Με βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες ζωές το τρένο έχει βρεθεί τις τελευταίες ημέρες στην κορυφή της επικαιρότητας. Όχι για τα εύσημα του «ασφαλούς» και «πράσινου» μέσου μετακίνησης που λαμβάνει σε όλη την Ευρώπη, ούτε για λόγους νοσταλγικούς, αλλά για μία εθνική τραγωδία. Το φονικό δυστύχημα στα Τέμπη τράβηξε με μιας την κουρτίνα χρόνων απαξίωσης με απαρχαιωμένους σιδηροδρομικούς σταθμούς, ιστορικά σιδηροδρομικά κτήρια υπό κατάρρευση, παρωχημένους συρμούς. Παρά τις πυκνές αναφορές και εξαγγελίες των τελευταίων ετών για τη μετατροπή της Ελλάδας σε εμπορευματικό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τα κέντρα logistics παραμένουν σχέδια επί χάρτου.
Η θλίψη και ο θυμός για τις εγκληματικές παραλήψεις ετών, που οδήγησαν σε αυτόν τον εφιάλτη, έχουν βάλει μοιραία στην άκρη τον αναπτυξιακό ρόλο του σιδηρόδρομου. Η παντελής απουσία βαριάς συντήρησης στο δίκτυο, το χρηματοδοτικό κενό του ΟΣΕ που χρειάζεται ετησίως τουλάχιστον 60 εκατ. ευρώ για προληπτική συντήρηση και η επιτακτική ανάγκη για άμεση αναβάθμιση της υποδομής, προσδίδουν νέα διάσταση στην σιδηροδρομική περιουσία, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να επιταχυνθούν οι απαραίτητες επενδύσεις.
H ΓΑΙΑΟΣΕ
Η ΓΑΙΑΟΣΕ με ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια ακινήτων, με γεωτεμάχια έκτασης 100.000 στρ. και πάνω από 4.500 κτήρια επιφάνειας 540.000 τ.μ., προχώρησε το 2022 στην εκτίμηση της εμπορικής αξίας 161 επιλεγμένων στρατηγικών ακινήτων. Η εταιρεία, που ανήκει στο Υπερταμείο και διαχειρίζεται την ακίνητη περιουσία του ΟΣΕ, εκμισθώνει 500 ακίνητα σε όλη την Ελλάδα.
Επιπλέον, διαχειρίζεται το τροχαίο υλικό του Ελληνικού Δημοσίου, αποτελούμενο από 3.752 σιδηροδρομικά οχήματα (κινητήριες μονάδες, εμπορευματικά και επιβατικά οχήματα). Μάλιστα, η συμφωνία μίσθωσης που είχε με την Hellenic Train (πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ) έχει πάρει πενταετή παράταση. Μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2022, επεκτάθηκε ως και το 2024 η συμφωνία μίσθωσης 4 κινητήριων μονάδων με τη Railcargo Logistics Goldair.
Εγκρίθηκε, επίσης, παράταση 18 μηνών προς τη Hellenic Train, τη μόνη εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες συντήρησης στη χώρα μετά την εξαγορά της ΕΕΣΣΤΥ, προκειμένου να ολοκληρώσει τις εργασίες εκτεταμένης συντήρησης 369 μονάδων τροχαίου υλικού.
Τρένα υδρογόνου και logistics
Η εταιρεία έχει στον σχεδιασμό της και την απόκτηση τρένων υδρογόνου, με τον διευθύνοντα σύμβουλο, κ. Περικλή Νικολάου, να έχει εκτιμήσει σε δημόσια παρέμβασή του ότι ως το 2027 θα έχουν μπει στις ράγες τα πρώτα 10. Οι πράσινες μεταφορές εξάλλου έχουν στο επίκεντρο τον σιδηρόδρομο, τόσο για τις επιβατικές μεταφορές όσο και για τις διαμετακομιστικές.
Μετά την επανεκκίνηση τον Νοέμβριο του 2022 για το Θριάσιο I, το εμπορευματικό κέντρο στο ακίνητο της ΓΑΙΑΟΣΕ έκτασης 588 στρ., με την κύρωση της τροποποιημένης σύμβασης παραχώρησης, η εταιρεία βάζει μπροστά την αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Γκόνου στη Θεσσαλονίκη. Η ωρίμανση του διαγωνισμού για τη δημιουργία του πρώτου εμπορευματικού κέντρου στη Βόρεια Ελλάδα προχωρά από το PPF του ΤΑΙΠΕΔ, με πρώτο βήμα την επιλογή τεχνικού, νομικού και χρηματοοικονομικού συμβούλου. Η επένδυση μπορεί να κυμανθεί από 115 ως 260 εκατ. ευρώ, ενώ τα οφέλη σε όρους ΑΠΑ εκτιμώνται άνω των 325 εκατ. ευρώ.
Ο ΟΣΕ
Στο κάδρο μπαίνει, όμως, και ο ΟΣΕ. Το κλείσιμο της εκκρεμότητας του Θριασίου Ι, η αξιοποίηση του οποίου ήταν προαπαιτούμενη για να μην ζητηθεί από την Κομισιόν η επιστροφή πόρων που είχαν χρηματοδοτήσει έργα υποδομής σε διπλανή έκταση 1.450 στρ. ιδιοκτησίας ΟΣΕ. Για τη μακροχρόνια παραχώρηση του Εμπορευματικού Σταθμού και τον Σταθμό Διαλογής (ΕΣΣΔΙ), προσφορά κατέθεσε μόνο ένα σχήμα (Hellenic Train – Damco). Στόχος είναι το έργο να αποκτήσει ανάδοχο εντός του έτους.
Παράλληλα, σύμφωνα με την έκθεση του Υπερταμείου για το τρίτο τρίμηνο του 2022, έχει συμφωνηθεί η κατανομή των δραστηριοτήτων εντός του ακινήτου των 133 στρ. στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού Κατερίνης. Έχουν, ακόμη, προχωρήσει οι μελέτες αξιοποίησης του Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης, καθώς και προμελέτη χρήσεων για την αξιοποίηση του σιδηροδρομικού́ σταθμού́ της Λάρισας. Εντωμεταξύ, ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση του σιδηροδρομικού σταθμού Πύργου και υπήρξε σημαντική πρόοδος για τη σύναψη προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ Περιφέρειας Αττικής και ΓΑΙΑΟΣΕ για την αναβάθμιση της περιοχής όπου είναι εγκατεστημένο το Τρένο του Ρουφ.
