Η 5η Απριλίου 1944 είναι, για τον ελληνισμό και την ιστορία της Κατοχής μια ημέρα βαμμένη με αίμα.
Είναι η μέρα που ένοπλες ομάδες Ναζί και Βουλγάρων κατακτητών εκτέλεσαν πάνω από 200 αμάχους άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Ιθύνων νους, της αποτρόπαιας αυτής σφαγής ήταν ο διοικητής του 2ου Τάγματος του 1ου Συντάγματος της Μεραρχίας Αστυνομίας Ες Ες αντισυνταγματάρχης (και λίγο αργότερα συνταγματάρχης) Καρλ Σύμερς.
Όπως αναφέρει, τον Νοέμβριο του 2008, ο Δημήτρης Χουλιαράκης, στο «ΒΗΜΑ» όταν ο Σύμερς έφτασε στην Ελλάδα, τον Σεπτέμβριο του 1943, «ο μέχρι θανάτου αγώνας της Βέρμαχτ και των Ες Ες εναντίον του ΕΛΑΣ και των εγγλέζων σαμποτέρ του SOE υπό τον ταξίαρχο Μάιερς είχε εκτραχυνθεί εντελώς και η πολιτική αντιποίνων που εφήρμοζαν οι αρχές κατοχής είχε μπει σε νέα φάση κλιμάκωσης».
Οι περιγραφές που συνόδευαν τον Σύμερς προμήνυαν το τι επεφύλασσε οι μοίρα για τους κατακτημένους πληθυσμούς που θα «τραβούσαν» την προσοχή του.
Όσοι τον είχαν γνωρίσει μιλούσαν για έναν ευέξαπτο και σκληρό αξιωματικό, με θητεία στα μέτωπα της Ρωσίας, που με την παραμικρή αφορμή έβγαινε εκτός εαυτού και δρούσε χωρίς κανένα όριο.
«Λίγες ημέρες μετά την άφιξή του στη Θεσσαλία διέταξε μαζικές εκτελέσεις αμάχων στην πόλη της Λάρισας, ως αντίποινα για τη δράση των “συμμοριτών”».
Σφαγή του Διστόμου, Ιούνιος 1944
Ελατοχώρι
Στις 27 Ιανουαρίου 1944, ο Σύμερς και οι άνδρες του μπαίνουν στο Ελατοχώρι. Ο Σύμερς έχει τεθεί επικεφαλής της επιχείρησης “Ιππόκαμπος” με στόχο να εκκαθαρίσει τον Βόρειο Όλυμπο από τη δράση των αντάρτικων ομάδων.
«Οι περισσότεροι από τους άρρενες κατοίκους κατάφεραν να διαφύγουν στα γύρω υψώματα, αλλά οι γυναίκες και τα παιδιά συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στην κεντρική πλατεία.
»Οι Γερμανοί πυρπόλησαν 90 σπίτια και το απόγευμα διέταξαν τα γυναικόπαιδα και έναν μικρό αριθμό ανδρών που εν τω μεταξύ είχαν συλλάβει να κατευθυνθούν πεζή προς τη Ρητίνη.
»Φθάνοντας η πομπή των αμάχων στη θέση Παλαιοπαναγιά, δέχθηκε πυρά όλμων από ένα γερμανικό στοιχείο βαρέων όπλων που είχε εγκατασταθεί στο διπλανό αντέρεισμα, στη θέση Τζιαρνόχοβα. Τριάντα ένα συνολικά άτομα έπεσαν νεκρά, εκ των οποίων τα 4 ήσαν άνδρες, τα 17 γυναίκες και τα 10 παιδιά».
Λίγους μήνες αργότερα θα ερχόταν η σειρά της Κλεισούρας.
Η Σφαγή της Κλεισούρας
Επιζώντες από την Σφαγή της Κλεισούρας μίλησαν στον Μαρίνο Ελβή και στο περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» (τεύχος της 22ας Φεβρουαρίου 1974) για τα γεγονότα της 5ης Απριλίου 1944.
Γράφει ο Μαρίνος Ελβής:
«Στις 5 Απριλίου 194[4] οι Γερμανοί σκοτώσανε 270 γυναικόπαιδα. (…) Οι αντάρτες μ’ επικεφαλής έναν καπετάνιο από τη Σιάτιστα, τον Υψηλάντη, σκότωσαν τρεις Γερμανούς μοτοσυκλετιστές.
»Η φάλαγγα που ακολουθούσε, προχώρησε προς τον κάμπο της Πτολεμαΐδας σαν να μην συνέβαινε τίποτα…
Ναζιστικά στρατεύματα στη Σοβιέτική Ένωση, 1941
Τάγμα θανάτου
»Την επομένη, στις 3, φάνηκε ένα τάγμα θανάτου φορτωμένο σε 24 καμιόνια μπροστά απ’ το οποίο έτρεχαν μοτοσυκλετιστές. Οι Γερμανοί στρατιώτες κατέβηκαν αμίλητοι. Ξεκίνησαν από τις κάτω γειτονιές ρίχνοντας μια κίτρινη σκόνη έξω από τα σπίτια, που την πυροβολούσαν μετά και άναβε.
»Οι φωτιές φούντωσαν. Τα γυναικόπαιδα πεταχτήκανε έξω».
Οι άνδρες είχαν διαφύγει στα γύρω βουνά. Στον χωριό είχαν παραμείνει γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι.
«Οι Γερμανοί σκοτώνανε με ξιφολόγχες ή μαζεύανε 5-10 άτομα, τα έστηναν στον τοίχο και τα θέριζαν με οπλοπολυβόλα. Ερχότανε το Πάσχα. Μερικές γυναίκες βρέθηκαν με τις ποδιές στη μέση και στα χέρια τους κομμάτια από προζύμι. Τρεις ώρες αργότερα μια φωτοβολίδα έβαλε τέλος στο μακελλειό».
Το παράσημο
»Η Κλεισούρα πήρε για την ημερομηνία αυτή ένα πολεμικό σταυρό 4ης τάξεως! Το σχέδιο Μάρσαλ της έδωσε 7 σπιτάκια και το 1962 οι Γερμανοί έδωσαν 35.000 αποζημίωση για κάθε νεκρό, λένε ότι οι Κλεισουριώτες εισέπραξαν τελικά τα μισά.
«Χαρτιά στον άνεμο»
Στο βιβλίο του Στράτου Ν. Δορδανά «Το αίμα των αθώων. Αντίποινα των γερμανικών αρχών κατοχής στη Μακεδονία, 1941 – 1944» περιέχεται και η μαρτυρία ενός άνδρα κατοίκου της Κλεισούρας, που βρισκόταν ανάμεσα σε αυτούς που είχαν διαφύγει λίγο πριν την άφιξη των Ναζί:
«Το βράδυ, όταν γυρίσαμε, βρήκαμε τις γυναίκες μας και τα παιδιά μας πεταμένα σαν χαρτιά που ο άνεμος τα έχει πετάξει».
Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Χουλιαράκης «Με βάση τα στοιχεία, οι εκτελεσμένοι της 6ης Απριλίου ήσαν 217. Κάποιοι άκουσαν τον Σύμερς να ανταλλάσσει τηλεφωνικά τα εξής λόγια με τον διοικητή του Ορτμαν:Ορτμαν: «Σήμερα είναι η προκαθορισμένη ημέρα για την εκτέλεση των ανδρών. Τι θα κάνουμε με τις γυναίκες;».
Σύμερς: «Τι; Δεν είναι γυναίκες, είναι θηλυκοί σκοπευτές, πρέπει επίσης να εκτελεστούν!»
