Σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε μόλις χθες στο επιστημονικό περιοδικό Nature, προς στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, ο ρυθμός με τον οποίο υποχωρούσαν τμήματα του τεράστιου στρώματος πάγου που κάλυπτε την Ευρασία ήταν πολύ μεγαλύτερος απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα, ισοδυναμώντας με έως και 600 μέτρα την ημέρα.
Ο ρυθμός αυτός είναι εύκολα ο ταχύτερος που έχει μετρηθεί μέχρι σήμερα, ανατρέποντας αυτό που οι επιστήμονες θεωρούσαν προηγουμένως ως το ανώτατο όριο ταχύτητας υποχώρησης των παγετώνων. Τώρα φαίνεται πως το εύρημα αυτό μπορεί να ρίξει φως στο πόσο γρήγορα θα μπορούσαν να λιώσουν οι πάγοι στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική, και να αυξήσουν την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας στον σημερινό κόσμο που διαρκώς θερμαίνεται.
Φωτ.: Cassie Matias/ Unsplash
Οι επιστήμονες παρακολουθούν τους ρυθμούς υποχώρησης των παγετώνων σε μια προσπάθεια να εκτιμήσουν καλύτερα τη συμβολή τους στην παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Η Ανταρκτική και η Γροιλανδία έχουν χάσει περισσότερους από 6,4 τρισεκατομμύρια τόνους πάγου από τη δεκαετία του 1990, αυξάνοντας την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας κατά τουλάχιστον 1,7 εκατοστά. Μαζί, δηλαδή, ευθύνονται για περισσότερο από το ένα τρίτο της συνολικής ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Η ταχεία υποχώρηση που διαπιστώθηκε στο Ευρασιατικό στρώμα πάγου ξεπερνά κατά πολύ τους ταχύτατα μεταβαλλόμενους παγετώνες που μελετήθηκαν στην Ανταρκτική, οι οποίοι σύμφωνα με επίσημες μετρήσεις υποχωρούν τόσο γρήγορα όσο 48 μέτρα την ημέρα. Κι αυτό γιατί μόλις ο πάγος υποχωρήσει προς την ξηρά, ξεκολλάει από τη βάση του στον πυθμένα της θάλασσας και αρχίζει να επιπλέει, γεγονός που του επιτρέπει να λιώσει ταχύτερα και να αυξήσει τη συμβολή του στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Εάν οι θερμοκρασίες του αέρα και των ωκεανών γύρω από την Ανταρκτική αυξηθούν όπως προβλέπεται και φτάσουν εκείνες που επικρατούσαν στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, οι ερευνητές λένε ότι αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει την κατάρρευση των σύγχρονων παγετώνων νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως – γεγονός καταστροφικό για την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας.
Στο παρελθόν, ένας από τους ταχύτερους ρυθμούς υποχώρησης που έχουνν εντοπιστεί ήταν εκείνος του παγετώνα Pope Glacier στη Δυτική Ανταρκτική. Πρόκειται για έναν μικρότερο παγετώνα που βρίσκεται πολύ κοντά στον τεράστιο Thwaites, ο οποίος φέρει το παρατσούκλι «παγετώνας της ημέρας της κρίσης» λόγω της σχετικά μεγάλης συμβολής του στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου το 2017, βάσει δορυφορικών υπολογισμών, ο παγετώνας Pope Glacier υποχωρούσε με ταχύτητα περίπου 32 μέτρων την ημέρα. Αυτή είναι αρκετά υψηλή ταχύτητα – αλλά και πάλι δεν έχει καμία σχέση με τους ρυθμούς που φτάνουν τα 600 μέτρα την ημέρα, όπως διαπιστώθηκε στη μελέτη για το στρώμα πάγου της Ευρασίας.
Ο ανώτερος ρυθμός που βρέθηκε στη μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη είναι περίπου 20 φορές υψηλότερος από οποιονδήποτε ρυθμό υποχώρησης έχει μετρηθεί ποτέ από δορυφόρους.
Όμως, όπως ο ρυθμός υποχώρησης του παγετώνα Pope Glacier έχει πλέον επιβραδυνθεί, ομοίως υπολογίζεται ότι και το Ευρασιατικό στρώμα πάγου δεν είχε τον ίδιο αυτό παλμό της εξαιρετικά ταχείας υποχώρησης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά, είναι ανησυχητικό. Επιπλέον, δεν είναι όλοι οι πάγοι επιρρεπείς σε αυτούς τους εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς υποχώρησης. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η ταχύτερη υποχώρηση συνέβη στις πιο επίπεδες περιοχές επειδή οι πλάκες πάγου ήταν πιο πλευστές σε σύγκριση με μια πιο απότομη κλίση του παγετώνα. Αυτά τα ευρήματα είναι ανησυχητικά για αρκετούς σημερινούς παγετώνες στην Ανταρκτική.
