Ο Κομήτης του Χάλεϊ και όσα προκάλεσε στη Γη το 1910

Οι ημέρες του Μαΐου του 1910 περνούσαν, και ο κομήτης Χάλεϊ πλησίαζε όλο και πιο κοντά στη Γη.

Για εμάς σήμερα, η 18η Μαΐου 1910 είναι η ημέρα που ο κομήτης Xάλεϊ πέρασε για πρώτη φορά στον 20ο αιώνα από σημείο ορατό στη Γη, για πολλούς ανθρώπους όμως του 1910, η 18η Μαΐου ήταν η ημέρα που πίστευαν ότι θα έρθει το τέλος του κόσμου.

Ο αστρονόμος Έντμοντ Χάλεϊ

Το 1531, το 1607 και το 1682 είχε γίνει αντιληπτό από τη Γη το «πέρασμα» ενός κομήτη. Το 1705 ο Έντμοντ Χάλεϊ, κάνοντας χρήση των αρχικών συμπερασμάτων και των κανόνων του φίλου και συνεργάτη του, Ισάακ Νιούτον, κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι οι κομήτες αυτές δεν ήταν τρεις αλλά ένας, που βάσει της τροχιάς του γίνεται «περνάει» κοντά από τη Γη και γίνεται ορατός κάθε 76 χρόνια.

Ο Χάλεϊ μάλιστα προέβλεψε ότι ο κομήτης αυτός θα ξαναπερνούσε από τη Γη το 1758. Ο σπουδαίος αστρονόμος πέθανε το 1742. Πάντως, 16 χρόνια αργότερα ο κομήτης ήταν συνεπής στο ραντέβου του, επιβεβαιώνοντας τον αστρονόμο από τον οποίο πήρε εκ τότε το όνομά του.

Το τέλος του κόσμου

Ας δούμε όμως τις αντιδράσεις που προκάλεσε ο Κομήτης Χάλεϊ στο πέρασμα του από τη Γη στις 18 Μαΐου 1910.

Γράφει το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 20 χρόνια αργότερα, στις 13 Ιουνίου του 1930.

«Ποιος δεν ενθυμείται (…) τον περίφημον κομήτην του Χάλεϋ. Αυτοσχέδιοι προφήται συνέδεαν προς το πέρασμά του την συντέλειαν του κόσμου.

»Οι άνθρωποι έσπευδαν τότε να συντάξουν τας διαθήκας των! Ο νέος κομήτης υπήρξεν εντελώς ακίνδυνος. Ένα αστράκι, μέσα εις την αδαμαντόσκονιν που είνε απλωμένη εις τον ουρανόν.

(…)

»Και έπειτα ο νέος κομήτης ήταν χωρίς ουράν! Τέτοιος εξευτελισμός! Αφού ξέπεσαν οι κόμητες και οι άλλοι τιτλούχοι της γης, πρέπει λοιπόν να συμπεράνωμεν ότι αρχίζουν να ξεπέφτουν και οι κομήται του ουρανού;

»Χωρίς “ουράν” εις την οποίαν η ανάστατος φαντασία του κοινού απέδιδεν ακατανίκητον και δραστικόν δηλητηρίον, δια του οποίου θα εξηφανίζετο κάθε ζωή επί της γης».

Ο κομήτης, η Αργυρώ και ο Τάσος

Το 1942, ο Παύλος Παλαιολόγος εμβληματικός χρονογράφος αναφέρθηκε με κείμενό του στο πέρασμα του Κομήτη του Χάλεϊ το 1910. Τα περιστατικό που αναφέρει όσο και αν «φλερτάρει» με τη μυθοπλασία, αποτυπώνει την αντίδραση του κόσμου το 1910 ενόψει αυτού του φαινομένου.

«[Τη νύχτα εκείνη] την έζησαν οι σημερινοί μεσήλικες κάποιο ανοιξιάτικο βράδυ που περίμεναν την ουρά ενός κομήτη να σκορπίση το θάνατο.

»Ο κομήτης του Χάλεϋ. Άρχισε από εφιάλτης και κατάντησε σε νούμερο επιθεωρήσεως.  Τ’ αστεροσκοπεία με την ακρίβεια που χαρακτηρίζει τις ανακοινώσεις τους, είχαν ορίση με το δευτερόλεπτο τη στιγμή της μοιραίας συγκρούσεως.

»Υπήρξαν βέβαια οι άπιστοι που πλάγιασαν με απόλυτη εμπιστοσύνη στη στερεότητα του πλανήτη μας. Αλλά υπήρξαν και οι άλλοι που με τα ρολόγια στο χέρι περίμεναν το τέλος της γης.

»Κατά τη διάρκεια δε της αναμονής αυτής επέτρεψαν στους εαυτούς των πράξεις που δεν θα επιχειρούσαν αν δεν ήσαν βέβαιοι ότι ο θάνατος θα εκάλυπτε τις συνέπειες. (…) Όλα τα πλήθη των φρουρών που φράζουν το δρόμο στις ορμές και στις επιθυμίες μας εκτοπίσθηκαν για ν’ αφήσουν ελεύθερη τη δίοδο στα πάθη.

»Ένα επεισόδιο από τον εκτροχιασμό εκείνον μάς αφηγείται ο κ. Πέτρος Χάρης στο παληό του διήγημα. (…)

»Μια υπηρέτρια. Είνε το βράδυ της καταστροφής και οι κύριοί της, βέβαιοι για το τέλος τους, πάνε στο λόφο του αστεροσκοπείου, όπου έχει συγκεντρωθή ο πληθυσμός της πόλεως.

»Η υπηρέτρια μένει στο σπίτι. Ούτε αυτή αμφιβάλλει για το τέρμα της ζωής της. Πριν τη χάση όμως θέλει να τη χαρή. Να μην την εύρη μόνη ο θάνατος.

»Ο φίλος καιροφυλακτεί και γίνεται δεκτός με τις τιμές νεονύμφου στον κοιτώνα της. Δεν του αρνείται προσφορές που του είχε αρνηθή ως τη στιγμή εκείνη.

»Γιατί όχι, αφού σε λίγο η ανυπαρξία θα εκάλυπτε τις συνέπειες των περιπτύξεών της. Η ώρα όμως περνά κι η πλάσις δεν ανατρέπεται. Διακριτικός ο κομήτης είχε το τακτ να περιμαζέψη την ουρά του την στιγμή της διασταυρώσεως με τη σφαίρα μας.

»Και τώρα, τι γινόμαστε; Η Αργυρώ και ο Τάσος ανησυχούν όσο βλέπουν ότι η συντέλεια δεν έρχεται να εξαφανίση τα έργα τους.

“Σηκώθηκαν από το κρεββάτι κ έτρεξαν μαζί στο παράθυρο. Κύτταξαν τον καθαρό ουρανό κ’      έπειτα αλληλοκυττάχθηκαν με τρόμο…”

»Με τρόμο, γιατί ο πλανήτης μας γλύτωσε την καταστροφή».

Ο Κομήτης του Χάλεϊ έγινε ξανά ορατός από τη Γη το 1986 και αναμένεται να «ξαναπεράσει» το 2061. Καλώς ή κακώς, πάντως, η επιστήμη έχει προχωρήσει πλέον τόσο πολύ που το πέρασμα του Χάλεϊ έχει πάψει να οδηγεί τους κατοίκους της Γης σε τέτοιες…απονενοημένες πράξεις όπως της Αργυρώς και του Τάσου.