Το προσχέδιο του προεκλογικού προγράμματος του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σηματοδοτεί την επιστροφή σε μια πιο «ορθόδοξη» οικονομική πολιτική της ελεύθερης αγοράς, σύμφωνα με τέσσερις πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Reuters.
Οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για τις 14 Μαΐου και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη εκλογική πρόκληση στην 20ετή παρουσία του στην εξουσία. Η δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου μειώθηκε κυρίως λόγω της διάβρωσης του επιπέδου διαβίωσης ως αποτέλεσμα της υποτίμησης της τουρκικής λίρας, καθώς η Άγκυρα υιοθέτησε ένα αμφιλεγόμενο οικονομικό μοντέλο, το λεγόμενο Erdoganomics, βασισμένο στα χαμηλά επιτόκια.
Το 2021, εν μέσω υψηλού πληθωρισμού, ξεκίνησε μια διαδικασία μείωσης των επιτοκίων, αψηφώντας την παραδοσιακή νομισματική πολιτική και την παγκόσμια τάση αύξησης του κόστους δανεισμού. Η τουρκική Κεντρική Τράπεζα μείωσε το επιτόκιο αναφοράς κατά 500 μονάδες βάσης το 2021 και το 2022, ανταποκρινόμενη στις προτροπές του Ερντογάν για μειώσεις επιτοκίων.
Σε συνδυασμό με τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων που εκτοξεύτηκαν στα ύψη μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε να ξεπερνά το 85%.
Η δημοσιονομική κατάσταση επιδεινώθηκε επίσης από τον τεράστιο σεισμό που έπληξε τη νοτιοανατολική Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να μείνουν άστεγοι και να προκληθούν ζημιές αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Σύμφωνα με τις πηγές που γνωρίζουν το προσχέδιο, το μανιφέστο του AKP ενόψει των εκλογών δεν θα κάνει καμία αναφορά στην οικονομική πολιτική που ακολουθούσε μέχρι πρόσφατα η Άγκυρα αλλά θα υιοθετεί μια πιο ορθόδοξη προσέγγιση. Οι πηγές, που ζήτησαν να μην κατονομαστούν επειδή δεν έχουν την άδεια για να μιλούν για το θέμα αυτό, είπαν επίσης ότι ο Ερντογάν θέλει να δώσει κορυφαίο ρόλο στη διαχείριση της οικονομίας στον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος χαίρει μεγάλης εκτίμησης στους διεθνείς κύκλους.
Ο πληθωρισμός έφτασε σε υψηλό 24 ετών, ξεπερνώντας το 85% τον Οκτώβριο, υποκινούμενος και από τις αλλεπάλληλες, «ανορθόδοξες» μειώσεις των επιτοκίων που πυροδότησαν την κατάρρευση της λίρας στα τέλη του 2021. Από τον Αύγουστο, το νόμισμα έχει σταθεροποιηθεί, χάρη στην παρέμβαση των αρχών στην αγορά συναλλάγματος.
«Η προσέγγιση στην οικονομία είναι παρόμοια με εκείνη που υιοθέτησε το AKP στο μανιφέστο των εκλογών του 2002. Με άλλα λόγια, το AKP επιστρέφει στις ρίζες του», είπε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος για το προσχέδιο αυτό, προσθέτοντας ότι η σύνταξή τους φτάνει στο τελευταίο στάδιο.
Το AKP απέφυγε να σχολιάσει το θέμα.
Ο Σιμσέκ δεν ήταν διαθέσιμος για κάποιο σχόλιο.
Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του AKP ανέφερε ότι το μανιφέστο δεν κάνει καμία αναφορά στο νέο οικονομικό μοντέλο αλλά δίνει έμφαση στις αρχές τις οποίες υποστήριζε προηγουμένως το κόμμα, όπως είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού, η λογοδοσία στον δημόσιο τομέα και η διαφάνεια στους διαγωνισμούς. Πρόσθεσε ότι θα χρειαστεί να εγκρίνει το μανιφέστο ο ίδιος ο Ερντογάν που μέχρι τώρα δεν έχει εκφράσει αντιρρήσεις. «Αν τελικά το δεχτεί, αυτό θα επιφέρει ριζικές αλλαγές τόσο στην κυβέρνηση όσο και στη διαχείριση της οικονομίας», είπε.
Ένας από τους στόχους του Ερντογάν είναι η αξιοποίηση του Σιμσέκ. «Όλη η Τουρκία ξέρει την προσέγγιση και την επιτυχία του Σιμσέκ. Αν αναλάβει αξίωμα, είναι αναπόφευκτη η ριζική αλλαγή στην οικονομική πολιτική, οι γραφειοκράτες και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου θα εργαστούν αρμονικά μαζί του», είπε το στέλεχος του κόμματος.
Μια άλλη πηγή που έχει γνώση του θέματος είπε ότι εκτός από το AKP, τρία κόμματα του συνασπισμού της αντιπολίτευσης θέλουν να συνεργαστούν με τον Σιμσέκ, ο οποίος ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης μέχρι το 2018, όταν καταργήθηκε το αξίωμα.
Τέσσερις πηγές της αντιπολιτευόμενης συμμαχίας είχαν δηλώσει προηγουμένως στο Reuters ότι σχεδιάζουν να διορίσουν τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αλί Μπαμπατζάν, αντιπρόεδρο αρμόδιο για την οικονομία, εφόσον κερδίσουν τις προεδρικές εκλογές. Ο Μπαμπατζάν, όπως και ο Σιμσέκ, χαίρει σεβασμού μεταξύ των ξένων επενδυτών.
