Φιλόδοξους στόχους για την ενεργειακή αποδοτικότητα του κτιριακού αποθέματος της χώρας περιλαμβάνει το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), σε σύγκριση με το προηγούμενο του 2019.
ΥΠΕΝ: Επιχείρηση καταγραφής κοινοχρήστων χώρων
Ειδικότερα, για τη δεκαετία 2021-2030, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος «Εξοικονομώ 2021» που… τρέχει, ο στόχος που έχει τεθεί μόνο για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων προβλέπει επενδύσεις 7,9 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την πρόταση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ, η οποία παρουσιάστηκε την περασμένη Τετάρτη, οι επενδύσεις για τα νοικοκυριά μέσω των προγραμμάτων τύπου «Εξοικονομώ» και άλλων δράσεων θα ανέλθουν σε 642 εκατ. ευρώ/έτος για την περίοδο 2021-2025 και σε 935 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2026-2030.
Μάλιστα, όπως ανέφερε ο υπουργός κ. Κώστας Σκρέκας, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, οι οδηγοί για τα πολύ-αναμενόμενα προγράμματα «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» και «Εξοικονομώ για νέους» (για ηλικίες 18 έως 39 ετών), θα δημοσιευθούν εντός του πρώτου τριμήνου του έτους, ώστε να ανοίξουν και οι πλατφόρμες. Όσο για το επόμενο «Εξοικονομώ» για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει την άνοιξη. Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι στο τρέχον «Εξοικονομώ» αρκετοί δικαιούχοι δεν προχώρησαν στην ολοκλήρωση των εργασιών καθώς λόγω της ενεργειακής και οικονομικής κρίσης οι τιμές των υλικών έχουν εκτοξευθεί με συνέπεια να έχει αυξηθεί και το κόστος των παρεμβάσεων. Όπως επεσήμανε ο κ. Σκρέκας τα κονδύλια δεν θα χαθούν, αλλά θα περάσουν στα επόμενα προγράμματα.
Παράλληλα, «τρέχει» το πρόγραμμα αντικατάστασης ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών, στο οποίο επίσης πολλοί δικαιούχοι των εκπτωτικών voucher δεν τα χρησιμοποίησαν, κυρίως των χαμηλότερων εισοδηματικών κλιμακίων, γι΄ αυτό προστέθηκαν 140.000 επιλαχόντες. Θα ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα δύο προγράμματα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών (ο οδηγός εκτιμάται ότι θα δημοσιευθεί τον Φεβρουάριο) και ηλιακών θερμοσιφώνων.
Στόχοι εξοικονόμησης έως το 2030
Το ΥΠΕΝ στην πρότασή του για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ, προτείνει μεταβολή του δείκτη ενεργειακής αποδοτικότητας ειδικά για τον οικιστικό τομέα, με στόχο από περίπου 97 kWh/τ.μ. (κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο) που κατανάλωνε το 2022 να πέσει στα 78 kWh/τ.μ. το 2030 και στα 54 kWh/τ.μ. το 2050.
Όσο για την τελική κατανάλωση ενέργειας των νοικοκυριών από 26%, ήτοι 4.106 Ktoe (τόνος ισοδύναμου πετρελαίου) το 2020, σχεδιάζεται να πέσει στο 24% (4.210 Ktoe) το 2025, στο 22% (3.630 Ktoe) το διάστημα 2030 – 2035, ώστε να περιοριστεί τελικά το 2050 στα 2.999 Ktoe.
Σχετικά με την ενεργειακή αποδοτικότητα συνολικά του κτιριακού δυναμικού της χώρας ο στόχος που είχε τεθεί από το προηγούμενο ΕΣΕΚ για το έτος 2030 ως προς το ποσοστό των κατοικιών με ενεργειακή αναβάθμιση ήταν 15%, ενώ η νέα πρόταση του ΥΠΕΝ τον αναθεωρεί στο 19%. Σήμερα εκτιμάται ότι το ποσοστό των κτιρίων που έχουν αναβαθμιστεί είναι περίπου 7%.
Για τις αντλίες θερμότητας για θέρμανση στα νοικοκυριά ο στόχος του υφιστάμενου ΕΣΕΚ για το έτος 2030 είναι 7% και προτείνεται να αυξηθεί στο 20%. Επίσης, προωθείται πιο φιλόδοξος στόχος ως προς το ποσοστό των νέων κατασκευών και ανακαινίσεων στο σύνολο των κτιρίων υπηρεσιών για το 2030 (από 40% στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ σε 59% στο νέο). Για το μερίδιο των κτιρίων υπηρεσιών με αντλίες θερμότητας για θέρμανση ο στόχος αυξάνεται από το 60% στο 67% έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.
Στους δείκτες ενεργειακής έντασης προβλέπεται ένας περιορισμός εκτός από τα νοικοκυριά και τον τριτογενή τομέα, στη βιομηχανία καθώς και στις μεταφορές. Στις μεταφορές θα προωθηθεί ο εξηλεκτρισμός, από σχεδόν μηδέν το 2020, σε 20% το 2030 και σε 98% το 2050. Για τη βιομηχανία η μοναδική αναφορά που γίνεται στην παρουσίαση των προτεινόμενων αλλαγών του ΕΣΕΚ αφορά στο αέριο: από 13,1 TWh (τεραβατώρες) για το 2021, προτείνεται να περιοριστεί η κατανάλωσή του στις 10,6 τεραβατώρες, αυξημένο από τον στόχο του υφιστάμενου ΕΣΕΚ που είναι στις 9,8 TWh.
Εξοικονόμηση, ο ελέφαντας στο δωμάτιο
Ωστόσο, οι στόχοι που έχουν προταθεί από το ΥΠΕΝ για την ενεργειακή αποδοτικότητα το 2030 είναι μεν βελτιωμένοι σε σύγκριση με εκείνους του υφιστάμενου ΕΣΕΚ, ωστόσο σαφώς λιγότερο φιλόδοξοι συγκριτικά με τους ευρωπαϊκούς στόχους. Η Ευρώπη, μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία και την κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης, έθεσε την εξοικονόμηση στην πρώτη γραμμή της ενεργειακής της πολιτικής. Έτσι, στο πλαίσιο της απεξάρτησής της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, η Κομισιόν δημοσίευσε την εργαλειοθήκη RePowerEu στην οποία έθεσε ως στόχο την ενεργειακή εξοικονόμηση κατά 13%.
Πώς μετράται η εξοικονόμηση του 13%; Ως ποσοστιαία μεταβολή της τελικής κατανάλωσης ενέργειας συγκριτικά με την προβολή για το 2030 του Σεναρίου Αναφοράς 2020. Ας το εξηγήσουμε με πιο απλά λόγια. Κάθε χρόνο τα κράτη μέλη κάνουν εκτιμήσεις για τη μεταβολή της εξοικονόμησης ενέργειας το 2030. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προετοιμάζοντας την εργαλειοθήκη της, έθεσε ως σενάριο αναφοράς (για τη σύγκριση) τις προβλέψεις που έγιναν το 2020 για το έτος 2030. Και όρισε ότι στο τέλος της δεκαετίας θα πρέπει η κατανάλωση ενέργειας να είναι κατά 13% μικρότερη από εκείνη που είχε προβλεφθεί το 2020 ότι θα είναι το 2030.
Έτσι, η Κομισιόν στο RePowerEU προτείνει –13%, το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει προτείνει –9% και το Ευρωκοινοβούλιο –14,5%. Το τελικό ποσοστό θα διαμορφωθεί όταν ολοκληρωθούν οι τριμερείς διάλογοι, αν και σύμφωνα με πηγές κοντά στις συνομιλίες, η «μπίλια» αναμένεται να κάτσει στο -13%. Η πρόταση του ΥΠΕΝ είναι στο -6%, σαφώς χαμηλότερο ποσοστό από τον ευρωπαϊκό «πήχη», και πλέον μένει να φανεί, εάν θα διαφοροποιηθεί έπειτα από τη διαβούλευση του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ που θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα.
