι ξεπερνούν τους 40 απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας.
Η νομαδική ζυθοποίηση είναι η δυνατότητα να βράσει ένας οικοζυθοποιός τη συνταγή του σε ένα ζυθοποιείο χωρίς αυτό να του ανήκει. Στην ουσία «μισθώνει» για μια μέρα το χώρο και δημιουργεί τη μπίρα του.
Στους νομάδες μικροζυθοποιούς ανήκει ο μηχανικός Γιώργος Ντάνος από την Πάτρα, που ως οικοζυθοποιός πριν από λίγα χρόνια σ’ ένα υπόγειο αυτοσχέδιο ζυθοποιείο έβρασε την Ammousa English IPA. Πρόσφατα η μπύρα του βραβεύτηκε με Gold Medal στο διαγωνισμό τυφλής γευσιγνωσίας «European Beer Challenge 2023», ανάμεσα σε εκατοντάδες μπύρες από 39 χώρες. Αυτή η επιτυχία έρχεται σε συνέχεια της βράβευσης του 2019 από τον ίδιον οργανισμό, επιβεβαιώνοντας την σταθερότητα της όλα αυτά τα χρόνια.
Στο gypsy brewing (ζυθοποίηση με συμβόλαιο) επιδίδονται με επιτυχία οι Noble Men, Flaros, Craft, Seven Islands Brewery, Blame the Sun, Kirki Beers, Valia Calda, Lazy Goat, Sui Generis, Strange Brew, Mustaki, Vasta, Brewtiful, Morias, Midnight Circus, Syrma, Sourmena, Monachus Brewing, Τρικάλων Ζύθος, Αμπατή, Θεσσαλική Ζυθοποιία, Μικροζυθοποιία Φολεγάνδρου, Syra Beer, Fuckin’ Flamingo Brewing, Random, Valtinger, Evripos, Utopia, Μεθιά, Kult, Wings, Dreamer Brewing, Kentavros, Dedalos, Clepsydra, Wolf Did It, Main Squeeze Brewing, Raven Brewing, C0nifer Brewery, Azrael.brewery κ.ά.
