Το 2001, μετά την επανεκλογή του, ο Κώστας Σημίτης, επιχείρησε μια αλλαγή στο ασφαλιστικό. Σε σύγκριση με όσα έχουν δει από τότε τα μάτια μας η έκθεση Σπράου, στην οποία στηρίχθηκε η φιλοσοφία εκείνων των αλλαγών, δεν ήταν η κόλαση που μας περίμενε. Η αυλαία εκείνης της προσπάθειας έκλεισε με τον τότε αρμόδιο υπουργό, τον κ. Γιανίτση, να ανακοινώνει, εμφανώς απογοητευμένος, έξω από τα γραφεία της ΠΑΣΚΕ(!), την απόσυρση του νομοσχεδίου. Για πολλούς η αντίστροφη μέτρηση για την πορεία της χώρας προς τα μνημόνια, άρχισε μετά από εκείνη την καθοριστική ήττα. Ο κ. Σημίτης, ηττήθηκε τότε και από το ίδιο του το κόμμα. Από μια νοοτροπία που συνέβαλε στην οικοδόμηση του πελατειακού κράτους της Μεταπολίτευσης.
Το 2004, ο Κώστας Καραμανλής εξελέγη με σημαία του, την «επανίδρυση του κράτους». Μετά την εκλογή του, σε μια συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην ταβέρνα «Μπαϊρακτάρης» στο Μοναστηράκι, εξέφρασε την πρόθεση του όχι μόνο να αλλάξει το κράτος, αλλά και να συγκρουστεί «με πέντε νταβατζήδες και πέντε άλλα κέντρα» που χειραγωγούν τη ζωή του τόπου. Το θεώρησε μάλιστα εύκολη υπόθεση αρκεί, όπως είχε πει, «να κάνουμε εμείς τη δουλειά μας ως νομοθέτες και η Δικαιοσύνη τη δική της δουλειά». Σε κάθε περίπτωση, είχε υπογραμμίσει ότι « θα σπάσουμε αυγά, εκεί που πρέπει, στον OTE, τη ΔΕΗ» και όπου αλλού χρειαστεί. Δεν γνωρίζω πόσα αυγά έσπασαν αλλά η ….ομελέτα των καθοριστικών παρεμβάσεων για την επανίδρυση του κράτους δεν εμφανίστηκε ποτέ.
Ούτε η περιπέτεια των μνημονίων, άλλαξε, επί της ουσίας, τον τρόπο λειτουργίας και την νοοτροπία του κράτους. Σχεδόν, κάθε φορά που ο κρατικός μηχανισμός έπρεπε να αντιμετωπίσει έκτακτες καταστάσεις, έδειχνε τις ελλείψεις του, την ανοργανωσιά του, τα αργά ανακλαστικά του, την περίπλοκη διαδικασία λήψης αποφάσεων, το μπλέξιμο αρμοδιοτήτων και ευθυνών που επέτρεπε σε όλους να λένε ότι φταίει ο άλλος. «Αχταρμάς» η κατάσταση για να δανειστώ την φράση του σταθμάρχη της Λάρισας. Στο βωμό αυτού του «αχταρμά» έχουν θυσιαστεί πολλές ανθρώπινες ζωές.
Μετά την τραγωδία στα Τέμπη, άλλαξε το σκηνικό, άλλαξαν και τα διλλήματα της κάλπης. Επανήλθε το ζήτημα των αλλαγών στο κράτος. Ποιος μπορεί να αλλάξει το κράτος; Ποιος μπορεί να συγκρουστεί με νοοτροπίες και συμφέροντα, μικρά και μεγάλα, που θα μετατρέψουν ένα «αργοκίνητο ελέφαντα» σε ένα στοιχειωδώς αποτελεσματικό μηχανισμό; Ο Πρωθυπουργός που θέτει το δίλλημα, θα πρέπει να κοιτάξει και τα πεπραγμένα της δικής του διακυβέρνησης. Δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει την σημαντική προσπάθεια ψηφιακού εκσυγχρονισμού του κράτους. Προχώρησε, όμως ο κ. Μητσοτάκης, τις μικρές και τις μεγάλες αλλαγές τις οποίες εξήγγειλε, από την «τάξη στα Εξάρχεια» μέχρι και τις αλλαγές που θα αποσαφηνίζουν τις αρμοδιότητες μεταξύ των φορέων του κράτους, της αυτοδιοίκησης, ώστε να ξέρουμε ποιος είναι αρμόδιος να κόψει τα δέντρα πριν την κακοκαιρία και όχι να τον ψάχνουμε μετά; Η έκανε και αυτός τις μικρές και μεγάλες υποχωρήσεις του;
Είμαι ο τελευταίος που θα αμφισβητήσω την πρόθεση των Πρωθυπουργών αυτής της χώρας να αλλάξουν το κράτος. Αλλά, δεν είμαι τυφλός. Αυτή η υπόθεση, της αλλαγής του κράτους, ξεπερνάει τις δυνάμεις και τις δυνατότητες ενός κόμματος. Ξεπερνά το δίλλημα της αυτοδυναμίας. Καμία αυτοδύναμη κυβέρνηση και κανένας Πρωθυπουργός δεν θα αγνοήσει το πολιτικό κόστος. Δεν θα θελήσει να πέσει ηρωικά μαχόμενος υπέρ των αναγκαίων αλλαγών.
Το δίλλημα, λοιπόν, δεν είναι ποιος πολιτικός αρχηγός μπορεί να αλλάξει το κράτος. Κατά τη γνώμη μου, κανένας, από μόνος του. Θα το ξεκινήσει και σύντομα, θα έχει όσο χρόνο θέλει για να συγγράψει τα απομνημονεύματά του. Αυτή η μάστιγα, το πελατειακό κράτος, περιπαίζει, χρόνια τώρα, κάθε εξαγγελία για την αλλαγή του.
Το δίλλημα, συνεπώς, δεν είναι ποιος πολιτικός αρχηγός μπορεί. Είναι, αν μπορούν όλοι μαζί. Τούτο σημαίνει ότι θα πρέπει να συνεννοηθούν. Να αφήσουν το «ποιος μπορεί» και να πάνε στο «πως μπορεί». Με συγκεκριμένες δράσεις, σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Οι οποίες θα συμφωνηθούν κατά την προεκλογική περίοδο. Δεν θέλουμε άλλες δηλώσεις καλών προθέσεων και αποφασιστικότητας αλλά την παρουσίαση συγκεκριμένου σχεδίου που να τις επιβεβαιώνουν. Από όλους. Τα υπόλοιπα είναι για προεκλογική κατανάλωση.
