Από όλα τα «ανδραγαθήματα» στα οποία επιδόθηκε ο οσονούπω βασιλιάς της Βρετανίας, Κάρολος Γ‘, από όλα του τα έργα και τα εκατοντάδες εκατομμύρια περιουσιακά του στοιχεία, ένα είναι εκείνο που αποτελεί το μακροβιότερο και πιο ολοκληρωμένο όραμά του: η πόλη Poundbury.
Επισήμως, το Poundbury είναι μια «αυτόνομη αστική επέκταση», μια κοινότητα περίπου 4.600 κατοίκων, στην άκρη του Dorchester στη νότια Αγγλία, μόλις λίγα μίλια από τη θάλασσα. Στην πραγματικότητα, όμως, σύμφωνα με την Washington Post είναι «η φυσική εκδήλωση του τρόπου με τον οποίο πιστεύει ο μελλοντικός μονάρχης ότι θα έπρεπε να ζουν όλοι οι Βρετανοί» και, ταυτόχρονα, «το κατάλληλο μέρος για να επισκευθεί οποιοσδήποτε επιθυμεί να κατανοήσει έστω και λίγο τον βασιλιά Κάρολο Γ’ και τις έντονες απόψεις του για την ανθρώπινη ερωτική επιθυμία, την κοινωνική τάξη και τους σωλήνες αποχέτευσης».
Η πόλη χτίστηκε από τον 74χρονο μονάρχη, που πρόκειται να στεφθεί το ερχόμενο Σάββατο, κυριολεκτικά από το μηδέν. Το Poundbury είναι χτισμένο σε γη που ανήκει στο Δουκάτο της Κορνουάλης – το θησαυροφυλάκιο αξίας 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ελέγχει ο διάδοχος του θρόνου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν η τοπική πολεοδομική αρχή επεδίωκε την επέκταση του Dorchester, ο Κάρολος αποφάσισε να σηκώσει τα μανίκια και να αξιοποιήσει τα κάποτε βασιλικά βοσκοτόπια. Το μεγαλύτερο μέρος της ανοικοδόμησής της ανέλαβαν τρεις εταιρείες κατασκευής κατοικιών.
Κατ’ εντολή του Καρόλου, το Poundbury αποτελείται από «οικεία, παραδοσιακά και όμορφα σπίτια», χτισμένα κόντα το ένα στο άλλο, ώστε όλες οι αποστάσεις να είναι μικρές κι εύκολο να της παρπατήσει ο καθένας. Χαριτωμένες κατοικίες και εμπορικά καταστήματα στέκουν πλάι-πλάι, πλαισιωμένα από πάρκα και χώρους πρασίνου. Οι κάτοικοι του Poundbury λατρεύουν την πόλη τους, όμως δεν είναι λίγοι εκείνοι που την έχουν χαρακτηρίσει κατά καιρούς «μια φεουδαρχική Ντίσνεϋλαντ για νοσταλγούς».
Ο Κάρολος δεν ήταν ποτέ φίλος της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, την οποία είχε αποκυρήξει και δημοσίως μέσα από άρθρα, ομιλίες, ένα ντοκιμαντέρ, καθώς και ένα μανιφέστο με τον τίτλο «Ένα όραμα για τη Βρετανία». Το φιλόδοξο σχέδιο του Poundbury του πρόσφερε την ευκαιρία να κάνει πράξη τις ιδέες του περί φυσικής αρμονίας και «ιερής γεωμετρίας».
Προσέλαβε τον Léon Krier, έναν αρχιτέκτονα και θεωρητικό της αστικής πολεοδομίας από το Λουξεμβούργο, για να κάνει ένα πρώτο γενικό σχέδιο. Στη συνέχεια και επί τρεις δεκαετίες, η πόλη άρχισε να παίρνει σταδιακά τη σημερινή της μορφή. Λες και πρόκειται για κάποιο διατηρητέο μεσαιωνικό χωριό, το Poundbury ακόμα και σήμερα είναι γεμάτο ήρεμα, γραφικά σοκάκια και περιποιημένες αυλές, ενώ δεν έχει ούτε ένα φανάρι.
Για να αποφευχθεί η ομοιομορφία, η πόλη είναι ένα εσκεμμένο συνονθύλευμα αρχιτεκτονικών στυλ, όλα με το βλέμμα στο παρελθόν: ελληνικές αναγεννησιακές μορφές, ρωμαϊκές στοές, Παλαντιανή αρχιτεκτονική. Αντικατασκευασμένα αρχοντικά της Γεωργιανής εποχής γειτνιάζουν με ανακατασκευασμένες εξοχικές κατοικίες και αποθήκες της βιομηχανικής εποχής, οι οποίες τώρα έχουν μετατραπεί σε υπέροχα πολυτελή διαμερίσματα.
Το Poundbury μοιάζει να ανήκει στο παρελθόν, αλλά τα παλαιότερα κτίρια χρονολογούνται από το 1994. Πολλοί σύγχρονοι κριτικοί έχουν εκφράσει σφοδρώς τον προβληματισμό και την αντιπάθειά τους για το δημιούργημα του Καρόλου, λέγοντας πως πρόκειται για «προσομοίωση ενός φανταστικού παρελθόντος, μια βασιλική δυστοπία, ένα θανάσιμο μουσείο, ψεύτικο, άκαρδο, αυταρχικό και βλοσυρά χαριτωμένο», αναφέρει η Washington Post.
Οι επικριτές του Καρόλου βλέπουν στο Poundbury του μια αντιδραστική δύναμη, έναν ερασιτέχνη που αντιτίθεται στην πρόοδο, ένα control freak και έναν παραδοσιολάτρη της Μικράς Αγγλίας που λατρεύει την παράδοση επειδή η παράδοση είναι αυτό που στηρίζει έναν μονάρχη στον 21ο αιώνα.
Ωστόσο, tο Poundbury μαρτυρά ότι ο Κάρολος είναι ένας άνθρωπος που αφοσιώνεται στο όραμά του. «Προχώρησα ανεξάρτητα από τις ατελείωτες επικρίσεις, τις γκρίνιες και τις φωνές», είχε δηλώσει ο ίδιος σε ντοκιμαντέρ του ITV το 2019, «επειδή πάντα πίστευα στη μακροπρόθεσμη προοπτική».
Ο ίδιος επισκέπτεται το Poundbury αρκετές φορές τον χρόνο. Οι περισσότεροι μόνιμοι κάτοικοι τον έχουν συναντήσει πολλές φορές. Οι κάτοικοι λένε ότι φαίνεται να νοιάζεται πραγματικά, ενώ, κατά πάσα πιθανότητα, ο ίδιος βαθιά μέσα του χαίρεται όταν βλέπει ότι το δημιούργημά του είχε επιτυχία, ότι ήξερε καλύτερα από το αρχιτεκτονικό κατεστημένο τι ήθελε «ο απλός κόσμος». Και πράγματι, ως επί το πλείστον, οι άνθρωποι που έχουν επιλέξει να ζήσουν εδώ λένε ότι είναι ευχάριστα.
