Βίντεο ντοκουμέντο και δημοσίευμα με το οποίο κατηγορεί την Ελλάδα για παράνομη επαναπροώθηση προσφύγων, ανάμεσά τους και βρέφη, παρουσιάζουν οι New York Times.
Η εφημερίδα αναφέρει πως έλαβε το βίντεο από έναν αυστριακό εργαζόμενο σε ανθρωπιστική οργάνωση, ο οποίος έχει περάσει μεγάλο μέρος των τελευταίων δυόμισι ετών δουλεύοντας στη Λέσβο και προσπαθώντας να καταγράψει τις όποιες παραβιάσεις δικαιωμάτων σε βάρος των μεταναστών.
«Η Ελλάδα λέει ότι δεν παρατάει τους μετανάστες στη θάλασσα. Πιάστηκε επ’ αυτοφώρω», είναι ο τίτλος του άρθρου της εφημερίδας που το συνοδεύει με βίντεο και φωτογραφίες.
Σύμφωνα με τα όσα φαίνονται στο βίντεο αιτούντες άσυλο στη Λέσβο ανάμεσά τους και μικρά παιδιά, περισυλλέγονται σε ένα μικρό φορτηγό, μεταφέρονται στη θάλασσα και εγκαταλείπονται σε μια σχεδία από την ελληνική ακτοφυλακή στη μέση του Αιγαίου, προς την Τουρκία.
Αν και η εφημερίδα όπως αναφέρει κατέθεσε επανειλημμένα αιτήματα για σχολιασμό προς την ελληνική κυβέρνηση πριν τη δημοσίευση του βιντεοληπτικού υλικού, η κυβέρνηση αρνήθηκε να απαντήσει. Οι ΝΥΤ τονίζουν μάλιστα ότι μόλις την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπερασπίστηκε τις «σκληρές αλλά δίκαιες» μεταναστευτικές πολιτικές της κυβέρνησής του από τη Λέσβο, κάνοντας λόγο για μείωση κατά 90% της άφιξης παράτυπων μεταναστών.
Η αμερικανική εφημερίδα επισημαίνει ότι έχει επιβεβαιώσει την αυθεντικότητα του βίντεο.
Αρνηση
Η κυβέρνηση αρνείται σταθερά ότι κακομεταχειρίζεται τους αιτούντες άσυλο και επισημαίνει το γεγονός ότι επωμίζεται δυσανάλογο βάρος της διαχείρισης των νέων αφίξεων στην Ευρώπη, αναφέρει η εφημερίδα.
Οι New York Times υποστηρίζουν ότι έδειξαν το βίντεο σε τρεις ανώτερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, η οποία απαντώντας γραπτώς είπε ότι «ανησυχούσε για το βίντεο».
Η Ελλάδα «πρέπει να σεβαστεί πλήρως τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τους κανόνες της ΕΕ για το άσυλο και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου», δήλωσε η Anitta Hipper, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μετανάστευση.
Η μαρτυρία
Οι αιτούντες άσυλο μετακινούνταν από χώρα σε χώρα για χρόνια προκειμένου να ξεφύγουν από τον πόλεμο στο Κέρας της Αφρικής. Μόλις είχαν φτάσει στην Ευρώπη, ελπίζοντας να ξεκινήσουν μια νέα ζωή, κουκουλοφόροι τους μάζεψαν και τους αφαίρεσαν όλα τα υπάρχοντά τους.
Στη συνέχεια βρέθηκαν στριμωγμένοι στη λέμβο και προσπαθούσαν να προστατευτούν από τον ήλιο, ενώ η Ναϊμα Χασάν Αντεν κρατούσε το 6 μηνών μωρό της και έκλαιγε.
«Δεν περιμέναμε να επιβιώσουμε εκείνη την ημέρα», δήλωσε η ίδια, 27 χρονών από τη Σομαλία. «Όταν μας έβαζαν στη φουσκωτή σχεδία, το έκαναν χωρίς κανένα έλεος».
Η δοκιμασία τους θα μπορούσε κανονικά να παραμείνει σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, όπως και εκείνες τόσων άλλων αιτούντων άσυλο, των οποίων οι μαρτυρίες για κακομεταχείριση απορρίφθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση. Μόνο που αυτή τη φορά, καταγράφηκε ολόκληρη σε βίντεο από τον αυστριακό ακτιβιστή που το μοιράστηκε με τους New York Times.
Οι New York Times επαλήθευσαν το υλικό μέσω συνεντεύξεων που πήραν από 11 από τους αιτούντες άσυλο από τη Σομαλία, την Ερυθραία και την Αιθιοπία, τους οποίους εντόπισαν σε ένα κέντρο κράτησης στη Σμύρνη, στις τουρκικές ακτές.
Πολλοί φορούσαν ακόμα τα ίδια ρούχα που φορούσαν στο βίντεο. Έδωσαν λεπτομερείς εξηγήσεις για το τι τους συνέβη, οι οποίες ταυτίζονταν με τα γεγονότα στο βίντεο – πριν οι δημοσιογράφοι των Times τους δείξουν το υλικό.
Ταυτόχρονα, η εφημερίδα βρήκε υλικό και από την άφιξή τους στο Δεκελί της Τουρκίας.
Η καταγραφή
«Ήταν λίγο μετά το μεσημέρι της 11ης Απριλίου όταν ένα λευκό φορτηγάκι χωρίς διακριτικά κατέβηκε σε έναν μικρό όρμο με ξύλινη αποβάθρα στο νότιο άκρο της Λέσβου, σύμφωνα με το βίντεο του.
Καθώς το βαν κατέβαινε στην ακτή, δύο άνδρες που περίμεναν σε ένα ταχύπλοο σκάφος κάλυψαν τα πρόσωπά τους με μάσκες του σκι, όπως φαίνεται. Όταν το βαν σταμάτησε, τρεις άνδρες βγήκαν, ξεκλείδωσαν τις πίσω πόρτες – και βγήκαν 12 άτομα, πολλά από τα οποία ήταν μικρά παιδιά.
Στους επιβάτες περιλαμβάνονταν η κ. Άντεν και το μωρό της, ο Αουάλε, με τον οποίο είχε αρχικά φύγει από την Τζίλιμπ, μια μικρή πόλη σε μια περιοχή της Σομαλίας που ελέγχεται από την Αλ Σεμπάμπ, μια ομάδα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, όπως είπε. Η κ. Aden είπε ότι είχαν αποβιβαστεί στη Λέσβο με μια βάρκα λαθρεμπόρων μια μέρα νωρίτερα και είχαν περάσει μια νύχτα κρυμμένοι στους θάμνους πριν τους μαζέψουν μασκοφόροι άνδρες.
Η Sulekha Abdullahi, 40 ετών, και τα έξι παιδιά της ήταν επίσης στριμωγμένοι στο φορτηγάκι.
Το ίδιο και ο Mahdi, 25 ετών, και ο Miliyen, 33 ετών, οι οποίοι δήλωσαν ότι είχαν επίσης φτάσει στη Λέσβο με λέμβο και αναζήτησαν καταφύγιο στους θάμνους. Συνελήφθησαν μετά από μια σύντομη καταδίωξη και οι αστράγαλοι του Miliyen έφεραν ακόμα βαθιές γρατζουνιές όταν του πήραμε συνέντευξη μέρες αργότερα.
Συμφώνησαν να μοιραστούν τις ιστορίες τους, αλλά ζήτησαν να αναφέρουν μόνο τα μικρά τους ονόματα, φοβούμενοι αντίποινα.
Λίγα λεπτά αφότου οι άνδρες έβγαλαν την ομάδα προσφύγων από το βαν, επιβιβάστηκαν σε ταχύπλοο και όλοι βγήκαν στα νερά του Αιγαίου. Από μακριά έμοιαζε με μια τουριστική βόλτα αναψυχής, αλλά μόνο αυτό δεν ήταν.
Πέρασαν άλλα τρία λεπτά και τότε το ταχύπλοο πλησίασε το σκάφος του Λιμενικού Σώματος. Ένας προς ένας, οι μετανάστες κατέβηκαν από το ταχύπλοο και οδηγήθηκαν στην πρύμνη του σκάφους του Λιμενικού Σώματος, συνοδευόμενοι από έξι άτομα χωρίς μάσκα, ορισμένα από τα οποία φαίνεται να φορούσαν την τυπική σκούρα μπλε στολή.
Στη συνέχεια, το σκάφος του Λιμενικού Σώματος έστριψε ανατολικά προς την Τουρκία και απέπλευσε. Το σκάφος δεν έστειλε το στίγμα του, σύμφωνα με το Marine Traffik, αλλά οι Times μπόρεσαν να προσεγγίσουν τη θέση του χρησιμοποιώντας δεδομένα θέσης από άλλα κοντινά εμπορικά σκάφη που φαίνονται στο υλικό.
Το σκάφος του Λιμενικού Σώματος σταμάτησε όταν πλησίασε στην άκρη των ελληνικών χωρικών υδάτων. Το βίντεο από την ακτή της Λέσβου είναι θολό λόγω της απόστασης, αλλά αργότερα φαίνεται ένα μαύρο αντικείμενο να επιπλέει δίπλα στο σκάφος του Λιμενικού Σώματος.
Σε συνεντεύξεις στο κέντρο κράτησης της Σμύρνης, όλοι οι μετανάστες περιέγραψαν ότι σπρώχτηκαν σε μια μαύρη φουσκωτή σωσίβια λέμβο και αφέθηκαν στο πέλαγος. Η χρήση αυτών των μηχανοκίνητων σχεδιών έχει καταγραφεί στο παρελθόν, αλλά οι ελληνικές αρχές έχουν αρνηθεί ότι αφήνουν τους μετανάστες να επιπλέουν σε αυτές, επειδή είναι ακυβέρνητες και μπορούν να ανατραπούν.
Οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν συχνά ένα μήνυμα φαξ για να ειδοποιήσουν τους ομολόγους τους για την παρουσία εγκλωβισμένων μεταναστών στα τουρκικά χωρικά ύδατα, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, και μια ώρα περίπου μετά την εγκατάλειψη των μεταναστών, εμφανίστηκαν δύο σκάφη της τουρκικής ακτοφυλακής.
Οι Times μπόρεσαν να προσεγγίσουν τη θέση της διάσωσης μέσω των συντεταγμένων του MSC Valencia, ενός μεγάλου εμπορικού πλοίου που ήταν αγκυροβολημένο σε κοντινή απόσταση και φαινόταν στο βάθος.
Η διάσωση της 11ης Απριλίου, όπως και πολλές άλλες, αναρτήθηκε σε ιστότοπο που ενημερώνεται τακτικά από τις τουρκικές αρχές.
Η ακτοφυλακή της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι διέσωσε «12 παράτυπους μετανάστες στη σωσίβια λέμβο που απωθήθηκε στα τουρκικά χωρικά ύδατα από ελληνικά μέσα», ανοικτά των ακτών του Δεκελί, απέναντι από τη Λέσβο, στις 14:30 τοπική ώρα».
