Στις 18 Απριλίου 1955 έφυγε από τη ζωή ένας από τους εξυπνότερους ανθρώπους που περπάτησαν ποτέ στη Γη, ο φυσικομαθηματικός Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Τα επιστημονικά επιτεύγματα του βραβευμένου με Νομπέλ Φυσικής το 1921, Αϊνστάιν (ξεχωρίζει η θεμελίωση της θεωρίας της Σχετικότητας) άνοιξαν νέους δρόμους για την ανθρώπινη σκέψη.
Ο Αϊνστάιν όμως δεν ανήκε στην κατηγορία των επιστημόνων που απορροφημένοι από το έργο τους παρέμεναν αποκομμένοι από την κοινωνία αδιαφορώντας για όσα συνέβαιναν γύρω του.
Αντιθέτως μάλιστα, για κρίσιμα ζητήματα που αφορούσαν τη διεθνή κοινότητα, αφουγκραζόταν τις εξελίξεις, προέβλεπε όσα θα ακολουθήσουν και με δημόσιες παρεμβάσεις του έσπευδε να προειδοποιήσει.
Μια τέτοια, ιδιαίτερης σημασίας, παρέμβαση, έγινε από τον Αϊνστάιν και λίγο πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσω άρθρο του, που δημοσιεύθηκε και στο «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» τις 18 Μαΐου 1933, με τίτλο «Εντός διετίας θα έχωμεν πόλεμον».
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 18.5.1933, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Η άνοδος του Χίτλερ
Λίγους μήνες πριν, Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 1933, ο Χίτλερ είχε διοριστεί πλέον καγκελάριος της Γερμανίας και με την προβοκάτσια της πυρπόλησης του Ράιχσταγκ (γερμανικού κοινοβουλίου) είχε ήδη κατασκευάσει την αφορμή για περιστολή μιας σειράς πολιτικών δικαιωμάτων των Γερμανών πολιτών καθώς και την αφορμή για βιαιοπραγίες, διώξεις και συλλήψεις πολιτικών του αντιπάλων και πολλών εθνολογικών και άλλων κοινωνικών ομάδων.
Το άρθρο του Αϊνστάιν
Ο γερμανοεβραίος Άλμπερτ Αϊνστάιν έχει ήδη διαφύγει από τη Γερμανία και όπως σημειώνει το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», «το κατωτέρω δημοσιευόμενον άρθρον του, δοθέν υπό τύπον συνεντεύξεως προς την Αγγλίδα δημοσιογράφον μις Νέστα Ράϋαλ, εν Βρυξέλλαις, αποτελεί την πρώτην δημοσίαν διατύπωσιν των γνωμών του (…) περί του Χίτλερ και του έργου του».
Δήλωνε λοιπόν ο Αϊνστάιν, το 1933, έξι χρόνια πριν την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου:
«Εντός δύο ετών ο χιτλερισμός, εάν αφεθή ανεμπόδιστος, θα αγάγη εις παγκόσμιον πόλεμον.
O Αδόλφος Χίτλερ και ο Χέρμαν Γκέρινγκ τον Μάρτιο του 1938
Ο Χίτλερ βαίνει προς πόλεμον
»Ο Χίτλερ βαίνει προς πόλεμον. Έχω θετικάς πληροφορίας εκ πηγής απολύτως αξιοπίστου και εγκύρου ότι υπάρχουν εις την Γερμανίαν εργοστάσια τα οποία εργάζονται νυχθημερόν δια την μυστικήν κατασκευήν όπλων και πολεμικού υλικού παντός είδους.
»Αυτή η αναγέννησις του βιαίου εθνικού αισθήματος, την οποίαν εγκαινίασεν εις την Γερμανίαν ο Χίτλερ, είνε καταστροφή όχι μόνον διά την Γερμανίαν, αλλά και διά τον κόσμον ολόκληρον.
»Οσονδήποτε και αν μας συγκλονίζουν αι συγκεκριμένεαι περιπτώσεις κακοποιήσεων και φόνων εις την Γερμανίαν, οφείλομεν να έχωμεν πάντοτε κατά νουν το ευρύτερον ζήτημα – την παγκόσμιον τραγωδίαν που θα επιφέρη ο πόλεμος.
»Από της σκοπιάς αυτής πρέπει να βλέπουμε την θλίψιν και την αγωνίαν εκείνων που καταδιώκονται σήμερον εις την Γερμανίαν. (…)
»Ο εθνικισμός και το φιλοπόλεμον πνεύμα όπως καλλιεργούνται τώρα μεταξύ του γερμανικού λαού, συνεπάγονται συνεπείας τόσον τρομακτικάς ώστε να μην ημπορή να τας συλλάβη ο νους μας.
»Θα οδηγήσουν αφεύκτως εις την καταστροφήν του πολιτισμού όπως τον γνωρίζομεν, εις το αλληλλοσκότωμα και την αυτοκτονίαν όλων των πολιτισμένων εθνών και φυλών. (…)
»Η σκηνή είνε έτοιμη διά τον πόλεμον. Την δίψαν της δυνάμεως, η οποία χαρακτηρίζει την κυβερνώσαν τάξιν όλων των εθνών, υποκινεί η μικρά αλλ’ αποφασιστική και δραστηρίως εργαζόμενη ομάς ανθρώπων οι οποίοι, αδιαφορούντες διά τα πάντα, θεωρούν τον πόλεμον, την κατασκευήν και την πώλησιν όπλων, ως ευπρόσδεκτον ευκαιρία προς αύξησιν του πλούτου των και εξυπηρέτησιν των προωπικών των συμφερόντων.
Ο πόθος του μίσους
»Ο άνθρωπος δυστυχώς έχει μέσα του τον πόθον του μίσους και της καταστροφής. (…) Η εθνική φιλοτιμία και ο φόβος ή η αντιπάθεια των άλλων εθνών γρήγορα κεντρίζονται υπό της στρατωτικής μουσικής και των στρατιωτικών παρελάσεων και μετατρέπονται εις πολεμικόν πυρετόν.
»Ο Χίτλερ ξέρει πώς να δώση εις το ένστικτον αυτό την δύναμιν μιας ομαδικής ψυχώσεως. Ξέρει ότι το μίσος φλογίζεται ευκολώτερα ενώπιον ενός ορατού και απτού εχθρού. Διά τούτο υπεκίνησε την μανίαν των εθνικοσοσιαλιστών εναντίον των Εβραίων.
»Είναι πρόσφορος στόχος διά τα βέλη που πρόκειται εις το εγγύς μέλλον να χρησιμοποιηθούν δι’ άλλας φυλάς.
»Ο κόσμος πρέπει να προειδοποιηθή. Αλλά δεν ημπορεί να ελπίση ότι θα αντιμετωπίση τον θάνασιμον αυτόν κίνδυνον, ο οποίος καθημερινώς πλησιάζει ογκούμενος και απειλητικότερος, δια της χρησιμοποιήσεως των εθνικοσοσιαλιστικών όπλων – του εθνικισμού και του μιλιταρισμού.Αυτά θα επισπεύσουν απλώς την κρίσιν, θα την καταστήσουν ασφαλώς αναπόφευκτον.
»Αι μόναι δυνάμεις, που θα ημπορούν να αναχαιτίσουν τον καταστρεπτικόν χείμαρρον όστις κοχλάζει και αφρίζει εις την Γερμανίαν είνε ειρηνικαί, ηθικαί, ίσως δε και οικονομικαί».
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 18.5.1933, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
