Τον δρόμο για τη σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις επιχειρεί να ανοίξει νομοσχέδιο για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το οποίο ετέθη χθες σε δημόσια διαβούλευση. Σε αυτό περιλαμβάνονται και οι πολυαναμενόμενες ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν την αυτοπαραγωγή ενέργειας στις πολυκατοικίες.
Επίσης, με τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία προωθείται η ενίσχυση της συμμετοχής ενεργειακών κοινοτήτων σε όλο το φάσμα της αγοράς ηλεκτρισμού, από την παραγωγή ρεύματος και την κατανάλωση έως τη συμμετοχή στις ενεργειακές αγορές και τη διαχείριση ηλεκτρικών δικτύων.
Στον βασικό του κορμό πάντως, περιλαμβάνει ενσωμάτωση ευρωπαϊκών οδηγιών εισάγοντας δύο νέες νομικές μορφές τις «Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας» και τις «Κοινότητες Πολιτών», προς αντικατάσταση των Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚΟΙΝ) που υφίστανται σήμερα.
Ενεργειακές κοινότητες για επιχειρήσεις
Όσον αφορά στις επιχειρήσεις προτείνονται ρυθμίσεις που θα ελαφρύνουν το δυσβάσταχτο ενεργειακό κόστος. Ειδικότερα, δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα να συστήσουν μία Κοινότητα Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) υπό την προϋπόθεση ότι θα συμμετέχουν σε αυτή 15 μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Επίσης, Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών (ΕΚΠ) μπορούν να συστήσουν 15 Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου.
Ακόμη, δίνεται προτεραιότητα για ένταξη στο ηλεκτρικό δίκτυο για το σύνολο του πλεονάσματος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν οι αυτοκαταναλωτές από φωτοβολταϊκά συστήματα (και όχι μόνο του 20% όπως ισχύει σήμερα) _ μια ρύθμιση που περιλαμβανόταν στις χρόνιες απαιτήσεις του επιχειρηματικού κόσμου. Για σταθμούς ΑΠΕ που εγκαθίστανται από αυτοκαταναλωτές για την εφαρμογή του ενεργειακού συμψηφισμού, η μέγιστη ισχύς για επιχειρήσεις, ΟΤΑ, συνεταιρισμούς κλπ. μπορεί να φτάνει τα 100 κιλοβάτ (kW) ανα παροχή κατανάλωσης.
Αυτοπαραγωγή σε πολυκατοικίες
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο ορίζεται και η έννοια της συλλογικής αυτοκατανάλωσης σε πολυκατοικίες.
Ειδικότερα, προσδιορίζεται ότι τουλάχιστον δύο αυτοκαταναλωτές ενέργειας, οι οποίοι βρίσκονται στο ίδιο κτίριο (ιδιοκτήτες ή και ενοικιαστές) θα μπορούν να συμμετέχουν από κοινού σε δραστηριότητες και να ρυθμίζουν μεταξύ τους τον επιμερισμό της ενέργειας που παράγεται από τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς τους, με την επιφύλαξη των εν ισχύ τελών δικτύου και άλλων σχετικών χρεώσεων, τελών, εισφορών και φόρων.
Μάλιστα, στον ενεργειακό συμψηφισμό, υπό το σχήμα της συλλογικής αυτοκατανάλωσης, θα μπορούν πλέον να ενταχθούν και οι καταναλώσεις των κοινοχρήστων στις πολυκατοικίες ή σε κτίρια γραφείων, καταστημάτων κλπ.
Ένταξη στους αναπτυξιακούς νόμους και άλλα κίνητρα
Οι αιτήσεις που υποβάλλονται από Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) για χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού για σταθμούς ΑΠΕ ή Συμπαραγωγής Hλεκτρισμού-Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ), για χορήγηση περιβαλλοντικής αδειοδότησης και για έκδοση Αδειών Εγκατάστασης και Λειτουργίας προτείνεται να εξετάζονται κατά προτεραιότητα.
Επίσης, μια ΚΑΕ θα μπορεί να εντάσσεται στους αναπτυξιακούς νόμους ως διακριτή μορφή συνεταιριστικής οργάνωσης, καθώς και σε άλλα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους, σύμφωνα και με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.
Προωθείται ακόμη η προκήρυξη προγραμμάτων εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων και συστημάτων αποθήκευσης από ΚΑΕ, προς εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, με χρηματοδότηση ιδίως από πόρους της ΕΕ και του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης.
Για τον σχεδιασμό τους θα λαμβάνεται υπόψη τα περιθώρια ισχύος ανά υποσταθμό, η δυνατότητα απορρόφησης ενέργειας και η ασφάλεια της λειτουργίας του δικτύου και του συστήματος.
Οι ΚΑΕ θα εξαιρούνται επίσης από την υποχρέωση υποβολής εγγυητικών επιστολών Επιστολής για τη χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού ή Ειδικών Έργων και Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, καθώς και από την καταβολή των τελών για την υποβολή αίτησης για Βεβαίωση Παραγωγού στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και για την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στους αρμόδιους Διαχειριστές. Για τις ΚΑΕ, το Τέλος Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης, καθώς και το Τέλος Παράτασης Εγκατάστασης και Δέσμευσης Ηλεκτρικού Χώρου θα μειωθούν κατά 50%.
Επιπλέον θα μπορούν να ορίζονται μειωμένα ποσά εγγυήσεων για την εγγραφή τους στα μητρώα συμμετεχόντων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και διαχείρισης των ηλεκτρικών δικτύων, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια, όπως ο πληθυσμός ή η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην περιφέρεια εγκατάστασης του σταθμού παραγωγής ενέργειας.
Αυτόνομη διαχείριση ηλεκτρικών δικτύων
Με τις προωθούμενες ρυθμίσεις Ανοίγει η «βεντάλια» των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων για τις ενεργειακών κοινοτήτων. Ειδικότερα, μια «Κοινότητα Ανανεώσιμης Ενέργειας» εκτός από το να παράγει ρεύμα από σταθμούς ΑΠΕ, να το αποθηκεύει και να το επιμερίζει στα μέλη της ή και εκτός κοινότητας, θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλες τις αγορές ενέργειας, τόσο απευθείας, όσο και μέσω σωρευτικής εκπροσώπησης, κατά τρόπο που δεν εισάγονται διακρίσεις.
Μεταξύ άλλων, θα μπορεί να δραστηριοποιηθεί στην εκμετάλλευση υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων καθώς και στην ανάπτυξη ηλεκτρικού δικτύου, στη διαχείριση και εκμετάλλευση υποδομών εναλλακτικών καυσίμων ή διαχείριση μέσων βιώσιμων μεταφορών.
Ειδικά οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών στην περιοχή που δραστηριοποιούνται θα έχουν το δικαίωμα να κατέχουν, συστήνουν, αγοράζουν ή να μισθώνουν δίκτυα διανομής ρεύματος και να τα διαχειρίζονται αυτόνομα.
Όριο 2 GW για net metering
Για την εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού οι σταθμοί παραγωγής θα μπορούν να συνδέονται, στο Δίκτυο είτε Υψηλής Τάσης, είτε Μέσης Τάσης, είτε Χαμηλής Τάσης.
Για την εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες η παροχή των σταθμών παραγωγής και οι αντίστοιχες παροχές κατανάλωσης προς συμψηφισμό θα μπορούν να εκπροσωπούνται από διαφορετικούς προμηθευτές.
Επίσης, το μέγιστο όριο συνολικής ισχύος των σταθμών ΑΠΕ, για το οποίο επιτρέπεται να χορηγηθούν Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης από τους αρμόδιους Διαχειριστές των ηλεκτρικών δικτύων (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) για εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού προτείνεται στα 2 γιγαβάτ (GW).
Οι δύο νέοι τύποι ενεργειακών κοινοτήτων
Με το νομοσχέδιο ενσωματώνεται δύο ευρωπαϊκές οδηγίες και εισάγονται και στη χώρα μας οι δύο νέες νομικές μορφές ενεργειακών κοινοτήτων οι «Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας» (ΚΑΕ) και οι «Κοινότητες Πολιτών». Οι υφιστάμενες «Ενεργειακές Κοινότητες» (ΕΚΟΙΝ) που σήμερα λειτουργούν θα μπορούν να αναβαθμιστούν σε ΚΑΕ εάν το επιθυμούν και έχουν τις προϋποθέσεις, διαφορετικά θα συνεχίσουν να λειτουργούν όπως σήμερα. Σε κάθε περίπτωση από 1ης Απριλίου 2023 δεν θα μπορούν να συστήνονται νέες ΕΚΟΙΝ.
Μέλη τους θα μπορούν να είναι φυσικά πρόσωπα, Δήμοι και Περιφέρειες, καθώς και επιχειρήσεις που τους ανήκουν κατά 100%, μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και αγροτικοί συνεταιρισμοί.
Τουλάχιστον το 50% συν ένα των μελών θα πρέπει να έχουν εγγύτητα στην περιοχή όπου η κοινότητα ασκεί τις δραστηριότητές της και αναπτύσσει το έργο ΑΠΕ. Ως ελάχιστος αριθμός μελών ορίζοντα τα 60.
Ωστόσο, η ΚΑΕ θα μπορεί να έχει μόνο 30 μέλη εάν έχει έδρα σε δήμο νησιωτικής περιοχής με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, ή μόνο 15 μέλη εάν συμμετέχουν αποκλειστικά ΜΜΕ ή ΝΠΙΔ.
Τρία μέλη θα μπορεί να έχει μια ΚΑΕ εάν συμμετέχουν δύο ΟΤΑ και το τρίτο μέλος είναι είτε ένας ακόμη ΟΤΑ, είτε επιχείρηση που ανήκει σε ΟΤΑ. Επίσης, προτείνεται η εξαίρεση των ΟΤΑ από τους περιορισμούς που επιβάλλονται σήμερα όσον αφορά στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό.
Και υποχρεώσεις για τους αυτοκαταναλωτές
Στις νέες ρυθμίσεις προσδιορίζονται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αυτοκαταναλωτών. Ειδικότερα, όσον αφορά στις υποχρεώσεις τους, μπορεί να τους επιβληθούν χρεώσεις και τέλη εάν:
α) η αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ λαμβάνει αποτελεσματική στήριξη, και εφόσον με την επιβολή χρεώσεων δεν υπονομεύονται η οικονομική βιωσιμότητα του έργου,
β) από 1η Δεκεμβρίου 2026, το συνολικό μερίδιο των εγκαταστάσεων αυτοκατανάλωσης υπερβαίνει το 8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας, και αποδειχθεί από ανάλυση κόστους οφέλους από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ότι προκαλεί δυσανάλογη επιβάρυνση στην οικονομική βιωσιμότητα του ηλεκτρικού συστήματος,
γ) η αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια παράγεται σε εγκαταστάσεις με δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής που υπερβαίνει τα 30κιλοβάτ (kW).
