Με το ποσοστό των αναποφάσιστων σχετικά με την ψήφο τους στις προσεχείς εκλογές να είναι ιδιαίτερα υψηλό, όπως δείχνουν πρόσφατες δημοσκοπήσεις, είναι εν πολλοίς εκείνοι που θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα.
Τα χρονικά περιθώρια όμως στενεύουν και η έρευνα γύρω από το ποιο κόμμα θα επιλέξει τελικά ο κάθε ένας από αυτούς που θα προσέλθουν στην κάλπη και δεν έχουν κατασταλάξει ακόμα γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Λύση σε αυτό το πρόβλημα έρχεται να δώσει ο ηλεκτρονικός σύμβουλος ψήφου, what2vote, ο οποίος παρουσιάστηκε το πρωί της Τρίτης, σε σχετική εκδήλωση στο αμφιθέατρο «Δρακόπουλος» του ΕΚΠΑ.
Παίρνοντας πρώτη τον λόγο, η συντονίστρια της επιστημονικής ομάδας που σχεδίασε τον ηλεκτρονικό σύμβουλο ψήφου, Λαμπρινή Ρόρη (Επίκουρη Καθηγήτρια, ΕΚΠΑ), περιέγραψε τη χρήση του συγκεκριμένου διαδικτυακού εργαλείου, λέγοντας πως ενημερώνει τους πολίτες σε σχέση με τις θέσεις των κομμάτων και προτείνει επιλογή ψήφου, εάν βέβαια οι απαντήσεις του συμμετέχοντα τον φέρνουν κοντά σε κάποιο κόμμα.
«Οι ηλεκτρονικοί σύμβουλοι ψήφου βοηθούν στη μείωση της αποχής»
«Το what2vote ενισχύει το ενδιαφέρον και βοηθά στην αύξηση της συμμετοχής στις εκλογές. Όπως έχουν δείξει έρευνες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, οι ηλεκτρονικοί σύμβουλοι ψήφου, κατατοπίζοντας τους ψηφοφόρους ως προς τις επιλογές τους, συμβάλλουν στη μείωση της αποχής από την κάλπη» πρόσθεσε η κυρία Ρόρη.
Η διάδοση του διαδικτύου και η χαλάρωση των δεσμών ψηφοφόρων-κομμάτων οι λόγοι της εξάπλωσης τέτοιων εργαλείων
Εν συνεχεία, τον λόγο πήρε ο Μάνος Τσατσάνης (Επίκουρος Καθηγητής, ΕΚΠΑ), ο οποίος ανέλυσε τη χρησιμότητα και τις επιδράσεις του εργαλείου. «Οι ηλεκτρονικοί σύμβουλοι ψήφου γνωρίζουν ευρεία εξάπλωση τα τελευταία 20 χρόνια και πλέον υπάρχουν σε κάθε χώρα της Ευρώπης. Κυρίως δύο λόγοι ευθύνονται για αυτό το φαινόμενο: α) η εξάπλωση του διαδικτύου και β) η χαλάρωση των δεσμών μεταξύ των ψηφοφόρων και των κομμάτων, η οποία οδηγεί σε αμφιβολίες σχετικά με την κατεύθυνση της ψήφου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον κύριο Τσατσάνη, έχουν οι μελέτες που αναλύουν την επίδραση των ηλεκτρονικών συμβούλων ψήφου στην εκλογική συμπεριφορά: «Αυτό που δείχνουν οι έρευνες είναι πως η επίδραση είναι ισχυρότερη ανάμεσα στους νέους ψηφοφόρους, σε εκείνους με χαμηλότερο βαθμό ταύτισης με κάποιο κόμμα και στους αναποφάσιστους. Και ο κ. Τσατσάνης από την πλευρά του στάθηκε στον ρόλο που επιτελούν αυτά τα εργαλεία στην κατεύθυνση της εκλογικής συμμετοχής και τη μείωση των ποσοστών αποχής.
«Κυρίως ενισχύει τις προδιαθέσεις παρά τις αλλάζει το what2vote»
Ο Γιάννης Τσίρμπας, (Επίκουρος Καθηγητής, ΕΚΠΑ) επίσης μέλος της επιστημονικής ομάδας που βρίσκεται πίσω από τον σχεδιασμό του what2vote, απάντησε στην κριτική που δέχεται τόσο το συγκεκριμένο ψηφιακό εργαλείο όσο και οι ηλεκτρονικοί σύμβουλοι ψήφου γενικότερα. Όσον αφορά το γεγονός ότι δεν λαμβάνονται υπ’όψιν τοπικές παράμετροι που θα μπορούσαν να κατευθύνουν αλλούς τις ψήφου, ο κ. Τσίρμπας σχολίασε πως θα χρειαζόταν ευρύτερα πρότζεκτ ώστε να ληφθούν υπ’όψιν τοπικές ιδιαιτερότητες, ενώ όσο αφορά το γεγονός πως χρησιμοποιείται ο παραδοσιακός άξονας κατηγοριοποίησης των κομμάτων (αριστερά-δεξιά) που για πολλούς μοιάζει παρωχημένος, πρόσθεσε πως από τη στιγμή που χρησιμοποιείται συνδυαστικά με τον άξονα προοδευτισμός – συντηρητισμός δημιουργείται μια διαστασιοποίηση που συμπυκνώνει αποτελεσματικά τις πολιτικές ιδέες.
Όσον αφορά την κριτική ότι τα ελληνικά πολιτικά κόμματα δεν τοποθετούνται στην πραγματικότητα εκεί που έχουν τοποθετηθεί από το what2vote, ο κ.Τσίρμπας απάντησε πως σύμφωνα με τις απαντήσεις που έδωσαν στα ερωτήματα που τους τέθηκαν τοποθετούνται στα συγκεκριμένα σημεία των αξόνων. Τέλος, σχετικά με την επιρροή που έχουν προς τους συμμετέχοντες οι ηλεκτρονικοί σύμβουλοι ψήφου, ο Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών ανέφερε πως σύμφωνα με σχετικές έρευνες η αλλαγή προδιαθέσεων των συμμετεχόντων είναι πολύ μικρή. Αντιθέτως αυτό που συμβαίνει συνήθως είναι πως οι προδιαθέσεις ενεργοποιούνται και ενισχύονται, όπως συμβαίνει σχεδόν με κάθε τι που ακούει ένας ψηφοφόρος κατά την προεκλογική περίοδο.
«Βλέπουμε τι συμβαίνει όταν ο ψηφοφόρος ασχολείται με τα ουσιαστικά ζητήματα των εκλογών»
Ο Δημήτρης Σωτηρόπουλος (Καθηγητής, ΕΚΠΑ) αναφέρθηκε στη λογική των ερητήσεων, η οποία όπως τόνισε ήταν «μια προσπάθεια να δούμε τι συμβαίνει όταν ο ψηφοφόρος ασχολείται με τα ουσιαστικά ζητήματα των εκλογών». «Βέβαια ο ψηφοφόρος δεν ψηφίζει μόνο με βάση τις προγραμματικές θέσεις αλλά υπάρχουν και άλλες σημαντικές παράμετροι, όπως το προσωπικό χάρισμα ενός ηγέτη και οι τοπικές κομματικές πελατειακές σχέσεις» πρόσθεσε ο κύριος Σωτηρόπουλος.
Το πρωτόκολλο που ακολούθησε η επιστημονική ομάδα
Η Βασιλική Γεωργιάδου (Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθύντρια ΕΚΚΕ) ανέλυσε το πρωτόκολλο που ακολούθησε η επιστημονική ομάδα για την επιλογή των ερωτήσεων και την ανάλυση περιεχομένου. «Πρώτα απ’όλα λήφθησαν υπ’όψιν τα κομματικά τεκμήρια, όπως τα προγράμματα. Εν συνεχεία, εάν κάποια ερώτηση δεν μπορούσε να απαντηθεί από αυτά πηγαίναμε στις ιστοσελίδες των κομμάτων και βρίσκαμε κάποια σχετική θέση. Εάν και πάλι η ερώτηση δεν μπορούσε να απαντηθεί, τότε μόνο καταφεύγαμε σε δημόσιες τοποθετήσεις ηγετικών στελεχών ενός κόμματος, καθώς χρειάζεται να υπάρχει σαφής διατύπωση για την αποφυγή παρανοήσεων. Όταν ούτε εκεί υπήρχε κάποια σχετική γνώμη αναφέραμε την επιλογή “no opinion”.
Ο έλεγχος των θέσεων από τα πολιτικά κόμματα
Τέλος, η Ευτυχία Τεπέρογλου (Επίκουρη Καθηγήτρια, ΑΠΘ), αναφέρθηκε στην Επικοινωνία που υπήρχε με τα πολιτικά κόμματα για τον έλεγχο των απαντήσεων. Όπως τόνισε υπήρξε άμεση ανταπόκριση από όλα τα κοινοβουλευτικά πολιτικά κόμματα, ενώ τέσσερα από αυτά (ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ-ΜέΡΑ25) ενέκριναν τα ίδια τις θέσεις και προχώρησαν στον τελικό έλεγχο.
Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με μία ενδεικτική συμπλήρωση του ηλεκτρονικού συμβούλου ψήφου what2vote, ενώ οι επιστημονική ομάδα απάντησε και σε ερωτήσεις από το κοινό.
