Μετά από εβδομάδες αυξανόμενων διαδηλώσεων ενάντια στα νομοσχέδια για τη δικαστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης, εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι του Ισραήλ βγήκαν στους δρόμους το βράδυ της Κυριακής, όταν ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι θα απέπεμπε τον υπουργό Άμυνας του. Τελικά, ο Νετανιάχου έκανε τη Δευτέρα «μισό βήμα πίσω», αναστέλλοντας τη δικαστική μεταρρύθμιση για τουλάχιστον ένα μήνα.
Η κίνηση αυτή λειτουργεί κυρίως ως βαλβίδα κοινωνικής εκτόνωσης, αφού ηρέμησε ορισμένους από τους διαδηλωτές και τα συνδικάτα διέκοψαν τις απεργίες τους. Ωστόσο, παραμένει ασαφές τι θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες – και αν ο Νετανιάχου θα συνεχίσει να προωθεί μια πρόταση που έχει αρχίσει να διαλύει ακόμη και το δικό του υπουργικό συμβούλιο.
Πώς ο Νετανιάχου οδηγήθηκε στην αναστολή;
Ο ρόλος του στρατού
Στις μαζικές απεργίες, μεταξύ άλλων συμμετείχαν ορισμένοι έφεδροι, οι οποίοι απείλησαν να αρνηθούν τις εντολές κλήσης. Αυτό προκάλεσε ανησυχίες για ένα κράτος όπως το Ισραήλ, με τις εύθραυστες σχέσεις με την Παλαιστίνη αλλά και το Ιράν, ως προς την ευάλωτη εικόνα που προβάλλει στο εξωτερικό. Ενδεικτικό αυτής, είναι πρωτοσέλιδο ιρανικής εφημερίδας που ανέγραφε «Αφήστε τους να καταστραφούν μόνοι τους».
Ως αποτέλεσμα, ο υπουργός Άμυνας, Γιόαβ Γκάλαντ, εμφανίστηκε στην εθνική τηλεόραση, ζητώντας «διάλογο» για την τύχη του ισραηλινού δικαστικού συστήματος και προσωρινή «διακοπή της νομοθετικής διαδικασίας», καθώς «το αυξανόμενο ρήγμα στην κοινωνία μας διεισδύει στο στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας», ενώ συμπλήρωσε πως «αυτό συνιστά σαφή, άμεση και απτή απειλή για την ασφάλεια του κράτους. Δεν θα βάλω το χέρι μου σε αυτό».
Το βράδυ της Κυριακής, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου τον απέπεμψε.
Η ανταπόκριση των πολιτών ήταν συγκλονιστική.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, μαζικές διαδηλώσεις – με εκατοντάδες χιλιάδες, κυρίως νέους – ξέσπασαν σε όλη τη χώρα. Οι διαδηλωτές επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα στο Τελ Αβίβ, όπου η αστυνομία χρησιμοποίησε ρίψη νερού για να «καθαρίσει» τη, ζωτικής σημασίας, λεωφόρο Αγιαλόν. Ο κόσμος άναψε φωτιές και φώναζε «Δημοκρατία ή εξέγερση!» – και, όλο και περισσότερο, «Μπίμπι (όπως αποκαλείται ο Μπενιαμίν Νετανιάχου), πήγαινε σπίτι».
«Παντού, στα εστιατόρια, στα μπαρ, εδώ και εβδομάδες όλοι συζητούν αυτό το θέμα. Την Κυριακή ήμουν σπίτι μου, το είδα στις ειδήσεις και έτρεμα από το θυμό μου. Δεν μπορούσα να μείνω σπίτι. Δεκάδες άτομα μου είπαν ότι ένιωσαν το ίδιο» λέει στο «Βήμα» ο Εϊλόν Α., μεταπτυχιακός φοιτητής στο Ισραήλ.
Οι απεργίες που παρέλυσαν τη χώρα
Ως αποτέλεσμα, το πρωί της Δευτέρας, όλα τα πανεπιστήμια διέκοψαν τα μαθήματα για να διαμαρτυρηθούν για αυτό που περιέγραψαν «ως υπονόμευση των δημοκρατικών θεμελίων του Ισραήλ».
Τα νοσοκομεία περιόρισαν τις ιατρικές υπηρεσίες. Η εργατική ομοσπονδία που εκπροσωπεί τους περισσότερους δημοσίους υπαλλήλους και στην οποία το Λικούντ, το κόμμα του Νετανιάχου θεωρείται ότι έχει μεγάλη επιρροή, ενώθηκε με τους επιχειρηματίες καλώντας σε γενική απεργία. Στο κεντρικό αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν τα αεροπλάνα έμειναν καθηλωμένα, ενώ και οι τράπεζες έκλεισαν.
Ακόμα και ένας από τους ποινικούς δικηγόρους του Νετανιάχου φέρεται να είπε ότι, εάν το δικαστικό νομοσχέδιο προχωρούσε, θα έπαυε να τον εκπροσωπεί.
Ο Νετανιάχου έκανε τελικά αυτό ακριβώς που είχε ζητήσει ο υπουργός Άμυνας του: «ανέστειλε» την ψηφοφορία περισσότερων μεταρρυθμίσεων του νομοσχεδίου και κήρυξε μια περίοδο διαλόγου με μέλη της αντιπολίτευσης, αν και τόνισε ότι διατηρεί το δικαίωμα να επαναφέρει το μεταρρυθμιστικό πακέτο ως έχει, σε επόμενες συνεδριάσεις.
Το μεγάλο διακύβευμα
Η έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στη χώρα της Μέσης Ανατολής υπερβαίνει το αίτημα της δικαστικής μεταρρύθμισης. Το διακύβευμα είναι «τι κράτος θέλει να είναι το Ισραήλ» εξηγεί στο «Βήμα» ο Ισάακ Μορδεχάι, κάτοικος του Ισραήλ, συμπληρώνοντας πως οι διαδηλώσεις δεν είναι κομματικές, δεν ελέγχονται από την αντιπολίτευση.
Ο έλεγχος της δικαστικής εξουσίας από την κυβέρνηση σημαίνει «θωρακισμό» του Νετανιάχου, ο οποίος αυτή τη στιγμή δικάζεται για φερόμενη διαφθορά από το δικαστικό σώμα που θέλει να «μεταρρυθμίσει», ενώ θα βοηθήσει την κυβέρνηση να ψηφίζει νόμους χωρίς κάποιο φρένο.
«Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η κυβέρνηση δεν θα κάνει κατάχρηση της εξουσίας;»
Μιλώντας στο CNN, ο αμερικανός γερουσιαστής Κρις βαν Χόλεν δήλωσε σχετικά: «Ανησυχώ για τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της νέας κυβέρνησης Νετανιάχου -που είναι μια πολύ ακροδεξιά κυβέρνηση- να υπονομεύσει την ανεξάρτητη δικαιοσύνη στο Ισραήλ», προσθέτοντας πως «Είναι σημαντικό να… λογοδοτούν και οι φίλοι μας».
«Στην ουσία μας ζητούν να εμπιστευτούμε την κυβέρνηση ότι δεν θα κάνει κατάχρηση της εξουσίας που της δίνεται. Πώς όμως μπορούμε να είμαστε σίγουροι;» αναφέρει ο Εϊλόν.
Τι θα συμβεί από εδώ και πέρα
Ήδη έχουν ξεκινήσει οι πρώτες συνομιλίες του Νετανιάχου με την διαιρεμένη αντιπολίτευση.
«Πιστεύω πως με την αναστολή πρέπει, και θα βρεθεί, μία λύση που θα ικανοποιεί το μεγαλύτερο κομμάτι, καθώς πλέον κρίνεται απαραίτητο η κυβέρνηση να ασχοληθεί απερίσπαστη με τα διαχειριστικά ζητήματα του κράτους – για αυτό άλλωστε ο λαός εξέλεξε τον Νετανιάχου» αναφέρει ο κ. Μορδεχάι.
«Οι διαδηλώσεις πρέπει να συνεχιστούν»
Ο Εϊλόν, παραμένει σκεπτικός ακόμα και μετά από αυτή την εξέλιξη, αφού «το πολιτικό σκηνικό και οι προηγούμενες εβδομάδες καταδεικνύουν πως οι διαπραγματεύσεις θα είναι περίπλοκες» ενώ σημειώνει πως «Οι διαδηλώσεις πρέπει να συνεχίσουν. Αν χαμηλώσουμε έστω και λίγο τη φωνή μας, θα νομίζουν ότι αποδεχτήκαμε την κατάσταση».
«Όμως, ως λαός έχουμε περάσει πολλά. Όπως συνηθίζουμε να λέμε πάντα στο Ισραήλ, στο τέλος των συζητήσεων μας, όσο σκοτεινές και να είναι αυτές:«γιγέ μπεσέντερ» που σημαίνει «όλα θα πάνε καλά», καταλήγει.
