Το φαινόμενο Taylor Swift δεν αναλύεται εύκολα. Η TayTay είναι το ακριβώς αντίθετο του «one-hit wonder». Δεν χρειάζεται να είναι κανείς φαν, aka «Swiftie», για να αντιληφθεί την επιρροή που ασκεί σήμερα η 33χρονη τραγουδίστρια – ιδιαίτερα στην άλλη όχθη του Ατλαντικού – στην απύθμενη δεξαμενή των πιστών της ακολούθων. Η Taylor Swift βρίσκεται εδώ και πάνω από μια δεκαετία σε μια τροχιά επιτυχίας που διαρκώς διαστέλλεται.
Οι μελωδίες της, οι στίχοι της, η στενή σχέση της με τους θαυμαστές της, ο τρόπος που διαχειρίζεται την καριέρα της συμβάλλουν όλα στην πρωτοφανή δημοτικότητά της. Η Taylor είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά είδωλα της εποχής μας και, εδώ και χρόνια, η ίδια βρίσκεται διαρκώς ως θέμα συζήτησης στο δημόσιο λόγο. Είναι το «κορίτσι της διπλανής πόρτας», η χαριτωμένη ποπ σταρ που με τα χρόνια μεταμορφώθηκε στο απόλυτο girlboss με σημαίνουσα πολιτική επιρροή.
Πώς έγινε αυτό; Λοιπόν, όπως λέει ο λαός, «η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια μέρα».
Απολιτίκ ενζενί
Η Taylor είδε το όνειρό της να εκκολάπτεται κάτω από τα ζεστά – μα όχι πάντα φιλόξενα – φώτα της δημοσιότητας σε πολύ νεαρή ηλικία. Κι ας μην ήταν άλλο ένα nepo baby. Κι ας μην είχε γεννηθεί και μεγαλώσει σε μια οικογένεια καλλιτεχνών που μικροδοσολογεί τους διαδόχους της από τα μικράτα τους με δουλεμένο «ταλέντο» και συμβουλές διαχείρισης καριέρας.
Στήριξε τη μπράντα της στις εκ βαθέων μουσικές της εξομολογήσεις και την εικόνα της απολιτίκ ενζενί. Οι μελωδίες της στην αρχή απλές, οι στίχοι της καθόλου. Και το ταπεινό αυτό ξεκίνημα έγινε η βάση για τους δύο πρώτους δίσκους της αιώνια ερωτοχτυπημένης μαθήτριας λυκείου από το Νάσβιλ. Οι προσωπικοί της στίχοι και οι εφηβικές της εμπειρίες έχτισαν έναν απρόσμενα στενό δεσμό ανάμεσα στην ίδια και σε εκατομμύρια νέους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Κι όπως συμβαίνει πάντοτε με τις νεαρές ποπ σταρ, η Taylor ταυτίστηκε με αυτή την εικόνα. Αλλά ταυτόχρονα μεγάλωνε. Για αρκετά χρόνια, η εικόνα που είχε να υπηρετήσει την χωρούσε μια χαρά. Όμως σταδιακά, όπως ήταν φυσικό, άρχισε να ασφυκτιά. Η πάλη μέσα της, όπως η πάλη μέσα σε κάθε κορίτσι που παύει να είναι κορίτσι και γίνεται γυναίκα, την έριξε σε έναν αγώνα, μια μάχη να εκφραστεί και να αντιμετωπιστεί ως γυναίκα.
Η μπίζνα του fanbase
Το ίδιο ακριβώς διεκδικούσε και η Britney Spears λίγα χρόνια νωρίτερα, αλλά χωρίς επιτυχία. Και εδώ κρύβεται ένα από τα μεγάλα εξωκαλλιτεχνικά ταλέντα του φαινομένου Taylor.
Η Taylor Swift κατάφερε να πιάσει τον παλμό μιας εποχής που άλλαζε και η αλλαγή αυτή ερχόταν πιασμένη χέρι-χέρι με την ανεξέλεγκτη άνοδο των social media. Κι έτσι, άρπαξε από τα μαλλιά την ευκαιρία που της παρουσίαζε αυτή ακριβώς η αλλαγή και έπλασε την εικόνα της πάλι από την αρχή. Χρησιμοποίησε τα ψηφιακά μέσα που βρίσκονταν τόσο στη διάθεσή της όσο και στη διάθεση της απύθμενης δεξαμενής των ακολούθων της – αρκετοί από τους οποίους είχαν επίσης μεγαλώσει – και έπλασε μια εικόνα πέρα για πέρα αληθινή. Τουλάχιστον έτσι αισθάνονται οι αφοσιωμένοι Swifties ανά την υφήλιο.
Η Taylor ήταν πολύ πιο τυχερή από την Britney, η οποία είχε βρεθεί στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Για την TayTay η στιγμή ήταν ολόσωστη, τα άστρα στις θέσεις που έπρεπε, το fanbase παραπάνω από έτοιμο να αποδεχθεί την νέα ανανεωμένη εικόνα της και ένα stardom χωρίς μεσάζοντες.
Από την αυγή της ψηφιακής εποχής, η Swift χρησιμοποιεί τα social media για να αλληλοεπιδρά με τους θαυμαστές της απευθείας από τους δικούς της λογαριασμούς. Κάτι που δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση στην πραγματικότητα, αφού και η ίδια ανήκει σε μια γενιά γηγενών χρηστών του Ίντερνετ. Αν δεν μπορεί εκείνη να αφουγκραστεί την ίδια της την εποχή, τότε ποιος;
Το νέο μοντέλο δούλεψε. Μάλλον δεν δούλεψε απλά. Η Taylor άλλαξε το αφήγημα του stardom, άδραξε τα ηνία της καριέρας της και όρμησε σε αυτή τη νέα εποχή που ανέτειλε σαν ηλιακή θεότητα πάνω στο χρυσό της τέθριππο. Καθώς η καριέρα της εκτοξεύτηκε στα ύψη, το ίδιο συνέβη και με την επιρροή της.
Η αλληλεπίδραση της Swift στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το κοινό της έχει ως αποτέλεσμα αυξημένη αφοσίωση, εδραιώνοντας περαιτέρω την ισχυρή κοινότητα που περιβάλλει την ίδια και τη μουσική της. Αυτή η αφοσίωση κάνει τους θαυμαστές της Swift να λαμβάνουν υπόψη τους τις απόψεις και τις πεποιθήσεις της. Η στενή διαδικτυακή σχέση της Swift με τους υποστηρικτές της δεν είναι μόνο γνήσια, αλλά φυσικά αποτελεί και ευφυέστατη επιχειρηματική στρατηγική.
Let’s get political*
Η πρώτη της ανάρτηση στο Instagram με μια κάποια πολιτική χροιά δημοσιεύεται στις 17 Ιουνίου 2016, προς τιμήν των θυμάτων ένοπλης επίθεσης στο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης στο Ορλάντο της Φλόριντα των Ηνωμένων Πολιτειών μια εβδομάδα πριν. Το «Pulse» ήταν στην πραγματικότητα κάτι πολύ παραπάνω από άλλο ένα κλαμπ διασκέδασης. Ήταν ένα ασφαλές μέρος συντροφικότητας για την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και, ως εκ τούτου, η βίαιη επίθεση θεωρήθηκε έγκλημα μίσους.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, με ελάχιστες εξαιρέσεις όπως η προαναφερθείσα, η Swift δήλωνε πάντα ότι επιλέγει να επικεντρώνεται πλήρως στη μουσική και σε καμία περίπτωση δεν ασχολείται με θέματα πολιτικής. Σε μια εποχή, όμως, που σχεδόν κάθε πτυχή της αμερικανικής κουλτούρας είναι πολιτικοποιημένη – τραγουδιστές, ηθοποιοί, παρουσιαστές βραδινών talk show, τηλεοπτικά δίκτυα αναμένεται να ευθυγραμμιστούν με τη μία ή την άλλη πλευρά του πολιτιστικού χάσματος – αυτή της η προσκόλληση άρχισε να φαίνεται σαν μια περίεργη ιδιορρυθμία, όχι σαν αρχή.
Αλλά η Swift υπήρξε αξιοσημείωτα συνεπής σε αυτό. Μόνο από το 2016 και μετά, και αφού πια η πολιτιστική αλλαγή ήταν εμφανής, η TayTay ξεκίνησε δειλά-δειλά να εκφράζεται υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Καθώς πλησίαζαν οι εκλογές του 2016, η 27χρονη τότε σταρ άρχισε να δέχεται έντονες πιέσεις προκειμένου να υποστηρίξει ανοιχτά κάποιον υποψήφιο, με τα πρωτοσέλιδα να γράφουν «Η ηχηρή σιωπή της Taylor Swift στην προεκλογική εκστρατεία» και «Ήρθε η ώρα η Taylor Swift να πει κάτι για τον Donald Trump». Μόνη της απάντηση ήταν μια φωτογραφία της ίδιας την ημέρα των εκλογών στο εκλογικό της κέντρο με τη λεζάντα: «Σήμερα είναι η μέρα. Βγείτε έξω και ψηφίστε».
Το 2018 η Taylor πήρε μια απόφαση που θα άλλαζε για πάντα την πορεία της καριέρας της. Αποφάσισε να παρεκκλίνει από την προσεκτικά κατασκευασμένη στάση ουδετερότητας και να εκφραστεί πολιτικά. Έτσι, στις 7 Οκτωβρίου του 2018, η Taylor έκανε μια ανάρτηση στο Instagram με την οποία υποστήριζε τον υποψήφιο γερουσιαστή των Δημοκρατικών στο Τενεσί Phil Bredesen και κατακεραύνωνε την αντίπαλό του, τη ρεπουμπλικανή Marsha Blackburn.
Παρά το γεγονός ότι η Swift απενεργοποίησε τη δυνατότητα σχολιασμού, η ανάρτηση αυτή έγινε μία από τις πιο πολυσυζητημένες αναρτήσεις της όλων των εποχών. Η ανάρτηση αυτή για πολλούς ήταν κεραυνός εν αιθρία, μιας και στο πρόσωπο της Taylor έβλεπαν την ύψιστη έκφραση της «γνήσιας αμερικάνικης κοριτσίστικης αθωότητας». Για πολλούς, ήταν μια χαριτωμένη ποπ σταρ που δεν εκφραζόταν ποτέ πολιτικά αλλά που, κρίνοντας από την εξωτερική της εμφάνιση, στις φλέβες της έτρεχε ρεπουμπλικανικό αίμα.
Εκείνο όμως που ίσως έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία και από την αποκάλυψη των πολιτικών πεποιθήσεων της Taylor είναι το γεγονός πως μετά από την παρότρυνση της μέσω εκείνης της ανάρτησης δεκάδες χιλιάδες θαυμαστές της – γύρω στους 65.000 σύμφωνα με το CNN – επισκέφθηκαν εκείνη την ημέρα τον ιστότοπο vote.org και εγγράφηκαν για να ψηφίσουν.
Αντίστοιχα μεγάλη απήχηση είχε και άλλη μια καμπάνια της TayTay τον Ιούνιο του 2019. Η καμπάνια #LetterToMySenator ενθάρρυνε εκατοντάδες χιλιάδες θαυμαστές της να γράψουν στους τοπικούς νομοθέτες τους και να υπογράψουν μια αίτηση υποστήριξης του νόμου περί ισότητας, ενός νόμου που εξασφαλίζει προστασία για τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Η συνημμένη αίτηση έχει συγκεντρώσει πάνω από 850.000 υπογραφές μέχρι σήμερα. H εκστρατεία αυτή ευθυγραμμίστηκε με το single της Swift «You Need To Calm Down» του 2019, οι στίχοι του οποίου παρουσίαζαν ένα μήνυμα άμεσης υποστήριξης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Το 2020, η Taylor γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρη πολιτικά, ασκώντας άμεση κριτική στον τότε πρόεδρο Donald Trump μέσω Twitter. Η Swift κατακεραύνωσε τον Trump για την αντίδρασή του στο κίνημα Black Lives Matter και τις διαμαρτυρίες που ακολούθησαν τη δολοφονία του George Floyd στη Μινεάπολη της Μινεσότα, κατηγορώντας τον ανοιχτά ότι «υποδαύλισε την φωτιά της λευκής υπεροχής». Το tweet έκλεινε με ακόμα μια έκκληση για δράση, παρακινώντας τους φαν της να μην ψηφίσουν υπέρ του Trump στις εκλογές που έπονταν.
Για την Taylor Swift το να ασκήσει ευθέως κριτική τον ηγέτη των ΗΠΑ ήταν πιθανότατα κάτι που ο δεκαεξάχρονος εαυτός της ούτε καν θα φανταζόταν ποτέ. Και σίγουρα ούτε ο πρώην πρόεδρος το διανοούνταν. Όμως, η Swift ήταν να μην πάρει φόρα.
Πλέον, όχι απλά εκφράζεται ανοιχτά επί πολιτικών θεμάτων, αλλά περνά και στους θαυμαστές της το μήνυμα οι πολιτικοί τελούν υπό τη βούλα του λαού και ως εκ τούτου πρέπει να τους ασκείται κριτική.
«Καλύτερα να τραγουδάς»
Παρά τη στροφή που έχει κάνει δημοσίως, οι ενέργειές της, όπως και των περισσότερων δημόσιων προσώπων, δεν είναι απαλλαγμένες από επικρίσεις. Πολλοί από αυτούς ακριβώς που ζητούσαν διακαώς από την Taylor να πάρει πολιτική θέση λίγα χρόνια πριν, όταν τελικά το έκανε, πέρασαν στην επίθεση με κυρίαρχο επιχείρημα πως ίσως καλύτερα θα ήταν να μείνει εντός του πεδίου της βιομηχανίας της και να αφήσει τις κοινωνικοπολιτικές τοποθετήσεις.
Μόλις η Swift ξεκίνησε να εκφράζεται πιο συχνά πολιτικά και κοινωνικά, από το 2016 και μετά, άρχισε να δέχεται ολοένα και μεγαλύτερες δόσεις βιτριολικών σχολίων στο διαδίκτυο. Η αρχική της μπράντα έκανε την πολιτική της δράση δυσκολοχώνευτη για πολλούς ανθρώπους εκ των δημογραφικών ομάδων στις οποίες κάποτε απευθυνόταν, προκαλώντας τους να αντιδράσουν με αυτόν τον τρόπο.
Ενώ όμως η δημόσια εικόνα, η μουσική και η υπεράσπιση της Swift έχουν γίνει στόχος επικρίσεων, οι προσπάθειές της να κινητοποιήσει εκατομμύρια ανθρώπους δεν περνούν απαρατήρητες. Ανεξάρτητα από τους ενδοιασμούς σχετικά με την εμφάνιση, τους στίχους ή τα πιστεύω της, μια παγκόσμια σούπερ σταρ του διαμετρήματος της Swift κατέχει το κλειδί για τη δημιουργία μόνιμης αλλαγής, που δεν είναι άλλο από το τρίπτυχο «επιρροή, ειλικρίνεια και αφοσίωση».
Ο οικείος και συνάμα οικουμενικός λυρισμός της, η φιλική και συνάμα προμοταριστική χρήση των social media δημιούργησαν μια ευλαβική ομάδα εκατομμυρίων θαυμαστών πρόθυμων να ακολουθήσουν κάθε της λέξη, μέχρι τη στιγμή που εκείνη επέλεξε να την αξιοποιήσει.
Οι δηλώσεις της από το 2016 και μετά οδήγησαν σε απτή πολιτική αλλαγή και ενέπνευσαν τους θαυμαστές της να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Η επιρροή της συνεχίζει να αυξάνεται ανεξάρτητα από το αν είναι ενεργή στα social media. Κάθε της ανάρτηση για οποιοδήποτε τρέχον γεγονός, έχει δυναμική, είναι ικανό να ενθαρρύνει ένα ακόμη κύμα δράσης.
Και το φαινόμενο Taylor Swift δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης.
*Ας πολιτικοποιηθούμε
