Επώδυνες μαρτυρίες και σοκαριστικά ντοκουμέντα αναμένεται να έρθουν στο προσκήνιο μέσω του αφιερώματος Adio querida: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια που ετοιμάζει για τον ερχόμενο Μάρτιο (2-12/3/2023) το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Με αυτόν τον τρόπο, ο θεσμός θα τιμήσει τη μνήμη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που ξεκληρίστηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Adio querida (ή adio kerida) είναι ένα παραδοσιακό τραγούδι αγάπης, σεφαραδίτικο, γραμμένο στα ladino, το οποίο μιλά για τον αποχωρισμό, τον έρωτα, τον θάνατο. Στον χώρο του αστικού θρύλου της εβραϊκής κοινότητας λέγεται πως το «Αντίο αγαπημένη» τραγουδούσαν οι Εβραίοι λίγο πριν μπουν στα τρένα που θα τους οδηγούσαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Ο άσος του αφιερώματος θα είναι το «Shoah» (1985) του Κλοντ Λανζμάν, μια από τις πιο συνταρακτικές καταγραφές της φρίκης του Ολοκαυτώματος, το οποίο από πολλούς θεωρητικούς του κινηματογράφου έχει ψηφιστεί ως το καλύτερο ντοκιμαντέρ όλων των εποχών. Συγκλονιστικό οδοιπορικό διάρκειας 566 λεπτών (θα προβληθεί στην πλήρη του εκδοχή), για το οποίο ο Λανζμάν εργάστηκε ασταμάτητα για 11 ολόκληρα χρόνια, παίρνοντας συνεντεύξεις από δεσμοφύλακες, μάρτυρες και ναζιστές προκειμένου να εξερευνήσει σε βάθος τον ιστορικό, ανθρωπολογικό και πολιτισμικό αντίκτυπο του Ολοκαυτώματος.
Στη σκηνή του Ολύμπιον θα σμίξουν η δύναμη της μουσικής και η μαγεία της κινηματογραφικής εικόνας την βραδιά που θα παιχτεί το γερμανικό βωβό ντοκιμαντέρ «The Golem» (1920) των Πολ Βέγκενερ και Καρλ Μπέζε που αποτελεί μια αλληγορία για την τραγική μοίρα που σύντομα θα έβρισκε τους Εβραίους. Πρόκειται για μια από τις πρώτες ταινίες που έθιξαν ζητήματα αντισημιτισμού ανοίγοντας τον δρόμο για το «Νοσφεράτου» του Μουρνάου και τη «Μετρόπολις» του Λανγκ, κλασικά αριστουργήματα του γερμανικού εξπρεσιονισμού. Ο σκηνοθέτης και μουσικός Γιάννης Βεσλεμές έγραψε ειδικά για την εκδήλωση πρωτότυπη μουσική, η οποία θα συνοδεύσει ζωντανά την προβολή της ταινίας.
Άλλες ταινίες που βρίσκονται στον προγραμματισμό είναι το «Heroes of Salonika» (Ήρωες της Θεσσαλονίκης, 2021) του Τομ Μπαρκάι που επικεντρώνεται στη φρίκη της καθημερινής ζωής μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στο οποίο μιλούν έξι Θεσσαλονικείς Εβραίοι, επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, το «Salonique, ville du silence» (Θεσσαλονίκη, πόλη της σιωπής ,2006) του γεννημένου στη Θεσσαλονίκη Μορίς Αμαραζί ο οποίος καταθέτει φόρο τιμής στο ένδοξο πολυπολιτισμικό παρελθόν της πόλης, την «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», το ντοκιμαντέρ «Φιλιά εις τα παιδιά» (2011) του Βασίλη Λουλέ και το «Εκτός ιστορίας» (2012) της Φωφώς Τερζίδου που ανατρέχει τόσο στην πλούσια ιστορία της πολυπληθούς και ακμάζουσας εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης όσο και στη λιγότερο προβεβλημένη διαδρομή της εβραϊκής κοινότητας της Κατερίνης.
«Φιλιά εις τα παιδιά» (2011) του Βασίλη Λουλέ
«Το ανεπούλωτο οικουμενικό τραύμα λειτουργεί ως υπενθύμιση και προειδοποίηση για το μέλλον» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του το φεστιβάλ το οποίο σύντομα θα ανακοινώσει το πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος.
