Με μεγάλη δυναμική οδεύει προς τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που, σύμφωνα με καταμετρημένα άνω του 90% των ψηφοδελτίων, υπολείπεται λιγότερο από 1 μονάδα του 50%, που θα του επέτρεπε να εκλεγεί από τον χθεσινό πρώτο γύρο, έχοντας λάβει γύρω στο 5% παραπάνω από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Ο τούρκος πρόεδρος διέψευσε τις δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές ενώ τις επαλήθευσε κερδίζοντας την πλειοψηφία των εδρών στην τουρκική εθνοσυνέλευση, στις κοινοβουλευτικές εκλογές που διοργανώθηκαν χθες, παράλληλα με τις προεδρικές.

Η νίκη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην Εθνοσυνέλευση ενισχύει την υποψηφιότητα του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές διότι ένα μέρος του εκλογικού σώματος αναμένεται να ψηφίσει στις 28 Μαΐου με γνώμονα να αποφευχθεί η «συγκατοίκηση», δηλαδή μια βουλή που θα ελέγχεται από το ΑΚΡ με έναν πρόεδρο από το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP).

Ποιοι του έδωσαν το προβάδισμα

Οι χθεσινές εκλογές ερμηνεύονται ως θρίαμβος του Ερντογάν ο οποίος κυβερνά την Τουρκία επί 20 χρόνια, πρώτα ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος. Παρά την οικονομία που παραπαίει και τους καταστροφικούς σεισμούς του περασμένου Φεβρουαρίου, που άφησαν περισσότερους από 50.000 νεκρούς και την αίσθηση ότι φέρει μεγάλη ευθύνη η κυβέρνηση που δεν εφάρμοζε τον αντισεισμικό νόμο στις οικοδομές, οι χθεσινές εκλογές απέδειξαν ότι υπάρχουν πολλοί Τούρκοι που τον προτιμούν από τους κοσμικούς, κεμαλικούς αντιπάλους του.

Αυτό εξηγείται μόνο εν μέρει από τον έλεγχο που ασκεί ο Ερντογάν, ο οποίος συγκαταλέγεται στους αυταρχικούς ηγέτες παγκοσμίως, στο Κράτος, στη Δικαιοσύνη και στα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας. Το γεγονός ότι ο Κιλιτσντάρογλου είναι Αλεβίτης, σε μια χώρα όπου πλειοψηφούν οι σουνίτες, και ότι έχει άχρωμη προσωπικότητα που «δεν πείθει» τους ψηφοφόρους επίσης μόνο εν μέρει εξηγεί την χθεσινή επικράτηση του Ερντογάν.

Η πόλωση στην Τουρκία είναι πολύ μεγάλη. Η αποχή ήταν μικρότερη από το 10% ενώ έξι κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ενωθεί πρώτη φορά πίσω από τον υποψήφιο του CHP, Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος είχε επιπλέον και την υποστήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος. Ο Ερντογάν όμως κατάφερε να επικρατήσει στις χθεσινές εκλογές, που ήταν ένα είδος «δημοψηφίσματος» για τον ίδιο και την πολιτική του.

Δεν επικράτησε βεβαίως από τον πρώτο γύρο, όπως στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές του 2018 στις οποίες είχε λάβει 53% από την πρώτη Κυριακή (ενώ ο αμέσως επόμενος υποψήφιος, του CHP, μόλις 31%) όμως σχεδόν ο ένας στους δύο τούρκους ψηφοφόρους τον εκτιμά θετικά _ παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός ξεπέρασε πριν από λίγους μήνες το 80% (έκτοτε έχει μειωθεί) και η αγοραστική δύναμη των Τούρκων παραμένει εξαιρετικά μειωμένη.

Γιατί έπεσαν έξω οι δημοσκοπήσεις

Ο Ερντογάν παραμένει δημοφιλής στους αγρότες, στην εργατική τάξη και στους θρησκευόμενους, συντηρητικούς μουσουλμάνους. Όλες οι δημοσκοπήσεις πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών επικεντρώθηκαν σε 30 από τις 85 εκλογικές περιφέρειες, που περιλάμβαναν κυρίως τα μεγάλα αστικά κέντρα, συνεπώς μάλλον τους «ξέφυγε» το πόσο «ερντογανική» παραμένει η τουρκική επαρχία.

Ο τούρκος πρόεδρος έλαβε επίσης τις ψήφους των εθνικιστών εφόσον η συμμαχία που τον στήριξε στις εκλογές περιλαμβάνει το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί και των Γκρίζων Λύκων. Δεν αποκλείεται ακόμη να έλαβε χθες και μερικές ψήφους εθνικιστών από τους ψηφοφόρους της Μεράλ Ακσενέρ, του Καλού Κόμματος, του πιο εθνικιστικού από τα κόμματα που στήριξαν τον Κιλιτσντάρογλου, οι οποίοι ίσως δεν μπόρεσαν να «χωνέψουν» την πιθανότητα ενός αλεβίτη προέδρου με την στήριξη Κούρδων.

Τα χαρτιά του Ερντογάν στον β’ γύρο

Ο Ερντογάν τα «έδωσε όλα» στην προεκλογική περίοδο, καταφεύγοντας σε λαϊκιστικές παροχές για να αντισταθμίσει την απώλεια εισοδήματος των Τούρκων. Δραστήριος πολιτικός, έχει ήδη βάλει μπροστά την ανέγερση κατοικιών στις περιοχές που επλήγησαν από τους τους σεισμούς, έχει εγκαινιάσει πάμπολλα έργα, με τελευταίο το πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακούγιου, και έχει κάνει «κωλοτούμπες» στην εξωτερική πολιτική, για παράδειγμα με χώρες του Κόλπου στις οποίες προσέτρεξε για οικονομική βοήθεια, προκειμένου να ενισχύσει την τουρκική οικονομία. Με αυτό τον τρόπο κατόρθωσε να ανακόψει την κατρακύλα της λίρας αλλά, ως φαίνεται, και να πείσει ότι έχει τον έλεγχο της οικονομίας παρά την δυσχερή κατάσταση.

Ένα ακόμη «χαρτί» που έχει υπέρ του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών είναι οι ψηφοφόροι του τρίτου υποψηφίου για την προεδρία, του υπερδεξιού εθνικιστή Σινάν Ογκάν, ο οποίος έλαβε χθες 5%. Οι ψηφοφόροι του Ογκάν βρίσκονται ιδεολογικά πιο κοντά στον Ερντογάν και αναμένεται οι περισσότεροι να ψηφίσουν τον τούρκο πρόεδρο στις 28 Μαΐου.