Η ένωση των Επτανήσων με τη μητέρα Ελλάδα

Η 16η/29η Μαρτίου είναι μία από τις πιο ιστορικές ημέρες για τα Επτάνησα. Είναι η ημέρα που υπογράφεται η συνθήκη (ανάμεσα σε Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία και ελληνικό βασίλειο) της ένωσής τους με την Ελλάδα.

Έτσι λαμβάνει τέλος ο μακραίωνος αγώνας των Επτανήσιων να ενσωματωθούν στη μητέρα Ελλάδα.

Η εναλλαγή των ξένων κατακτητών που έθεσαν τα Επτάνησα υπό την κυριαρχία – κηδεμονία τους, είτε διά της βίας, είτε με τη συγκατάθεση των Επτανήσιων είναι εντυπωσιακός:

Φραγκοκρατία (1185 – 1386)

Βενετοκρατία (1386 – 1797)

Δημοκρατικοί Γάλλοι (1797-1798)

Ρώσοι και Τούρκοι (1798 – 1799)

Επτάνησος Πολιτεία (1800 – 1807,ανεξάρτητο ελληνικό κράτος με εγγυητή τη Ρωσία) Δεύτερη Γαλλοκρατία (1807 – 1815)

Αγγλοκρατία (1815 – 1864)

Ελληνικό πνεύμα

Παρ’ όλα αυτά, οι Επτανήσιοι δεν αποκόπηκαν ποτέ ψυχικά από τους υπόλοιπους Έλληνες και αυτό το απέδειξαν στην πράξη.

Όπως γράφει ο Τάκης Κανδηλώρος στο «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» της 25ης Μαΐου 1925, οι Επτανήσιοι «εδέχθησαν εις τας αγκάλας των τους εξοικισθέντας Παργίους τω 1819, ως είχον δεχθή τους Σουλιώτας τω 1803 και τους αρματωλούς της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδος τω 1805 – 1809.

»Εμυήθησαν εις την Φιλικήν Εταιρείαν από του 1818 και συμμετέσχον εις τον ελληνικόν αγώνα αθρόοι κατά το 1821, παρέχοντες μέχρι τέλους αυτού απείρους βοηθείας εις άνδρας, εις χρήμα και εφόδια. (…)

»Επέμειναν ακάματοι και μετά την ελληνικήν ανεξαρτησίαν εις τον πόθον των προς ένωσιν, αναπτυσσόμενοι εις πολιτισμόν και εις τας επιστήμας.

»Όσω δε αι συντηρητικαί κυβερνήσεις της Αγγλίας ετρομοκράτουν τους ριζοσπάστας της Επτανήσου τόσον εκείνοι ενισχύοντο εις τον αγώνα των».

Το «δώρο» των Άγγλων

Η παραχώρηση των Επτανήσων από την Αγγλία στην Ελλάδα ήταν ένα είδος θέλγητρου για τον πρίγκιπα της Δανίας Γουλιέλμο (μετέπειτα Γεώργιο Α’, Βασιλιά των Ελλήνων) και τον πατέρα του, Βασιλιά της Δανίας Χριστιανό Θ’, προκειμένου να δεχθούν την πρόταση των προστάτιδων δυνάμεων και να αναλάβει ο νεαρός δανός πρίγκιπας των ελληνικό θρόνο.

Όπως βέβαια αναφέρει στο «ΒΗΜΑ» της 21ης Μαΐου 1995, ο Γεώργιος Ν. Μοσχόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, είχε και η Αγγλία τους δικούς της λόγους για την παραχώρηση αυτή:

«Ο άγγλος υπουργός των Εξωτερικών λόρδος Russel υπογραμμίζει με ιδιαίτερη έμφαση στον πρωθυπουργό του, Palmerston: Η παραχώρηση των νησιών θα προσδέσει τους Έλληνες στον νέο μονάρχη τους και εκείνον σ’ εμάς».

Ο Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός

Τα  κίνητρα όμως της Βρετανίας για την παραχώρηση των Επτανήσων στην Ελλάδα το 1864 δεν θα πρέπει επ’ ουδενί να επισκιάζει τον αγώνα του επτανησιακού λαού για την ένωση του με την Ελλάδα.

Κομβικότατο ρόλο στον αγώνα αυτόν έπαιξε το κίνημα του επτανησιακού Ριζοσπαστισμού (1848 – 1864). Το Κόμμα των Ριζοσπαστών ιδρύθηκε το 1848 και με παρρησία έφερε στις συνεδριάσεις του Ιονίου Κοινοβουλίου την απαίτηση για ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική δικαιοσύνη και  ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα.

«ΤΟ ΒΗΜΑ» της 23ης Μαΐου 1950, μάς μεταφέρει στα συνταρακτικά τελευταία χρόνια της Αγγλοκρατίας.

«Το 1849 εστάλη ο Γεώργιος Ουόρδ (σ.σ. Henry George Ward) ως Αρμοστής Επτανήσου. Το ενωτικό κίνημα ολοένα και δυνάμωνε και στη Βουλή το ριζοσπαστικό κόμμα γινόταν επίφοβο για την κυβέρνηση που κρατούσε τα νησιά “αλυσσωμένα τεχνικά” κατά το Σολωμό.

»Στο θάρρος των ριζοσπαστών ο Ουάρδ αντίτασσε τη βία. Κι η οργή του μεγάλωσε όταν η Βουλή μέσα σε χειροκροτήματα ψήφισε όπως η 25 Μαρτίου πανηγυρίζεται ως εθνική εορτή στην Επτάνησο.

»Πράγματι το χρόνο εκείνο όλα τα νησιά, του Ευαγγελισμού, ήσαν γεμάτα σημαίες γαλανόλευκες και τα κέντρα είχαν εκθέσει εικόνες των ηρώων του Εικοσιένα, ενώ σε θέατρα και άλλα κέντρα εδίδονταν παραστάσεις με πατριωτικά δράματα.

»Στην ίδια σύνοδο η Βουλή ψήφισε να στηθή στην Κέρκυρα ανδριάς του Κυβερνήτη Καποδίστρια, και να τεθή αμέσως σε χρήσι η Ελληνική γλώσσα σ’ όλες τις δημόσιες αρχές».

Στις 26 Νοεμβρίου 1850, οι ριζοσπάστες βουλευτές διά στόματος του βουλευτή Κεφαλληνίας Ιωάννης Τυπάλδου Καπελέτου  διακήρυξαν την επιθυμία τους για ένωση με την Ελλάδα.

Η αναφορά του Τυπάλδου πως «η πρώτη ελευθέρα Βουλή της Επτανήσου διακηρύττει ότι η ομόθυμος, στερεά και αμετάτρεπτος θέλησις του Επτανησιακού λαού είνε η ανάκτησις της ανεξαρτησίας του και η ένωσις μετά του λοιπού Έθνους» δεν ακούστηκε εντός του Ιόνιου Κοινοβουλίου καθώς του αφαιρέθηκε ο λόγος και διεκόπη η συνεδρίαση ύστερα από παρέμβαση των αρχών.

Βία και διωγμοί

Τα Επτάνησα βρίσκονται σε μια μαύρη περίοδο βίας και διωγμών.

«Η περίοδος της Αρμοστείας του Ουάρδ ήταν η θλιβερώτερη απ’ όλες. Άρχισαν οι διωγμοί, η εξορία των προκρίτων ριζοσπαστών σε ξερόνησα σαν τα Αντικύθηρα και την Ερρικούσα, έξω από την Κέρκυρα.

»Ο Ιωσήφ Μομφεράτος, ο πρωτεργάτης της ενώσεως, κλείστηκε στην Ερρικούσα κι ο Ηλίας Ζερβός στα Αντικύθηρα. Και μαζί μ’ αυτούς παρόμοια τύχη έλαβαν κι άλλοι πατριώτες.

»Και δεν ετρομοκράτησαν μονάχα τους πρωτεργάτες, αλλά και το λαό που ακολουθούσε το ενωτικό κόμμα. (…) Και νέαι εξορίαι πολιτικών δημοσιογράφων, ακόμη και τυπογράφων σε ξερόνησα. (…)

»Άργεψε σεβαστούς κληρικούς, έκλεισε φαρμακεία γιατί δήθεν ήσαν κρυφά κέντρα αντιαγγλικά, δικηγόροι και γιατροί φυλακίσθηκαν με διαφόρους προφάσεις.

»Και στις διαμαρτυρίες των αδίκως καταδικαζομένων απαντούσε ο εισαγγελεύς Ρώσσης: “Για σας τους εχθρούς της Προστασίας (σ.σ. της Αγγλικής Αρμοστίας) δεν υπάρχουν νόμοι και δικαστήριο”.

(…)

»Μα μ’ όλα ταύτα, τα βίαια μέτρα του Ουάρδ δεν έκαψαν τίτποτ’ άλλο παρά να δυναμώσουν το ριζοσπαστισμό και να δείξουν στην αγγλική κυβέρνησι ότι το μόνο σωστό ήταν να παραδεχθή τη φωνή του Επτανησιακού λαού και να του επιτρέψη να ενωθή με την μητέρα Ελλάδα».

Κι έτσι κι έγινε. Στις 21 Μαΐου του 1864, τα Επτάνησα γίνονται τμήμα της ελληνικής επικράτειας και στο Κάστρο της Κέρκυρας υψώνεται η ελληνική σημαία.