Η ανησυχτική έξαρση των ισραηλινο – παλαινιστιακών αντιδράσεων βίας δοκιμάζει την κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν εκτιμούν αμερικανοί αναλυτές.
Η σημερινή επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν δεν αντιμετωπίζεται καθόλου αισιόδοξα δεδομένης της τευλαυταίας κλιμάκωσης πράξεων βίας μεταξύ ισραηλινών και Παλαιστινίων.
Τι γυρεύει στην Αθήνα ο Μπλίνκεν μεσούσης της προεκλογικής περιόδου
Αυτό που ήδη αναμενόταν να είναι ένα ταξίδι γεμάτο εντάσεις λόγω των διαφορών μεταξύ της κυβέρνησης και της νέας ακροδεξιάς κυβέρνησης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει γίνει σημαντικά πιο περίπλοκο τις τελευταίες τέσσερις ημέρες με μια σειρά από θανατηφόρα επεισόδια.
Η διπλωματική ακροβατική πράξη του Μπλίνκεν αρχίζει σήμερα Δευτέρα, μεταδίδει το Associated Press, αμέσως μετά τη σύντομη επίσκεψη στην Αίγυπτο, η οποία επισκιάστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken κατά τη συνάντησή του με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Abdel Fattah al-Sisi στο προεδρικό μέγαρο Al-Ittihadiya στο Κάιρο, Αίγυπτος 30 Ιανουαρίου 2023. Khaled Desouki/Pool μέσω REUTERS
Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το κύριο θέμα των συνομιλιών του Μπλίνκεν με τον Νετανιάχου και τον Παλαιστίνιο ηγέτη Μαχμούντ Αμπάς θα είναι η «αποκλιμάκωση». Ωστόσο, ο Μπλίνκεν θα φθάσει στο Ισραήλ μόλις μία ημέρα αφότου το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Νετανιάχου ανακοίνωσε μια σειρά από τιμωρητικά μέτρα κατά των Παλαιστινίων ως απάντηση σε ένα Σαββατοκύριακο φονικών πυροβολισμών κατά το οποίο Παλαιστίνιοι δράστες σκότωσαν επτά Ισραηλινούς και τραυμάτισαν άλλους πέντε στην Ιερουσαλήμ. Οι πυροβολισμοί αυτοί ακολούθησαν μια φονική ισραηλινή επιδρομή στη Δυτική Όχθη την Πέμπτη, κατά την οποία σκοτώθηκαν 10 Παλαιστίνιοι, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν μαχητές.
Οι ΗΠΑ και τα ισραηλινά σχέδια για τη συνέχιση των εποικισμών στη Δυτική Οχθη
Η βία κατέστησε τον Ιανουάριο έναν από τους πιο αιματηρούς μήνες στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και την ανατολική Ιερουσαλήμ εδώ και αρκετά χρόνια. Αν και το ταξίδι του Μπλίνκεν έχει προγραμματιστεί εδώ και αρκετές εβδομάδες και θα ακολουθήσει τις επισκέψεις του συμβούλου εθνικής ασφάλειας του προέδρου Τζο Μπάιντεν Τζέικ Σάλιβαν και του διευθυντή της CIA Γουίλιαν Μπερνς, θα είναι η υψηλότερου επιπέδου εμπλοκή των ΗΠΑ με τον Νετανιάχου από τότε που ανέλαβε εκ νέου την εξουσία τον περασμένο μήνα και η πρώτη μετά την έξαρση της βίας.
Ήδη αντιμέτωποι με τις ακροδεξιές πολιτικές της νέας ισραηλινής κυβέρνησης και την αντίθεσή της σε μια λύση δύο κρατών στη μακρόχρονη σύγκρουση, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί σχετικά με τα αντίποινα που περιλαμβάνουν τη σφράγιση και την κατεδάφιση των σπιτιών των Παλαιστινίων επιτιθέμενων, την ακύρωση των κοινωνικών παροχών για τις οικογένειές τους και τη χορήγηση περισσότερων όπλων σε ισραηλινούς πολίτες.
Ίσως το πιο ανησυχητικό ήταν η αόριστη υπόσχεση του Νετανιάχου να «ενισχύσει» τους ισραηλινούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη, που είναι χτισμένοι σε κατεχόμενη γη, την οποία οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν ως την καρδιά ενός μελλοντικού κράτους. Ο Bezalel Smotrich, ένας υπερεθνικιστής υπουργός του υπουργικού συμβουλίου, τον οποίο ο Νετανιάχου τοποθέτησε υπεύθυνο για την πολιτική των οικισμών, δήλωσε ότι θα επιδιώξει νέα οικοδόμηση σε ένα στρατηγικό τμήμα της Δυτικής Όχθης που ονομάζεται Ε1. Οι ΗΠΑ έχουν επανειλημμένα εμποδίσει προηγούμενες προσπάθειες του Ισραήλ να αναπτύξει την περιοχή.
«Προτρέπουμε για αποκλιμάκωση και ηρεμία της κατάστασης»
Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν, ωστόσο, επικρίνει την απόφαση του Αμπάς να αναστείλει τη συνεργασία των Παλαιστινίων για την ασφάλεια με το Ισραήλ μετά την επιδρομή στη Δυτική Όχθη.
«Θέλουμε να πείσουμε τα μέρη να μην σταματήσουν τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, αλλά να ενισχύσουν πραγματικά τον συντονισμό στον τομέα της ασφάλειας», δήλωσε η Μπάρμπαρα Λιφ, η κορυφαία διπλωμάτης των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή. «Προτρέπουμε για αποκλιμάκωση και ηρεμία της κατάστασης».
Ενόψει της συνάντησής του με τον Μπλίνκεν, ο Νετανιάχου δήλωσε την Κυριακή ότι η απάντηση του Ισραήλ δεν αποσκοπεί στην όξυνση των εντάσεων.
«Δεν επιδιώκουμε κλιμάκωση, αλλά είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε σενάριο», δήλωσε ο Νετανιάχου σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. «Η απάντησή μας στην τρομοκρατία είναι μια ισχυρή, γρήγορη και ακριβής απάντηση».
Τι περιλαμβάνει η ατζέντα Μπλίνκεν – Νετανιάχου
Οι Παλαιστίνιοι και ορισμένες ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων πιστεύουν ότι τα ισραηλινά αντίποινα, συμπεριλαμβανομένης της κατεδάφισης σπιτιών των οικογενειών των επιτιθέμενων, ισοδυναμούν με συλλογική τιμωρία και είναι παράνομα βάσει του διεθνούς δικαίου. Η αναταραχή έχει προσθέσει ένα ακόμη θέμα στη μακρά διπλωματική ατζέντα του Μπλίνκεν, η οποία είχε ήδη οριστεί να περιλαμβάνει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις εντάσεις με το Ιράν και τις κρίσεις στον Λίβανο και τη Συρία- όλα αυτά βαραίνουν σε μεγάλο βαθμό τη σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ.
Η άμβλυνση των πιέσεων σε αυτά τα ζητήματα, ή τουλάχιστον η αποτροπή νέων, είναι κεντρικής σημασίας για την αποστολή του Μπλίνκεν, παρά την αντίθεση του Νετανιάχου σε δύο από τις κύριες προτεραιότητες του Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή: την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 με το Ιράν και την επανεκκίνηση των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Όμως, με τα δύο αυτά θέματα να έχουν κολλήσει και με ελάχιστες ελπίδες για οποιαδήποτε επανάληψη των διαπραγματεύσεων, η κυβέρνηση προσπαθεί απλώς να τα διατηρήσει στην ημερήσια διάταξη.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να βελτιώσει τους δεσμούς με τους Παλαιστίνιους, τους οποίους ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε διακόψει. Αν και έχει επαναλάβει την ανασταλείσα αμερικανική βοήθεια, ο στόχος της να ανοίξει εκ νέου το αμερικανικό προξενείο στην Ιερουσαλήμ για να ασχολείται με παλαιστινιακά ζητήματα και η πιθανότητα να επιτραπεί στους Παλαιστίνιους να ανοίξουν εκ νέου τη διπλωματική τους αποστολή στην Ουάσινγκτον έχουν μπλοκαριστεί από έναν συνδυασμό ισραηλινών αντιδράσεων και αμερικανικών νομικών εμποδίων. Ο Μπλίνκεν είναι απίθανο να είναι σε θέση να προσφέρει στους Παλαιστίνιους οποιοδήποτε σημάδι προόδου σε οποιοδήποτε από αυτά τα ζητήματα, ενώ παράλληλα πιέζει για περαιτέρω πολιτικές μεταρρυθμίσεις στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Οι ΗΠΑ παρέμειναν επίσης σιωπηλές σχετικά με τις προτεινόμενες από τον Νετανιάχου σαρωτικές αλλαγές στο δικαστικό σύστημα του Ισραήλ, οι οποίες θα επέτρεπαν στους νομοθέτες να παρακάμπτουν αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου. Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν σημειωθεί μαζικές διαδηλώσεις στην Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ για τις προτάσεις που οι επικριτές λένε ότι θα βλάψουν σοβαρά το δημοκρατικό κύρος του Ισραήλ.
«Είναι σαφές ότι αυτό το θέμα των πακέτων της δικαστικής νομοθεσίας είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει έντονη, έντονη συζήτηση και αντιπαράθεση στην ισραηλινή κοινωνία», δήλωσε ο Leaf. «Είναι σαφώς ένα μέτρο της ζωντάνιας της δημοκρατίας το γεγονός ότι αυτό αμφισβητείται τόσο ξεκάθαρα πάνω και κάτω σε όλα τα τμήματα της ισραηλινής κοινωνίας».
Ενώ η ίδια και άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν μιλήσει για τη σημασία των «κοινών αξιών» με το Ισραήλ, απέφυγαν να σχολιάσουν αυτό που θεωρούν ως ένα καθαρά εσωτερικό ζήτημα.
«Αλλά τώρα έγινε θέμα» λόγω της προτεινόμενης ταχύτητας και του εύρους του, της δημόσιας κατακραυγής και της αυξανόμενης ανησυχίας μεταξύ των Αμερικανοεβραίων ηγετών και των μελών του Κογκρέσου, δήλωσε ο Eytan Gilboa, ειδικός σε θέματα ΗΠΑ-Ισραήλ στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan.
«Υπάρχει μεγάλη σύγχυση σχετικά με το τι σχεδιάζει η ισραηλινή κυβέρνηση», είπε. «Αν για τον Νετανιάχου το Ιράν είναι το μείζον ζήτημα, προωθώντας τη δικαστική μεταρρύθμιση, αποσπά την προσοχή από το υπ’ αριθμόν ένα, πιο κρίσιμο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν».
