Αν και η ενεργειακή κρίση αποκλιμακώνεται και οι 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκινούν από καλύτερη βάση τις προσπάθειες ανεφοδιασμού των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων με φυσικό αέριο, εντούτοις ο κίνδυνος των ελλείψεων παραμένει.

Και σύμφωνα με την Ευρ. Επιτροπή τα προβλήματα ασφάλειας εφοδιασμού δεν αποκλείονται και για τον επόμενο χειμώνα του 2023-2024.

Ο «κόφτης»

Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη δωδεκάμηνη παράταση του μέτρου, γνωστού κι ως «κόφτη», της μείωσης κατά 15% της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ε.Ε.

Το μέτρο λήγει στις 31 Μαρτίου, και σήμερα στη Σύνοδο των 27 υπουργών Ενέργειας, θα επιδιωχθεί η επέκταση του «κόφτη» και για τη χρονική περίοδο 1 Απριλίου 2023 έως 31 Μαρτίου 2024. Αν υιοθετηθεί αυτή η απόφαση η Ευρώπη θα εξοικονομήσει 60 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.

Το μέτρο του περιορισμού της κατανάλωσης αερίου εφαρμόστηκε από την 1η Αυγούστου 2022 και λήγει σε λίγες ημέρες στις 31 του μηνός. Αποφασίστηκε προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις από τη δραστική περιοκοπή των ροών του ρωσικού καυσίμου προς την Ε.Ε.

Ο περιορισμός κατά 15% είναι σε εθελοντική βάση –κι έτσι προτείνεται να ισχύσει και για το 2024– και καθίσταται υποχρεωτικός στην περίπτωση που σημάνει συναγερμός στην Ε.Ε. ως προς την ασφάλεια εφοδιασμού (Κατάσταση Επιφυλακής).

Το αποτέλεσμα

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ευρ. Επιτροπής το μέτρο έφερε ως αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 19,3% την περίοδο Αυγούστου 2022 – Ιανουαρίου 2023.

Έτσι, σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και λόγω του ήπιου χειμώνα, τα ποσοστά πλήρωσης των αποθηκών αερίου στην Ευρώπη είναι με το τέλος της χειμερινής περιόδου πάνω από 50%, όταν συνήθως είναι στο 28% με 33%.

Η Ελλάδα

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα, αναμένεται να ταχθεί υπέρ της επέκτασης του «κόφτη» της κατανάλωσης φυσικού αερίου.

Η χώρα μας πέτυχε τους επτά πρώtους μήνες (Αύγουστος 2022-Φεβρουάριος 2023) της οκτάμηνης περιόδου μείωσης της κατανάλωσης ορυκτού αερίου που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, να μειώσει την κατανάλωση αερίου κατά 20.9% σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας. Έτσι ξεπέρασε κατά πολύ τον ευρωπαϊκό στόχο του -15%, και κατά 30% σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.

Η ενίσχυση του δικτύου ηλεκτρισμού της Ε.Ε.

Στη σημερινή σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε., ο κ. Σκρέκας αναμένεται να παρουσιάσει στους άλλους 26 υπουργούς και την ελληνική πρόταση για την ενίσχυση και την επέκταση του ευρωπαϊκού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης.

Απώτερος στόχος είναι η εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών προμήθειας ενέργειας για την Ε.Ε. και φυσικά η υλοποίηση των επενδύσεων ελληνικού ενδιαφέροντος. Αυτές είναι οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδας με την Αίγυπτο και τη Μ. Ανατολή. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η μεταφορά, μέσω υποβρύχιων καλωδίων, πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ των χωρών στις προαναφερόμενες περιοχές.

Οι ποσότητες ρεύματος είναι δυνατόν να φτάσουν και μέχρι την Κεντρική Ευρώπη από τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεταξύ της Ελλάδας και των δυτικών Βαλκανίων. Ωστόσο απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις για την ενίσχυση και επέκταση τους.

Η Αθήνα προτείνει τέσσερα σημεία:

1. Διάδρομοι ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά – Νότου

Στις βόρειες χώρες της Ε.Ε. υπάρχει περισσότερη ηλιακή ενέργεια (φωτοβολταϊκά) και στις νότιες άφθονο αιολικό δυναμικό. Οι ισχυρές ηλεκτρικές διασυνδέσεις θα επιτρέψουν την αδιάλειπτη ροή ηλεκτρικής ενέργειας όλες τις εποχές του χρόνου.

2. Έμφαση στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των Δυτ. Βαλκανίων

Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν μεγάλη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ είναι μόλις 1 GW. Απαιτείται αναβάθμιση του δικτύο ώστε να καταστεί δυνατή η μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος από ΑΠΕ στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Επίσης θα διευκολύνουν την εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο, την Αίγυπτο και τη Βόρεια Αφρική προς τη Νότια Ευρώπη και από εκεί στην Κεντρική Ευρώπη όπου είναι απαραίτητη.

3. Ταχύτερη αδειοδότηση

Απαιτείται η θέσπιση ταχύτερων διαδικασιών αδειοδότησης έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στα πρότυπα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τις ΑΠΕ.

4. Χρηματοδότηση επενδύσεων.

Στην Ευρώπη υπάρχουν διάσπαρτα προγράμματα και πηγές για τη χρηματοδότηση υποδομών. Όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το Connecting Europe Facility κλπ

Η ελληνική πλευρά προτείνει να συγκεντρωθούν πόροι από αυτά τα προγράμματα που να εστιάζουν στα δίκτυα, δημιουργώντας ένα νέο «European Grid Facility»