«Εαρινή Επίθεση», 9 Μαρτίου 1941. Με τον όρο αυτό αποκαλείται η ύστατη προσπάθεια του ιταλού φασίστα ηγέτη Μπενίτο Μουσολίνι και των ιταλικών στρατιωτικών δυνάμεων να εισβάλουν στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 1941.

Βρισκόμαστε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έχει προηγηθεί το πρώτο σκέλος του Ελληνοϊταλικού πολέμου, που ξεκίνησε ύστερα από το «Όχι» των Ελλήνων τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Η Ιταλία είχε επιδώσει στην Ελλάδα τελεσίγραφο παράδοσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και κατόπιν της ελληνικής άρνησης, τα ιταλικά στρατεύματα επιχείρησαν εισβολή από τα ελληνοαλβανικά σύνορα με ταυτόχρονες αεροπορικές επιθέσεις.

Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.12.1940, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Τα πράγματα δεν πήγαν καθόλου καλά για την Ιταλία. Ο ελληνικός στρατός και λαός με ηρωισμό και αυταπάρνηση όχι μόνο εξουδετέρωσαν την ιταλική σφοδρότατη επίθεση αλλά προχώρησαν και σε μια δυναμικότατη αντεπίθεση που ανάγκασε τους Ιταλούς να τραπούν σε άτακτη, πολλές φορές, υποχώρηση.

Η δεύτερη απόπειρα του Μουσολίνι

Στα πλαίσια όμως του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η κατάκτηση της Ελλάδας αποτελούσε βασικό στόχο για τις δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) όσον αφορά το Ανατολικό Μέτωπο.

Έτσι ο Μπενίτο Μουσολίνι, με το γόητρο του να έχει ήδη πληγεί σοβαρά ύστερα από τον ελληνικό θρίαμβο, διατάζει και θέτει υπό την προσωπική του επίβλεψη τη μεγάλη ιταλική αντεπίθεση με σκοπό την εισβολή των ιταλικών δυνάμεων στην ελληνική επικράτεια και την κατάκτηση της Ελλάδας.

Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 9.3.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 12ης Μαρτίου 1941, «Δια πρώτην δε, αν δεν απατώμεθα, φορά το ανακοινωθέν του ιταλικού στρατηγείου αναφέρει εχθροπραξίας διεξαγομένας επί του μετώπου και των δύο ιταλικών στρατιών της Αλβανίας, της 9ης, της κρατούσεης μέρος του κεντρικού τομέως και τον βόρειον και της 11ης, της αμυνομένης εις το υπόλοιπον τμήμα του κεντρικούκαι εις τον νότιον τομέα (…)»

Οι παρακάτω γραμμές δείχνουν τα απάνθρωπα μέσα του Μουσολίνι προκειμένου οι ιταλοί στρατιώτες να μην υποχωρήσουν.

«αι εκεί μαχόμεναι εχθρικαί δυνάμεις διαθέτου μεγίστην πυκνότητα πυρός και μαχόμεναι με την απελπισίαν, την οποίαν δίδουν εις αυτάς αφ’ ενός ο άμεσος κίνδυνος τον οποίον δριατρέχουν, αφ’ ετέρου ο θάνατος, ο οποίος τους αναμένει εις τα νώτα των, εάν υποχωρήσουν, υπό την μορφήν ταγμάτων μελανοχιτώνων εξωπλισμένων με τα πολυβόλα, περίστροφα και πεντοειδή αυτόματα όπλα».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.3.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Όπως προκύπτει όμως και από τις σελίδες του «ΒΗΜΑΤΟΣ» και τις ανταποκρίσεις των δημοσιογράφων από την πρώτη γραμμή του μετώπου οι προσδοκίες του Μουσολίνι προσέκρουσαν και πάλι πάνω στο ανθρώπινο τείχος της ελληνικής άμυνας.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Η απόκρουση της επίθεσης

Οι αλλαγές προσώπων στη θέση της αρχιστρατηγίας καταδεικνύει ότι ούτε αυτήν τη φορά θα τα καταφέρουν οι Ιταλοί.

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 13ης Μαρτίου 1941:

«Η ουσιαστική αντικατάστασις και του τρίτου εν Αλβανία Ιταλού αρχιστρατήγου, πραγματοποιηθείσα διά της βεβαιούμενης αναλήψεως της στρατηγικής πρωτοβουλίας και αμέσου ευθύνης διά τας κινήσεις των ιταλικών στρατευμάτων εις την Αλβανίαν υπ’ αυτού τούτου του από 6 ημερών εις τον κεντρικόν τομέα ευρισκομένου δικτάτορος του φασισμού, η υπ’ αυτού αποφασισθείσα και από 4 ημερών σαφώς εκδηλωθείσα γενική επίθεσις των Ιταλών εφ’ ολοκλήρου του κεντρικού τομέως εκ παραλλήλου δε και εις άλλα σημεία του όλου αλβανικού μετώπου – ταυτοχρόνως δε η αιματηροτάτη συντριβή και κατ’ 100%, όπως τονίζεται εγκύρως, απόκρουσις της επιθέσεως ταύτης, είνε τα βασικά γνωρίσματα της καταστάσεως εις το αλβανικόν μέτωπον, όπως την παρουσιάζουν αι μέχρι της εσπέρας της 136ης ημέρας του πολέμου συγκεντρωθείσαι ειδήσεις».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 14.3.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

H τελική συντριβή των Ιταλών

Λίγες μόλις ημέρες μετά την έναρξη της Εαρινής Επίθεσης η νέα ιταλική συντριβή φαίεται πως είναι θέμα χρόνου.

Σύμφωνα με «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 15ης Μαρτίου 1941 «η γενική κατάστασις εις το μέτωπον παρουσιάζει σαφώς κάποια στοιχεία εκφυλισμού της εαρινής επιθέσεως του δικτάτορος της Ρώμης, ενώ εκ παραλλήλου σταθερώτατα ακλόνητον παραμένει το τείχος του ελληνικού μετώπου, επάνω εις το οποίον θραύονται οικτρότατα και αιματηρότατα τα αλλεπάλληλα πυκνά κύματα των απεγνωσμένων επιθέσεων του εχθρού».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 16.3.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Έτσι στις 16 Μαρτίου, ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος εκδίδει συγχαρητήρια ημερήσια διαταγή προς τους έλληνες στρατιώτες και αξιωματικούς. Σε αυτήν, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Η τετράμηνος και πλέον εκστρατεία, την οποίαν νικηφόρωνς διεξάγετε, σας εκάλυψε με δάφνας δόξης αφθάστου. Η προσπάθεια του εχθρού συντρίβεται, η θέλησίς σας παραμένει άκαμπτος και η πεποίθησίς σας επί την νίκην αμείωτος».

Ο ανταποκριτής του «ΒΗΜΑΤΟΣ» στο αλβανικό μέτωπο, Γεώργιος Ρούσσος γράφει: «Η εξαήμερος επιθετική δράσις του εχθρού έθεσεν εις σκληράν δοκιμασίαν το προσωπικόν γόητρον του Μουσολίνι, ο οποίος ήδη υφίσταται πρωτοφανή εξευτελισμόν.

Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.4.1941, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Ο ψευδοκαίσαρ, ελθών εις την Αλβανίαν και αγωνισθείς διά να επιτύχη έστω και εντυπωσιακήν τινα νίκην διά την εσωτερικήν κατανάλωσιν, ηδυνήθη να διαπιστώση ότι ο νικηφόρος στρατός της χώρας την οποίαν ηθέλησε να κατακτήση αποτελεί γρανιτώδη βράχον όπου είνε καταδικασμένα να συντριβούν οσαδήποτε κύματα επιθέσεων ήθελεν εξαπολύσει ο μαινόμενος φασισμός».

O Μουσολίνι παρακολουθών την εαρινήν επίθεσιν εις Αλβανικόν Μέτωπον

Ο φασιστικός στρατός του δικτάτορα Μουσολίνι δεν κατάφερε ποτέ να επικρατήσει του ελληνικού στρατού.

Λίγες εβδομάδες όμως αργότερα έφτασε ως κατοχική δύναμη στην Ελλάδα, αφού παρά τις ηρωικές προσπάθειες των Ελλήνων, η χώρα έπεσε στα χέρια των ναζιστικών γερμανικών στρατευμάτων του Αδόλφου Χίτλερ.