Ελληνες εξωτερικού: Πόσοι και από ποιες χώρες θα ψηφίσουν στις εκλογές – Πότε λήγει η προθεσμία για αιτήσεις

Περίπου ενάμιση μήνα πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 21^ης Μαΐου, στις οποίες θα ψηφίσουν για πρώτη φορά Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό, έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους πάνω από 20.000 ψηφοφόροι, από 70 χώρες, οι οποίοι θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα σε 80 πόλεις και σε περισσότερα 90 εκλογικά τμήματα.

Η διαδικασία είναι διαρκής, δεν σταματά δηλαδή ποτέ, ωστόσο υπάρχουν δύο σημαντικές προθεσμίες για όσους ενδιαφέρονται: 12 ημέρες πριν από την προκήρυξη των εκλογών θα σταματήσει το σύστημα να δέχεται αιτήσεις για τις εκλογές του Μαΐου και 3 ημέρες πριν από την προκήρυξη λήγει η δυνατότητα ανάκλησης κατατεθειμένης αίτησης για όποιον αποφάσισε τελικά να έρθει να ψηφίσει στις Ελλάδα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το σύστημα θα δέχεται αιτήσεις για τις εκλογές του Μάιου σίγουρα μέχρι την ερχόμενη Δευτέρα, 10 Απριλίου. Όσοι κατέθεσαν εκπρόθεσμα αίτηση και πληρούν τα κριτήρια θα μπορούν να ψηφίσουν στις εκλογές του Ιουλίου, εφόσον υπάρξει και δεύτερη αναμέτρηση. Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν προς επεξεργασία πάνω από 5.000 αιτήσεις.

Γιατί οι απόδημοι θα ψηφίσουν πιο νωρίς

Να θυμίσουμε ότι οι εκλογές στο εξωτερικό δεν θα διεξαχθούν την Κυριακή 21 Μαΐου, όπως στην Ελλάδα. Στην Ευρώπη θα διεξαχθούν πιθανότατα το Σάββατο 20 Μαΐου και εκτός Ευρώπης την Τετάρτη ή την Πέμπτη, 17 ή 18 Μαΐου. Και αυτό γιατί, ενώ ο πρόεδρος και τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής θα κληρωθούν από το κατά τόπους εκλογικό σώμα, ο επόπτης της διαδικασίας σε κάθε εκλογικό τμήμα, θα κληρωθεί από τον Άρειο Πάγο, από το σώμα των δικαστών και των δικηγόρων. Ο επόπτης θα ταξιδέψει από την Ελλάδα στην πόλη και στο τμήμα που θα τεθεί υπό τον έλεγχό του, θα εποπτεύσει τη διαδικασία της ψηφοφορίας και έπειτα θα τοποθετήσει κλειστά τα ψηφοδέλτια στον ειδικό σάκο και θα τα μεταφέρει στην Ελλάδα, όπου και θα καταμετρηθούν το βράδυ της Κυριακής 21 Μαΐου μαζί με όλα τα υπόλοιπα ψηφοδέλτια της Επικράτειας.  

Σύμφωνα με το νόμο, το κάθε κόμμα θα πρέπει να συμπεριλάβει στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας τουλάχιστον 3 απόδημους σε σύνολο 15 υποψηφίων, με τον ένα από αυτούς να βρίσκεται στις τρεις πρώτες θέσεις. Δεδομένου ότι τα δύο πρώτα κόμματα εκλέγουν τουλάχιστον 3 βουλευτές Επικρατείας, αναμένεται να εκλεγούν 2-4 απόδημοι, ανάλογα με τα αποτελέσματα. 

Τη διαδικασία των εκλογών την έχει αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών ενώ τη διάθεση των χώρων και του προσωπικού το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο θα διαθέσει τις πρεσβείες και τα προξενεία όπου υπάρχουν, διαφορετικά θα μετατραπούν σε εκλογική τμήματα τα ελληνικά σχολεία. Προκειμένου να σχηματιστεί εκλογικό τμήμα σε μια πόλη απαιτούνται κατ΄ ελάχιστον 40 ψηφοφόροι, σε περίπτωση που υπερβαίνουν τους 600, δημιουργείται δεύτερο εκλογικό τμήμα. Αν είναι λιγότεροι από 40 μεταφέρονται στο πλησιέστερο εκλογικό τμήμα του τόπου διαμονής τους.

Πού βρίσκονται τα περισσότερα εκλογικά τμήματα

Τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι τα περισσότερα σε αριθμό εκλογικά τμήματα βρίσκονται στη Γερμανία και ξεπερνούν τα 2.800. Ο μεγαλύτερος αριθμός εγγεγραμμένων είναι στην Αγγλία με περισσότερα από 3.500 άτομα, από τα οποία τα περίπου 3.000 είναι στο Λονδίνο, στο οποίο θα λειτουργήσουν 5 εκλογικά τμήματα. Στην Ευρώπη που είναι και το μεγαλύτερο ποσοστό όσων ενδιαφέρθηκαν να αξιοποιήσουν τον σχετικό νόμο, έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους πάνω από 1.500 άτομα στην Ολλανδία, πάνω από 1.300 στο Βέλγιο, πάνω από 1.100 στην Ελβετία και πάνω από 1.200 στην Κύπρο. Επίσης, περίπου 500 στη Σουηδία, 430 στη Δανία, 420 στο Λουξεμβούργο, 350 στην Ισπανία. Μικρότερα τμήματα θα υπάρξουν και σε άλλες χώρες. Μικρότερο ήταν το ενδιαφέρον των Ελλήνων που ζουν στις ΗΠΑ (έχουν εγγραφεί πάνω από 1.500 άτομα), στον Καναδά (180 άτομα) και στην Αυστραλία (150 άτομα).

Που οφείλεται η μικρή συμμετοχή

Η μικρή συμμετοχή δεν οφείλεται στην έλλειψη ενδιαφέροντος από τους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό να συμμετάσχουν στις εκλογές, αλλά στον νόμο, ο οποίος  θέτει κριτήρια που είναι δύσκολο σε πολλές περιπτώσεις να συγκεντρώσει τα απαραίτητα στοιχεία ο ενδιαφερόμενος. Το απλούστερο σύστημα θα ήταν η επιστολική ψήφος, για την οποία όμως δεν ομονοούν τα κόμματα. Επιπλέον έχουν εγερθεί ερωτήματα αν είναι δίκαιο ένας τόσο μικρός αριθμός ψηφοφόρων να εκλέγει βουλευτές -υπενθυμίζεται ότι κατά την ψήφιση του νόμου η κυβέρνηση υπολόγιζε ότι θα εγγράφονταν περί τις 500.000 ψηφοφόροι εκ των οποίων θα ψήφιζαν οι μισοί, 250.000 – και είναι ένα θέμα προς μελλοντική συζήτηση για τα κόμματα.  

Ο νόμος (4648/2019) ορίζει ότι δικαίωμα εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους έχουν οι εκλογείς που τα τελευταία 35 χρόνια έχουν ζήσει για τουλάχιστον δύο χρόνια στην Ελλάδα και έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση Ε1 ή Ε2 ή Ε3 ή Ε9 και των δύο προηγούμενων ετών, ακόμη κι αν η δήλωση είναι μηδενική. Προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι κάποιος έχει ζήσει στην Ελλάδα για δύο χρόνια την τελευταία 35ετία απαιτούνται συγκεκριμένα δημόσια έγγραφα ως αποδεικτικά

• Βεβαίωση φοίτησης από σχολείο πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας, τεχνικής ή επαγγελματικής εκπαίδευσης ή από ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

• Βεβαίωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών (ένσημα) της ημεδαπής.

• Βεβαίωση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας για όσο διάστημα διαρκεί αυτή.

Όσοι ζουν ή σπουδάζουν στο εξωτερικό και είναι κάτω των 30 ετών μπορούν να εγγραφούν στους σχετικούς εκλογικούς καταλόγους χωρίς να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση, καθώς θεωρείται ότι καλύπτονται από τις δηλώσεις των γονέων τους.Οι ομογενείς που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον να ψηφίσουν αποκλείονται σύμφωνα  με τα κριτήρια του παραπάνω νόμου.