Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και την επίτροπο της Ρωσίας για τα δικαιώματα των παιδιών, Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα, λόγω της αναγκαστικής απέλασης παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία, όπου πολλά έχουν υιοθετηθεί από ρωσικές οικογένειες.
Η αναγκαστική απέλαση πληθυσμών αναγνωρίζεται ως έγκλημα βάσει του καταστατικού της Ρώμης που ίδρυσε το δικαστήριο. Η Ρωσία υπέγραψε το καταστατικό της Ρώμης, αλλά αποσύρθηκε το 2016, λέγοντας ότι δεν αναγνώριζε τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.
Αν και η ίδια η Ουκρανία δεν έχει υπογράψει στο δικαστήριο της Χάγης, παραχώρησε τη δικαιοδοσία στο ΔΠΔ για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου που διαπράχθηκαν στο έδαφός της.
Τέσσερις επισκέψεις του γενικού εισαγγελέα του ΔΠΔ, Καρίμ Χαν, τον περασμένο χρόνο οδήγησαν στην απόφαση ότι «υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι ο κ. Πούτιν φέρει ατομική ποινική ευθύνη» για τις απελάσεις παιδιών.
Τι σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα;
Επειδή η Ρωσία δεν αναγνωρίζει το δικαστήριο και δεν εκδίδει τους πολίτες της, είναι σχετικά απίθανο ο Πούτιν ή η Λβόβα-Μπέλοβα να παραδοθούν σύντομα στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.
Αλλά η έκδοση του εντάλματος παραμένει μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή για διάφορους λόγους. Όπως εξηγεί ο Guardian, η κίνηση αυτή στέλνει ένα μήνυμα σε ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους –στρατιωτικούς και πολιτικούς– που μπορεί να είναι ευάλωτοι στη δίωξη, είτε τώρα είτε στο μέλλον, και θα περιόριζε περαιτέρω την ικανότητά τους να ταξιδεύουν διεθνώς, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής τους σε διεθνή φόρουμ.
Επίσης, ενώ ο Πούτιν για την ώρα φαίνεται ασφαλής στην εξουσία του και κατ’επέκταση ασφαλής από την έκδοση, ένας μελλοντικός ηγέτης του Κρεμλίνου μπορεί να αποφασίσει ότι το πολιτικό ου συμφέρον είναι να τον στείλει στη Χάγη παρά να τον προστατεύσει.
Ένα καλό παράδειγμα είναι ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, ο οποίος κατηγορήθηκε για μια σειρά εγκλημάτων πολέμου από το ΔΠΔ εν μέσω του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο το 1999.
Το 2001, εν μέσω πολιτικής διαμάχης στη Σερβία μετά την πτώση του Μιλόσεβιτς από την εξουσία, ο πρωθυπουργός, Ζόραν Τζίντζιτς, αγνόησε μια δικαστική απόφαση που απαγόρευε την έκδοση και διέταξε τη μεταφορά του Μιλόσεβιτς στη Χάγη, λέγοντας πως: «Οποιαδήποτε άλλη λύση εκτός από τη συνεργασία [με τη Χάγη] θα οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή».
Αυτό διότι, η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση κλήθηκε να συλλάβει τον πρώην πρόεδρο καθώς διαφορετικά κινδύενευε να χάσει σημαντική αμερικανική οικονομική βοήθεια και δάνεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα.
Είναι πιθανό να ακολουθήσουν και άλλα εντάλματα;
Ο δικαστής πρόσθεσε ότι ο εισαγγελέας θα μπορούσε να σχηματίσει υποθέσεις για νέες κατηγορίες εναντίον του Πούτιν, διευρύνοντας έτσι τα εντάλματα.
Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περιέγραψε την απόφαση να εκδοθεί ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν ως «μία αφύπνιση προς άλλους που διαπράττουν καταχρήσεις ή τις συγκαλύπτουν».
