Το σχέδιο που θα δώσει τη …χαριστική βολή στην αυθαίρετη δόμηση, ξεδίπλωσε χθες μιλώντας σε δημοσιογράφους ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) κ. Γιώργος Στασινός. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο ίδιος, σε συμφωνία με τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, το ΤΕΕ θα προμηθευτεί αεροφωτογραφίες του 2011 για την πιστοποίηση του χρόνου ανέγερσης των αυθαιρέτων.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έχει θέσει την 28η Ιουλίου 2011 ως «κόκκινη γραμμή», πέραν της οποίας όποιο αυθαίρετο χτίζεται δεν μπορεί να «τακτοποιηθεί» και πρέπει να κατεδαφιστεί. Η έλλειψη αεροφωτογραφιών σημαίνει ότι ο χρόνος ανέγερσης των αυθαιρέτων δεν διασταυρώνεται και οι νομιμοποιήσεις γίνονται με …τυφλό σύστημα. Με άλλα λόγια, η Πολιτεία σήμερα δεν προστατεύεται επαρκώς από επιτήδειους μηχανικούς οι οποίοι _ όπως έδειξε η περίπτωση της Μυκόνου _ επιχειρούν να νομιμοποιήσουν παρανόμως νεόδμητα αυθαίρετα.

Δηλαδή ακόμη κι αν ξεκινούσε ο πολύ-αναμενόμενος δειγματοληπτικός έλεγχος του 5% των αυθαιρέτων που έχουν «τακτοποιηθεί» με τους νόμους της τελευταίας δεκαετίας, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να ελεγχθεί το πότε κατασκευάστηκαν όσο το Δημόσιο δεν διαθέτει δορυφορικές εικόνες του Ιουλίου 2011.

Τι σχεδιάζει το ΤΕΕ; Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, εντός του επόμενου τριμήνου θα έχει έτοιμη την πρόταση _ σε συμφωνία με το Μαξίμου _ ώστε τρεις φορές τον χρόνο το ΤΕΕ να παίρνει δορυφορικές εικόνες από όλη την Ελλάδα. Όπως είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά, «αυτό σημαίνει ότι θα βάζω κάθε τρεις μήνες το ένα σπίτι πάνω στο άλλο και θα βλέπω αν κάποιο …μεγάλωσε». Τότε θα ελέγχεται, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος e-άδειες η οικοδομική του άδεια και εάν δεν υπάρχει θα δίνεται αυτόματα εντολή σε ελεγκτή δόμησης για έλεγχο.

Παράλληλα, με τη λήψη δορυφορικών εικόνων ανά τρίμηνο, το σχέδιο περιλαμβάνει την εγκατάσταση σε «ευαίσθητες» περιοχές όπως είναι η Μύκονος σταθμών drones, ώστε να λαμβάνονται πιο πυκνά φωτογραφίες. Επίσης, έως το πρώτο εξάμηνο του 2024, θα λειτουργήσει και ένα σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών στο οποίο ο κάθε πολίτης, καταβάλλοντος ένα μικρό παράβολο, θα μπορεί να καταγγέλλει τυχόν αυθαιρεσίες στη δόμηση που διαπιστώνει στη γειτονιά του. Εάν έπειτα από τον έλεγχο αποδειχθεί ότι η καταγγελία ευσταθούσε θα του επιστρέφεται το παράβολο.

Το 2025 ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού

Επίσης, ο κ. Στασινός παρουσίασε τα στοιχεία προόδου του προγράμματος Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) το οποίο υλοποιεί το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, με κονδύλια ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ειδικότερα, για να αποκτήσει πολεοδομικό σχέδιο όλη η χώρα, ήτοι το 70% της ελληνικής επικράτειας που σήμερα δεν έχει, θα υλοποιηθούν περίπου 230 Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ και ΕΠΣ) _ στο 30% υπάρχουν πρόσφατα Πολεοδομικά Σχέδια. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ έχουν ολοκληρωθεί 113 διαγωνισμοί και για το 80% από αυτούς υπάρχει από τα τέλη του 2022 προσωρινός ανάδοχος. Ήδη προχωρά ο έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο και έως τον Ιούνιο αναμένεται η υπογραφή των συμβάσεων. Επίσης, κινούνται οι διαδικασίες για τους υπόλοιπους διαγωνισμούς και έως το τέλος του έτους θα βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης.

Ήδη οι προσωρινοί ανάδοχοι έχουν ξεκινήσει τις προεργασίες, καθώς τα περιθώρια του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ιδιαιτέρως στενά και θα πρέπει έως τα τέλη του 2025 οι 250 μελέτες να έχουν παραδοθεί στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ). Από εκεί και πέρα θα αποσταλούν στο ΥΠΕΝ, να περάσουν από την κρίση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) ώστε στην συνέχεια τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ) να αποσταλούν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) προς έγκριση. Καθώς ο όγκος του έργου είναι τεράστιος και, όπως επεσήμανε ο κ. Στασινός, «με τους ρυθμούς που έχουμε σήμερα, θα τελειώσουν το 2045», το ΤΕΕ έχει προτείνει να δημιουργηθούν δύο ειδικά τμήματα, ένα στο ΥΠΕΝ και ένα στο ΣτΕ που θα υποδέχεται τα ΠΔ, προκειμένου να «τρέξουν» οι διαδικασίες.

Παράλληλα, προχωρούν οι διαδικασίες για τους δύο διαγωνισμούς που αφορούν στις μελέτες για την οριοθέτηση ζωνών υποδοχής συντελεστή, την υλοποίηση της Τράπεζας Γης και την αναγνώριση οδών στις εκτός σχεδίου περιοχές. Ο πρώτος, στον οποίο έχει αναδειχθεί προσωρινός ανάδοχος, αφορά σε νησιά και τουριστικές περιοχές και η μελέτη ξεκινάει άμεσα, ενώ προωθείται ο δεύτερος διαγωνισμός για την ηπειρωτική Ελλάδα – με την αναγνώριση οδών – με τον οποίο αναμένεται να επιλυθεί το ζήτημα της εκτός σχεδίου δόμησης.

Ο χαρακτηρισμός μιας οδού ως κοινόχρηστης αποτελεί προϋπόθεση για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές. Σήμερα δεν αναγνωρίζονται ως κοινόχρηστες οι οδοί που έχουν κατασκευαστεί από τους δήμους καθώς σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ θεωρούνται ιδιωτικές και απαγορεύεται η οικοδόμηση οικοπέδων που έχουν πρόσωπο σε αυτές.

Έτσι, όπως υπογράμμισε ο επικεφαλής του ΤΕΕ, αφού ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός και ο χαρακτηρισμός των κοινόχρηστων οδών, έπειτα θα πρέπει να εξετάσει η πολιτεία τις οριζόντιες και συνολικές απαγορεύσεις. Η λύση, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ήταν μια νομοθετική μεταβατική ρύθμιση για να διατηρήσουν το δικαίωμα δόμησης, έως την ολοκλήρωση των ΤΠΣ το 2025, όλα τα ακίνητα που είχαν οικοδομησιμότητα πριν το 2003, σε εκτός σχεδίου περιοχές.

Το λάθος της κυβέρνησης με την «Κατηγορία 5»

Σε περίπου ένα δίμηνο ξεκινά ο προσεισμικός έλεγχος σε όλα τα σχολεία (18.000 κτίρια), νοσοκομεία (2.500 κτίρια) και άλλα κρίσιμα κτίρια για την ασφάλεια της χώρας όπως της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας κλπ., έργο που έχει αναλάβει το ΤΕΕ.

Ωστόσο, όπως ανέφερε ο κ. Στασινός, περίπου το 20% με 30% των δημοσίων κτιρίων εκτιμάται ότι ανήκουν στα αυθαίρετα της λεγόμενης «Κατηγορίας 5», δηλαδή στα κτίρια με μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις ή και εξ΄ ολοκλήρου αυθαιρέτων. Όμως, από το φθινόπωρο του 2020 η νομιμοποίηση των μεγάλων αυθαιρέτων «πάγωσε» όταν ο τότε υπουργός Κωστής Χατζηδάκης έδωσε παράταση στη προθεσμία (του νόμου 4495/2017) νομιμοποίησης όλων των αυθαιρέτων, μέσω της «Ταυτότητας Κτιρίων» έως και το 2025, με εξαίρεση την «Κατηγορία 5».

Έτσι, εάν από τον προσεισμικό έλεγχο προκύψει ζήτημα στατικής αναβάθμισης κάποιων σχολείων ή νοσοκομείων, ή εάν το Δημόσιο αποφασίσει να προχωρήσει στην ενεργειακή αναβάθμιση τους, αυτά ως αυθαίρετα δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν άρα δεν μπορούν να υπαχθούν σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης. «Δεν είναι τραγικό να μην μπορούμε σχολεία, νοσοκομεία να τα αναβαθμίσουμε γιατί δεν είναι ανοιχτή η “Κατηγορία 5”; Να έχουμε τα χρήματα αλλά να μην μπορούμε να προχωρήσουν σε έργα στατικής επάρκειας ή ενεργειακής αναβάθμισης γιατί είναι αυθαίρετα; Δεν πρέπει κάνει να γίνει;», ανέφερε ο κ. Στασινός.

Επεσήμανε μάλιστα ότι πρέπει άμεσα να δοθεί και πάλι δυνατότητα «τακτοποίησης» ακινήτων της «Κατηγορίας 5» ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα με τα δημόσια κτίρια, θέτοντας ως προϋπόθεση, τον αυστηρό έλεγχο όλων των δηλώσεων ώστε να πιστοποιείται ότι δεν ανεγέρθηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011. «Η Κυβέρνηση είχε πει ότι θα ανοίξει την Κατηγορία 5 και δεν το έκανε. Λάθος κάνει, κατά την άποψή μου», σημειώνει ο κ. Στασινός.

Όσον αφορά στον προσεισμικό έλεγχο, το ΤΕΕ ολοκληρώνει ένα σχέδιο υπουργικής απόφασης με όλη τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί έτσι ώστε εντός της εβδομάδας να αποσταλεί προς υπογραφή στους συναρμόδιους υπουργούς. Παράλληλα, θα τρέξει η διαδικασία ώστε να συμπληρωθεί ένα τεχνικό δελτίο για τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης με περίπου 40 εκατ. ευρώ, ώστε έως τα τέλη του έτους να ολοκληρωθεί ο πρωτοβάθμιος έλεγχος. Θα ακολουθήσει ο δευτεροβάθμιος έλεγχος στα κτίρια που θα κριθεί ότι έχουν ζητήματα στατικής επάρκειας, για τον οποίο θα αναζητηθεί ένα έξτρα κονδύλι περίπου 20 εκατ. ευρώ. Έτσι σε περίπου 1,5 έτος θα γνωρίζει η πολιτεία σε πόσα και σε ποια δημόσια κτίρια απαιτούνται και μπορούν να γίνουν εργασίες ενίσχυσης.