H κυβέρνηση του Μπασάρ Αλ Άσαντ τελικά υποχώρησε: άνοιξε το δρόμο και έδωσε την άδεια στα Ηνωμένα Έθνη να στείλουν ανθρωπιστική βοήθεια στη βορειοδυτική Συρία που ελέγχεται από τους αντάρτες.
Η απόφασή του όμως αυτή, μία δραματική εβδομάδα μετά από όταν οι φονικοί σεισμοί έπληξαν την νότια Τουρκία και τη Βόρεια Συρία, για τους αναλυτές κρύβει κάτι παραπάνω. «Ο Άσαντ προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τους σεισμούς για να βγει από τη διεθνή απομόνωση», ανέφερε σχετικά στο Associated Press η Λίνα Χατίμπ, διευθύντρια του προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής στο Chatham House.
Την περασμένη Δευτέρα, ο Άσαντ άνοιξε ένα συνοριακό πέρασμα προς τη βορειοδυτική Συρία, το οποίο ήταν κλειστό από το 2020, επιτρέποντας να περάσει κομβόι ανθρωπιστικής βοήθειας στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί την πρώτη φορά που ο πρόεδρος Άσαντ συμφωνεί στη διασυνοριακή παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας σε εδάφη που ελέγχονται από την αντιπολίτευση, μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου το 2011.
Ενώ η πλειονότητα των νεκρών ήταν στην Τουρκία, χιλιάδες στη Συρία εξακολουθούν να αγνοούνται καθώς ολόκληρες πόλεις περίμεναν μέρες για οποιαδήποτε βοήθεια. Από τους 41.000 και πλέον συνολικά νεκρούς, στη Συρία έχουν καταγραφεί οι 6.000, ωστόσο ο αριθμός αναμένεται να είναι πολύ μεγαλύτερος όσο περνάει ο χρόνος.
Αυτό γιατί, υπήρξαν διαφορές μεταξύ των ομάδων έρευνας και διάσωσης που αναπτύχθηκαν στην Τουρκία και τη Συρία. Τα Ηνωμένα Έθνη σημείωσαν ότι υπήρχαν περισσότερες από 130 διεθνείς ομάδες στην Τουρκία, με σκύλους αναζήτησης, και μόνο οκτώ στη Συρία, ενώ υπάρχει και έλλειψη βασικών ειδών, όπως καύσιμα και μηχανικά εξαρτήματα για ασθενοφόρα και φορτηγά. Οι Σύριοι έμειναν απομονωμένοι και αβοήθητοι να σκάβουν για επιζώντες με τον ελάχιστο εξοπλισμό και τα γυμνά τους χέρια, όπως μετέδωσε η Washington Post.
Τα πολιτικά παιχνίδια και ο ρόλος του ΟΗΕ
Καθώς η παγκόσμια κοινότητα αντικρίζει μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση, το καθεστώς Άσαντ φαίνεται να χρησιμοποιεί το γεγονός αυτό ως μοχλό πίεσης: Χρησιμοποιεί τις συνέπειες του σεισμού ως αιτία για την άρση των κυρώσεων της Δύσης στη Δαμασκό, υποδηλώνοντας ότι τα μέτρα παρεμπόδιζαν την ανθρωπιστική βοήθεια.
Κριτικές για αυτό δέχεται τόσο το καθεστώς όσο και τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς κατηγορούνται πως έχουν κάνει πολύ λίγα για να ελέγξουν τη μακροχρόνια πολιτικοποίηση της πρόσβασης στην ανθρωπιστική βοήθεια από τον Άσαντ.
«Η αποτυχία του ΟΗΕ να ανταποκριθεί γρήγορα σε αυτή την καταστροφή είναι επαίσχυντη», έγραψε ο Ραέντ Αλ Σάλεχ, επικεφαλής της Συριακής Πολιτικής Άμυνας, της ομάδας βοήθειας που είναι ανεπίσημα γνωστή ως «Λευκά Κράνη» και φημίζεται για το θαρραλέο έργο παροχής βοήθειας σε περιοχές που ελέγχονται από αντάρτες.
Ο Μάρτιν Γκρίφιθς, ο επικεφαλής των ανθρωπιστικών υπηρεσιών του ΟΗΕ, δημοσίευσε στο Twitter την Κυριακή μια παραδοχή της αποτυχίας. «Έχουμε απογοητεύσει μέχρι στιγμής τους ανθρώπους στη βορειοδυτική Συρία», έγραψε. «Δικαίως νιώθουν εγκαταλελειμμένοι. Αναζητούν διεθνή βοήθεια η οποία δεν έχει φτάσει. Το καθήκον μου και η υποχρέωσή μας είναι να διορθώσουμε αυτήν την αποτυχία όσο πιο γρήγορα μπορούμε».
Ωστόσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν εξασφάλισε ότι για 6 μήνες δεν θα παρεμποδίζονταν οι Συριακές συναλλαγές για ανθρωπιστικούς λόγους, που ενδέχεται να ενέπιπταν στις κυρώσεις.
Αντίστοιχα και η Μ. Βρετανία, ανακοίνωσε την Τετάρτη πως θα παρέχει άδειες ώστε να διευκολύνει την δραστηριότητα των οργανώσεων, χωρίς να θεωρείται πως παραβιάζονται οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην κυβέρνηση Άσαντ.
Ο Τσαρλς Λίστερ από το Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής, εξηγεί στην Post πως «θα πρέπει να δωθεί ιδιαίτερη προσοχή στο ενδεχόμενο οι σύμμαχοι του καθεστώτος να επιδιώξουν να αποκρύψουν στρατηγικές επενδύσεις στη Συρία στο πλαίσιο δραστηριοτήτων που περιγράφονται ως «ανακούφιση από τους σεισμούς»».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο αυτό, αυξήθηκε η αξία της λίρας Συρίας.
Η ελπίδα του Άσαντ στις Αραβικές Χώρες
«Η έκκληση του καθεστώτος του για άρση των κυρώσεων είναι μια προσπάθεια ντε φάκτο ομαλοποίησης των σχέσεων με τη διεθνή κοινότητα» επισημαίνει η Λίνα Χατίμπ.
Μία διαδικασία που είναι ήδη σε εξέλιξη, ειδικά στη γειτονιά της Συρίας.
Οι στενότεροι σύμμαχοι του Άσαντ, η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα, έστειλαν βοήθεια μετά την καταστροφή. Αλλά το ίδιο έκαναν και οι βασικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ από τις αραβικές χώρες, ιδίως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και η Ιορδανία.
Οι αραβικές χώρες που απέφευγαν τη Συρία από το 2011 αποκαθιστούν σιγά σιγά τους διπλωματικούς δεσμούς με τη Δαμασκό. Ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών ζητούν την επανένταξη της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο.
«Αυτή η δυναμική ήταν ήδη σε ισχύ, με επικεφαλής τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ο σεισμός θα μπορούσε να τις επιταχύνει» , δήλωσε ο Ναντίμ Χουρί, εκτελεστικός διευθυντής της Arab Reform Initiative, μιας δεξαμενής σκέψης.
Ο σεισμός επιτρέπει στις αραβικές χώρες «να εργαστούν με μη αμφιλεγόμενο τρόπο, λόγω της ανθρωπιστικής ανάγκης και παρέχει χώρο για να υλοποιηθεί αυτή η προσέγγιση», συμπλήρωσε.
