Σουδάν: Οι πρώτοι έλληνες μετανάστες και η δημιουργία της ελληνικής παροικίας

To Σουδάν βρίσκεται, τα τελευταία 24ωρα, στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου.

Οι συγκρούσεις μεταξύ του στρατού του Σουδάν και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης, λόγω του μεταξύ τους ανταγωνισμού για την εξουσία, έχουν προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων και τον τραυματισμό εκατοντάδων.

Σε απειλή βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι της σουδανικής πρωτεύουσας, Χαρτούμ και άλλων περιοχών, ανάμεσά τους και Έλληνες.

Το πολύπαθο Σουδάν, που κάποτε αποτελούσε αιγιπτιοβρετανική κτήση και εν συνεχεία ως ανεξάρτητο κράτος (από το 1956) βρέθηκε στη δίνη εμφύλιων συγκρούσεων αποτέλεσε, πριν από πολλές δεκαετίες, χώρα υποδοχής πολλών ελλήνων μεταναστών.

Το περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» με άρθρο του στις 10 Μαΐου 1958, παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε η ελληνική παροικία του Σουδάν.

Το πρώτο κύμα

«Δεν είναι φυσικά εύκολο να καθορισθή πότε ακριβώς οι Έλληνες εισέδυσαν για πρώτη φορά στο Σουδάν.

»Το πιθανώτερον όμως είναι ότι το μεταναστευτικό ρεύμα προς την περιοχή αυτή πήρε σοβαρό χαρακτήρα τον καιρό που αποφασίστηκε η κατάληψη του Σουδάν από τα αγγλοαιγυπτιακά στρατεύματα με επί κεφαλής τον λόρδο Κίτσενερ. (σ.σ. 1896 – 1898).

»Την εποχή, λοιπόν, εκείνη πολλοί Έλληνες παρηκολούθησαν τα στρατεύματα αυτά σαν τροφοδότες και άρχισαν να δημιουργούν τις πρώτες σοβαρές περιουσίες.

Η εδραίωση

»Από τότε το Ελληνικό στοιχείο εγκαθίσταται συστηματικά εις το Σουδάν και αναπτύσσεται με γοργότατο ρυθμό. Έμποροι, ιατροί, μηχανικοί και κάθε είδος τεχνίτες συνέρρευσαν προς την παραμυθένια αυτή χώρα σε βαθμό που το 1902 συνέπηξαν στο Χαρτούμ ιδιαίτερη Κοινότητα.

»Η σχετική αίτηση είχεν υπογραφή από 134 μετανάστες και έγινε δεκτή από την τότε Βρεττανική διοίκηση.

»Οι τολμηροί αυτοί πρωτοπόροι αν εζούσαν σήμερα, θα έμεναν ασφαλώς κατάπληκτοι και ταυτόχρονα θα αισθάνονταν υπερήφανοι από την ακμή και τη δύναμη, στην οποία έφθασε σήμερα η κοινότης αυτή.

Η ελληνική κοινότητα στο ανεξάρτητο Σουδάν

 »Πραγματικά η σημερινή Ελληνική παροικία του Χαρτούμ απαρτίζεται από 4.500 ομογενείς , που κρατούν στα χέρια τους την οικονομική ζωή και το εμπόριο της Σουδανικής πρωτευούσης.

»Η κοινότητα επέτυχε να δημιουργήση μια ζηλευτή θέση για τα μέλη της. Έχτισε επιβλητική εκκλησία, ίδρυσε σχολεία από νηπιαγωγείο μέχρι Γυμνάσιο, όπου φοιτούν περί τα 800 ελληνόπουλα.

»Πλούσιο είναι το διδακτικό προσωπικό των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, μισθοδοτείται δεν αποκλειστικά από την Κοινότητα. (…) Σ’ όλα αυτά πρέπει να προσθέσωμεν διαφόρους καλλιτεχνικούς συλλόγους και αδελφότητες, για να δώσουμε μια αμυδρή μονάχα εικόνα για την προέχουσα θέση που κατέλαβε σήμερα η Ελληνική Κοινότητα της πρωτευούσης του Σουδάν.

Ορμητήριο

 »Το Χαρτούμ είναι η αφετηρία, το ορμητήριο που εχρησιμοποίησαν οι Έλληνες μετανάστες, για να διεισδύσουν σ’ όλα τα σημεία της πλούσιας και αφάνταστα φιλόξενης αυτής χώρας. (…)

»Σ’ όλο το Σουδάν ο Έλλην μετανάστης επεδόθη στο εμπόριο, ήσκησε διάφορα επαγγέλματα και συνεχίζοντας την εκπολιτιστική δράση, που χαρακτηρίζει όλους τους σταθμούς της ιστορίας του, μεταδίδει τον πολιτισμό και προς τους Σουδανούς, σαν ένα φόρο ευγνωμοσύνης προς την μεγάλη χώρα που τον φιλοξενεί τόσα χρόνια.

»Οι Έλληνες επιδόθηκαν στο εμπόριο της γόμμας και εκμεταλλεύθηκαν κάθε αξιόλογο προϊόν του τόπου. (…)

Έλληνες και ντόπιοι

 »Είναι περιττό να τονίσουμε εδώ ότι οι σχέσεις των Ελλήνων του Σουδάν με τους ιθαγενείς είναι κάτι παραπάνω από αδελφικές.

»Χρόνια τώρα ζουν και συνεργάζονται χωρίς να σημειωθή η παραμικρή παρεξήγηση ή προστριβή. Οι Σουδανοί από διετίας αποτίναξαν το Βρεττανικό ζυγό και απόχτησαν την ελευθερία τους.

»Στην προσπάθειά τους αυτή βρήκαν πάντοτε στο πλευρό τους το ελληνικό στοιχείο. Αυτό τους εβοήθησε σ’ όλες τις δύσκολες στιγμές της ιστορίας τους, πράγμα που ετόνωσε τους δεσμούς που συνδέουν τα δύο αυτά στοιχεία της χώρας.

Αποικιοκρατία

 »Είναι γεγονός ότι το νέον καθεστώς προσπαθεί πολύ δικαιολογημένα να αποτοξινώση τον κρατικό μηχανισμό από κάθε υπόλειμμα αποικιοκρατίας και να του προσθέση ένα έντονο εθνικιστικό χρώμα.

»Αυτό, άλλωστε, κάμνουν όλα τα κράτη της Αφρικής, που σιγά – σιγά γίνονται ανεξάρτητα. Η προσπάθεια όμως αυτή δεν θίγει καθόλου του Ελληνικό στοιχείο, που με κανένα τρόπο δεν επεμβαίνει στη διακυβέρνηση της χώρας.

»Οι Έλληνες μετανάστες είναι αφοσιωμένοι στις επιχειρήσεις τους, είναι στοιχεία φιλόπονα και φιλήσυχα και σαν τέτοια προσφέρουν τεράστια υπηρεσία στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου, που είναι εντελώς απαραίτητη για να ορθοποδήση και ταυτόχρονα να αποτινάξη κάθε ξένη κηδεμονία».