Ο κύβος ερρίφθη. Η δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 21 Μαίου 2023 ξεκαθαρίζει το εκλογικό τοπίο.

Η χώρα εισέρχεται και τυπικά στην τροχιά της προεκλογικής προετοιμασίας υπό την βαριά σκιά της ανείπωτης τραγωδίας των Τεμπών, με προοπτική τις διπλές εκλογές, κάτι που προσθέτει άγνωστες μεταβλητές και απρόβλεπτες παραμέτρους στην δύσκολη εξίσωση που θα κληθούν οι πολίτες να επιλύσουν δια της ψήφου τους.

Πότε θα διαλυθεί η Βουλή

Η Βουλή οδεύει προς την ολοκλήρωση του νομοθετικού της έργου (την Μεγάλη Τετάρτη) και ακολούθως θα διακόψει τις εργασίες της για το Πάσχα και δεν αναμένεται να ξανανοίξει. Όπως όλα δείχνουν την Δευτέρα 24 Απριλίου, μετά την Κυριακή του Θωμά, θα ανακοινωθεί η διάλυση της παρούσας Βουλής και θα θυροκολληθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Έτσι, θα απομένει καθαρός προεκλογικός χρόνος έως τις κάλπες της 21ης Μαίου τεσσάρων εβδομάδων.

Οι πρώτες εκλογές θα διενεργηθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής, από τις οποίες δεν προκύπτει αυτοδυναμία όποιο και να είναι το πρώτο κόμμα. Είναι ενδεικτικό ότι με τα αποτελέσματα του 2019 και με το ίδιο ποσοστό 8% που συγκέντρωσαν τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής, η ΝΔ θα χρειαζόταν ποσοστό 46,27% (!) για να κατακτήσει την αυτοδυναμία.

Η διαδικασία των διερευνητικών εντολών

Με το δεδομένο αυτό, θα ακολουθήσει η διαδικασία των διερευνητικών εντολών για τον σχηματισμό κυβέρνησης που θα απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη, σχετική πλειοψηφία την πρώτη διερευνητική εντολή και αν δεν καρποφορήσει, τότε σειρά έχει το δεύτερο κόμμα και ακολούθως το τρίτο.

Είναι τα λεγόμενα «τριήμερα» που δεν είναι απαραίτητο να εξαντληθούν –ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι δεν προσβλέπει σε κυβέρνηση συνεργασίας και το πιθανότερο είναι να επιστρέψει την εντολή πάραυτα. Εφόσον ολοκληρωθεί ο κύκλος των διερευνητικών χωρίς αποτέλεσμα, τότε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα διαβουλευθεί με τους αρχηγούς των κομμάτων και αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, τότε θα επιδιώξει τον σχηματισμό εκλογικής κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής και σε περίπτωση αποτυχίας θα αναθέσει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου με πιθανότερο να επιλεγεί ο Ιωάννης Σαρμάς ως αρχαιότερο, τον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές.

Πότε θα γίνουν, αν χρειαστεί, τρίτες εκλογές

Η νέα Βουλή που θα προκύψει από τις εκλογές της 21ης Μαΐου θα ορκισθεί και η Βουλή θα εκλέξει κανονικά Προεδρείο, έστω και μια ημέρα και ακολούθως θα διαλυθεί εκ νέου. Η σύγκληση της νέας Βουλής τοποθετείται χρονικά περίπου ένα δεκαήμερο μετά τις εκλογές, δηλαδή 31 Μαίου ή το αργότερο στις αρχές του Ιουνίου. Όπως έχει ξεκαθαρίσει ήδη ο Πρωθυπουργός οι Πανελλήνιες εξετάσεις του Ιουνίου πρέπει να μείνουν ανεπηρέαστες από τις εκλογές και άρα η επικρατέστερη ημερομηνία για τις καθοριστικές δεύτερες εκλογές είναι η 2α Ιουλίου 2023.

Σε αυτές θα κριθεί και το «στοίχημα» της αυτοδυναμίας, καθώς θα διεξαχθούν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που προβλέπει κλιμακωτό μπόνους έως και 50 εδρών για το πρώτο κόμμα. Αν και τότε δεν προκύπτει αυτοδύναμη κυβέρνηση, τότε θα επαναληφθεί η διαδικασία των διερευνητικών με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει: ή θα προκύψει κάποιο σχήμα (οικουμενικό ή μη) συνεργασίας, ή στην αντίθετη (και απευκταία) περίπτωση θα πάμε σε τρίτη εκλογική  αναμέτρηση λογικά στα τέλη Ιουλίου (η τελευταία Κυριακή είναι η 30ή Ιουλίου).