Αποστολή στην Τουρκία: Κρεμμύδια στο σακάκι του Ερντογάν, αφίσες και προεκλογικά περίπτερα

Ο δρόμος από το Διεθνές Αεροδρόμιο Istanbul Sabiha Gokcen προς την Κωνσταντινούπολη δεν «μαρτυρά» ότι σε 5 ημέρες η χώρα έχει εκλογές. Τις πιο κρίσιμες των τελευταίων δεκαετιών για την Τουρκία. Η αφισοκόλληση που κατέκλυζε το δημόσιο χώρο, όχι απλώς στις προεδρικές εκλογές του 2018, αλλά και στις διπλές δημοτικές, για το Δήμο Κωνσταντινούπολης, το 2019, με τις γιγαντοαφίσες του ίδιου του Ερντογάν (στη σκιά του ως δεύτερη φιγούρα εμφανιζόταν ο υποψήφιος του κόμματός του Μπιναλί Γιλντιρίμ) εναλλάσσονταν με εκείνες του ανερχόμενου Εκρέμ Ιμάμογλου, σε ιλιγγιώδεις αναλογίες.

Μόνο όταν πλέον προσεγγίζεις την μεγαλούπολη εμφανίζονται οι πρώτες γιγαντοαφίσες του Ερντογάν, που δηλώνουν ουδέτερα αλλά αδιαπραγμάτευτα «Ο σωστός άνθρωπος τη σωστή στιγμή».

H πλατεία Ταξίμ, έχοντας δήμαρχο τον Εκρέμ Ιμάμογλου, όπως αναμενόταν, σε υποδέχεται με banner και γιγαντοαφίσες με τη φωτογραφία του μαζί με τον Κεμάλ Κιλιτζντάρογλου, υποψηφίου-φαβορί, βάσει των προγνωστικών, της Εθνικής Συμμαχίας, υπό το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό CHP. Υπάρχουν αφισέτες και με την τριανδρία Κιλιντζντάρογλου, Ιμάμογλου και Μανσούρ Γιαβάς (ο δήμαρχος Άγκυρας) με την προεκλογική δέσμευση για τη δημιουργία κάρτας νεότητας (Genç Kart), μέσω της οποίας θα δίνονται 1,500 λίρες τον μήνα σε νέους άπορους 18-22 ετών – ο Ερντογάν «απάντησε» με μισθολογικές αυξήσεις 45% και μίνιμουμ μισθού δημόσιου υπαλλήλου τις 15.000 λίρες. Πάντως, ούτε και στην Ταξίμ υπάρχει κλίμα προεκλογικό. Η τουριστική Ιστικλάλ δεν ανακαλεί την εικόνα των εκλογών του 2018 και του 2019.

Για να νιώσεις τον παλμό -το φανατισμό, αν τύχει και κρατάς φυλλάδιο «αντιπάλων»- πρέπει να μετακινηθείς στις γνωστές «πλατείες» με τα προεκλογικά περίπτερα. Στο Μπεσίκτας, στο Καντίκιοϊ κ.ο.κ. Ειδικότερα στο Καντίκιοϊ, το μεσημέρι, απέναντι από το κιόσκι του CHP, με τα ψηφοδέλτια και των προεδρικών και των βουλευτικών εκλογών, κολλημένα πάνω στα τραπεζάκια για την «προπαίδεια» των ψηφοφόρων, μικρό πλήθος μεσηλίκων και υπερηλίκων παρακολουθούσε απ’ την οθόνη την τελευταία προεκλογική ομιλία του Κεμάλ Κιλιτζντάρογλου, με βασικό σύνθημα «Σας υπόσχομαι». Ενας εξ αυτών των κυρίων χειροκροτεί.

Μια κοπέλα, με τατουάζ, προσφέρει χαμογελαστή στους διερχόμενους το φυλλάδιο του τετάρτου αμφιλεγόμενου υποψηφίου, Σινάν Ογάν, ο οποίος υποστηρίζεται από το ακροδεξιό Zafer Partisi (Κόμμα της Νίκης). Στο ερώτημα γιατί συντάσσεται με το Zafer Partisi η απάντηση της νεαρής Ζαφέρ, που θέλει να τη φωτογραφήσουμε με το σήμα της νίκης, εκπλήσσει: «Γιατί το Νο1 πρόβλημα της Τουρκίας είναι το προσφυγικό. Το δεύτερο είναι η οικονομία και η ανεργία. Αλλά αυτά τα δυο είναι αλληλένδετα. Το Zafer Partisi έχει την πιο καθαρή πολιτική κατά των μεταναστών».

Προσπαθώντας να κατανοήσει κανείς , και ειδικά ο μη Τούρκος, τους λόγους που ένα κορίτσι με ευρωπαϊκή εικόνα υποστηρίζει με τόσο πάθος ένα ακραίο, αντιμεταναστευτικό κόμμα, το οποίο σύμφωνα με αναλυτές προσομοιάζει ιδεολογικά με τη Χρυσή Αυγή, δεν λαμβάνει την αναμενόμενη απάντηση από τον Αλί Τιραλί, αναλυτή σε think tank του CHP. «Εσείς οι Ευρωπαίοι υποτιμάτε το μεταναστευτικό ζήτημα στην Τουρκία», σχολιάζει, μιλώντας στο ΒΗΜΑ. «Η Τουρκία είναι χώρα αποδέκτης προσφύγων από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν. Η συγκεκριμένη κοπέλα αισθάνεται ότι όλοι αυτοί οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί, που καταφθάνουν στη χώρα της, απειλούν καταρχάς το ευρωπαϊκό life style της. Στο μεταξύ, σημειώνεται τα τελευταία χρόνια κι αύξηση των βιασμών. Στοιχεία δείχνουν ότι οφείλεται στο προσφυγικό κύμα».

Ο Τιραλί μας εξηγεί και τους λόγους που οι προεκλογικοί τόνοι είναι τόσο πεσμένοι, τουλάχιστον στην Κωνσταντινούπολη: «Ήταν η απόφαση που αρχικά πήρε ο Ερντογάν, μετά τους δολοφονικούς σεισμούς. Είχε ζητήσει να μην υπάρχει επίσης μουσική στα περίπτερα των κομμάτων. Αυτό σιγά σιγά κάμπτεται».

Στο περίπτερο του CHP βλέπεις γυναίκες με παντελόνια και κοντά μαλλιά. Ούτε για δείγμα η μαντήλα. Ελάχιστα μέτρα αν μετακινηθείς, η εικόνα αλλάζει άρδην. Τρεις γυναίκες με μαντήλα -έναντι μίας μόλις άνευ, αν κάτι μπορεί να υποδηλώσει η αντιστοιχία-, κάθονται σε ένα τραπέζι γεμάτο φυλλάδια του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ΑΚΡ, μπροστά από την γιγαντιαία φωτογραφία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και κουνάνε κάποια εξ αυτών με την εικόνα του. Από τα μεγάφωνα παίζουν δυνατά διαγγέλματα του κόμματος, μετά μουσικής. Μια γυναίκα τις πλησίασε κρατώντας φυλλάδιο του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού κόμματος των Λαών HDP. Ενώ οι μαντηλοδεμένες κυρίες της έγνεφαν παιχνιδιάρικα με την φωτογραφία του Ερντογάν, δέχτηκε επίθεση από θηριώδη οπαδό του κόμματος. Όρμηξε και της άρπαξε από το χέρι, τσακαλώνοντάς το, το φυλλάδιο του HDP, ουρλιάζοντάς της «εσύ τι κάνεις εδώ πέρα;».

Είναι η πρώτη φορά που στο φτωχό περίπτερο του φιλοκουρδικού HDP εισέρχεται…εικονοποιημένη η ακρίβεια, που πλήττει την χώρα. Δεν υπάρχει πρόσωπο πολιτικού (καθότι δεν κατεβάζει υποψήφιο το κόμμα, υποστηρίζει τον υποψήφιο του CHP Κιλιτζντάρογλου). Υπάρχει όμως μια φιγούρα-κακέκτυπο έργου του Μαγκρίτ, με το αναγνωρίσιμο μπλε καρό σακάκι του Ερντογάν, απ’ το οποίο ξεπροβάλλει αντί για κεφάλι ένα πελώριο κρεμμύδι.Πάνω του αναγράφεται η αστρονομική για τη χώρα τιμή που άγγιξε: 30 TL /KILO.

Μεταβαίνοντας στην απομακρυσμένη συνοικία Ζεϊτονμπουρνού της Πόλης, το σκηνικό μεταβάλλεται. Δεν υπάρχει ο ευρωπαϊκός αέρας του κέντρου, του Τσιχάνγκιρ, του Μπεσίκτας, του Καντίκιοϊ, του Σισλί. Οι γυναίκες φοράνε αποκλειστικά μαντήλα και παντού κρέμονται σημαιάκια του ΑΚΡ. Οι γιγαντοαφίσες με το πορτρέτο του Τούρκου προέδρου καταλαμβάνουν τους ακάλυπτους χώρους. Η περιοχή είναι μια από τις πολλές που ανοικοδομούνται με φρενήρεις ρυθμούς. «Βλέπεις αυτή την πολυκατοικία;», ρώτησε ρητορικά ο ταξιτζής Μεχμέτ, αποκαλύπτοντας βαθμηδόν την απέχθειά του για το πρόσωπο του Κεμάλ Κιλιτζντλάρογλου. «Διαμερίσματα με δύο δωμάτια κοστίζουν 44 εκ. λίρες. Τα αγοράζουν Άραβες» , πρόσθεσε, κουνώντας το κεφάλι στο ερώτημα ποιον θα νικήσει στις εκλογές. «Ο Ερντογάν! Αγαπάει το λαό του. Και θα ξαναβγεί πρόεδρος», τερμάτισε την συζήτηση.

Μετά τον λιθοβολισμό του Εκρέμ Ιμάμογλου πάντως στο Ερζερούμ, η «σιδηρά κυρία» της Τουρκίας Μεράλ Ακσενέρ, ηγέτιδα του IYI Parti, εταίρου της Εθνικής Συμμαχίας, δεν δίστασε να δηλώσει «θα είμαστε οι νικητές μετά το Ερζερούμ». Συγκρατημένη αισιοδοξία υπάρχει στο στρατόπεδο της συνασπισμένης Αντιπολίτευσης, αλλά και της τουρκικής Αριστεράς που σε αυτές τις εκλογές υποστηρίζει τον υποψήφιο του CHP (ακόμη και το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας ΤΚΡ), όπου όμως βλέπουν ορατή την πιθανότητα για β΄γύρο.

Ο άνθρωπος-«κλειδί» στον προσεταιρισμό της κουρδικής ψήφου και αντιπρόεδρος του CHP κόμματος, υπεύθυνος για όλες τις οργανώσεις του, Ογκούζ Κάαν Σαλιτζί, εξέφρασε στο ΒΗΜΑ την απόλυτη βεβαιότητα για τη νίκη του CHP και στις βουλευτικές και στις προεδρικές ήδη από τον α’ γύρο, καταρρίπτοντας το σενάριο της επανάληψης των προεδρικών, στις 28 Μαίου. «Θα νικήσουμε. Δεν έχουμε την παραμικρή αμφιβολία. Η κοινωνία έχει κινητοποιηθεί για την αλλαγή, γεγονός που μας δίνει αυτοπεποίθηση. Έξι κόμματα καταφέραμε να συνασπιστούμε. Κάτι έχει αλλάξει. Θα επιδιώξουμε αυτό να διευρυνθεί».