Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την ενέργεια αυξήθηκαν κατά λιγότερο από 1% το 2022 – λιγότερο από ό,τι αρχικά φοβούνταν – καθώς η ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας, της αιολικής ενέργειας, των ηλεκτρικών οχημάτων, των αντλιών θερμότητας και της ενεργειακής απόδοσης συνέβαλε στον περιορισμό των επιπτώσεων της αυξημένης χρήσης άνθρακα και πετρελαίου εν μέσω της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, σύμφωνα με νέα ανάλυση του ΙΕΑ που δημοσιεύθηκε σήμερα.
Αναγκαιότητα η επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια
Παρόλο που η αύξηση των εκπομπών πέρυσι ήταν πολύ μικρότερη από το εξαιρετικό άλμα άνω του 6% το 2021, οι εκπομπές εξακολουθούν να βρίσκονται σε μη βιώσιμη τροχιά ανάπτυξης, γεγονός που απαιτεί ισχυρότερες δράσεις για την επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια και τη μετακίνηση του κόσμου σε μια πορεία προς την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων του, σύμφωνα με τη νέα ανάλυση με τίτλο «CO2 Emissions in 2022» (Εκπομπές CO2 το 2022).
Η έκθεση είναι η πρώτη σε μια νέα σειρά, το Global Energy Transitions Stocktake, η οποία θα συγκεντρώσει τις τελευταίες αναλύσεις του ΙΕΑ σε ένα μέρος, καθιστώντας τις ελεύθερα προσβάσιμες για την υποστήριξη του πρώτου παγκόσμιου απολογισμού κατά την προετοιμασία της διάσκεψης COP28 για την κλιματική αλλαγή τον Νοέμβριο.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια αυξήθηκαν το 2022 κατά 0,9% ή 321 εκατομμύρια τόνους, φθάνοντας σε νέο υψηλό επίπεδο που ξεπερνά τους 36,8 δισεκατομμύρια τόνους. Η αύξηση των εκπομπών ήταν σημαντικά βραδύτερη από την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη κατά 3,2%, σηματοδοτώντας την επιστροφή σε μια δεκαετή τάση που διακόπηκε το 2021 από την ταχεία και έντονη σε εκπομπές οικονομική ανάκαμψη από την κρίση του Covid.
Στην αύξηση των εκπομπών συνέβαλαν ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες και καύσωνες, καθώς και ένας ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός πυρηνικών εργοστασίων που τέθηκαν εκτός λειτουργίας. Ωστόσο, επιπλέον 550 εκατομμύρια τόνοι εκπομπών αποφεύχθηκαν με την αυξημένη ανάπτυξη τεχνολογιών καθαρής ενέργειας.
Η ενεργειακή κρίση δεν απογείωσε την αύξηση των εκπομπών CO2
«Οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης δεν οδήγησαν στη μεγάλη αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών που αρχικά φοβόταν κανείς – και αυτό χάρη στην εξαιρετική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ηλεκτρικών οχημάτων, των αντλιών θερμότητας και των ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών. Χωρίς την καθαρή ενέργεια, η αύξηση των εκπομπών CO2 θα ήταν σχεδόν τριπλάσια», δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του ΙΕΑ Fatih Birol.
«Ωστόσο, εξακολουθούμε να βλέπουμε αύξηση των εκπομπών από ορυκτά καύσιμα, εμποδίζοντας τις προσπάθειες για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. Οι διεθνείς και εθνικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων πραγματοποιούν έσοδα ρεκόρ και πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί, σύμφωνα με τις δημόσιες δεσμεύσεις τους για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Είναι ζωτικής σημασίας να επανεξετάσουν τις στρατηγικές τους για να διασφαλίσουν ότι ευθυγραμμίζονται με ουσιαστικές μειώσεις των εκπομπών».
Οι εκπομπές CO2 από τον άνθρακα αυξήθηκαν κατά 1,6%, καθώς η παγκόσμια ενεργειακή κρίση συνέχισε να ωθεί ένα κύμα μετατροπής του φυσικού αερίου σε άνθρακα στην Ασία και σε μικρότερο βαθμό στην Ευρώπη. Ενώ η αύξηση των εκπομπών άνθρακα ήταν μόνο περίπου το ένα τέταρτο της αύξησης του 2021, εξακολουθεί να υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο ρυθμό αύξησης της τελευταίας δεκαετίας. Η αύξηση των εκπομπών από τον άνθρακα υπεραντιστάθμισε τη μείωση των εκπομπών από το φυσικό αέριο κατά 1,6%, καθώς η προσφορά συνέχισε να περιορίζεται μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και καθώς οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οι πολίτες ανταποκρίθηκαν με προσπάθειες να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου.
Οι εκπομπές CO2 από το πετρέλαιο αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο από ό,τι οι εκπομπές από τον άνθρακα, με αύξηση 2,5%, παραμένοντας όμως κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Περίπου το ήμισυ της ετήσιας αύξησης των εκπομπών του πετρελαίου προήλθε από τις αερομεταφορές, καθώς τα αεροπορικά ταξίδια συνέχισαν να ανακάμπτουν από τα χαμηλά επίπεδα της πανδημίας.
Οι εκπομπές της Κίνας παρέμειναν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες το 2022, καθώς τα αυστηρά μέτρα Covid-19 και η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας οδήγησαν σε ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη και μείωση των εκπομπών της βιομηχανίας και των μεταφορών. Οι εκπομπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μειώθηκαν κατά 2,5%, χάρη στο ρεκόρ ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που βοήθησε να διασφαλιστεί ότι η χρήση άνθρακα δεν ήταν τόσο υψηλή όσο ανέμεναν ορισμένοι παρατηρητές. Η ήπια έναρξη του ευρωπαϊκού χειμώνα και τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνέβαλαν επίσης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 0,8%, καθώς τα κτίρια αύξησαν την ενεργειακή τους κατανάλωση για να αντιμετωπίσουν τις ακραίες θερμοκρασίες. Εξαιρουμένης της Κίνας, οι εκπομπές από τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας αυξήθηκαν κατά 4,2%, αντανακλώντας την ταχεία αύξηση της οικονομίας και της ζήτησης ενέργειας.
Οι αριθμοί των παγκόσμιων εκπομπών CO2 στην έκθεση βασίζονται στη λεπτομερή ανάλυση του ΙΕΑ ανά περιοχή και ανά καύσιμο, με βάση τα πιο πρόσφατα επίσημα εθνικά στοιχεία και τα δημόσια διαθέσιμα ενεργειακά, οικονομικά και καιρικά δεδομένα. Η έκθεση καλύπτει τις εκπομπές CO2 από όλες τις ενεργειακές καύσεις και τις βιομηχανικές διεργασίες – και περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες για τις εκπομπές μεθανίου και οξειδίου του αζώτου, παρέχοντας πλήρη εικόνα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια το 2022.
