«O Bασιλιάς είναι νεκρός! Ζήτω ο Βασιλιάς!» με αυτήν τη φράση συνηθίζεται να αναγγέλλεται ταυτόχρονα ο θάνατος ενός βασιλιά και η διαδοχή του από τον επόμενο.

Φυσικά, στη περίπτωση του θανάτου του τέως Βασιλιά Κωνσταντίνου, που από το δημοψήφισμα του 1974 και μετά έπαψε να είναι βασιλιάς, η φράση αυτή δεν ακούστηκε, είχε όμως ακουστεί στις 6 Μαρτίου του 1964, όταν ο θάνατος του πατέρα του, Βασιλιά Παύλου, οδήγησε στη δική του στέψη ως Βασιλιά των Ελλήνων.

Η κηδεία του Βασιλιά Παύλου έγινε στις 12 Μαρτίου 1964 και καθώς αφορούσε ένα εν ενεργεία μονάρχη προκάλεσε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.

Tα ρεπορτάζ και οι φωτογραφίες του «ΒΗΜΑΤΟΣ» μάς μεταφέρουν στην ημέρα εκείνη.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1964, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 13ης Μαρτίου 1964.

«Ο Βασιλεύς των Ελλήνων Παύλος, προπεμπόμενος από μυριάδας λαού, διέβη χθες την 2.20’ μ.μ. δια τελευταίαν φοράν την πύλην του άλσους του Τατοΐου, όπου ήδη αναπαύεται κοντά εις τους τάφους των προγόνων του.

(…)

»Το ξέσπασμα της θλίψεως και της συντριβής του Λαού εκάλυψε την μοναδικήν μεγαλοπρέπειαν και επιβλητικότητα της κηδείας του εκλιπόντος Βασιλέως. Ουδέποτε άλλοτε συνέρρευσε τόσος κόσμος, όσος χθες.

»Και ουδέποτε άλλοτε ο Ελληνικός Λαός εξεδήλωσε τόσην θλίψιν διά τον θάνατον του Βασιλέως του.

»Από του μεσονυκτίου, σχεδόν, της Τετάρτης, είχαν αρχίσει τα πλήθη να καταλαμβάνουν θέσεις εις τα πεζοδρόμια των οδών, διά των οποίων θα διήρχετο η σορός του Βασιλέως.

»Από των πρωινών δε ωρών χθες η συρροή του κόσμου εγίνετο κατά πυκνάς μάζας. Την 8ην πρωϊνήν είχον καταληφθή όλοι οι χώροι, από όπου θα ήτο ορατή η πομπή. Και ο κόσμος ήρχισε να προχωρή προς την λεωφόρον Κηφισίας και εκείθεν.

»Ούτω, ούτε ένα σημείον της διαδρομής, από του Μητροπολιτικού ναού μεχρί Τατοΐου δεν έμεινε κενόν.

(…)

»Είναι χαρακτηριστικόν του μεγάλου συνωστισμού ότι 150 άτομα υπέστησαν μικροτραυματισμούς ή ελιποθύμησαν κατά την διάρκειαν της κηδείας. Η ζώνη των αστυνομικών διεσπάσθη εις πολλά σημεία και μετά μεγάλου κόπου αποκατεστάθη η τάξις.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1964, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Οι ξένοι επίσημοι

«Οι επίσημοι και οι άλλοι προσκεκλημένοι ήρχισαν  να προσέρχωνται εις τον ναόν από της 9ης πρωινής, ενώ η μουσική του Βασιλικού Ναυτικού και τμήματα της Σχολής Ευελπίδων, έξωθι του ναού, απέδιδον τα κεκανονισμένας τιμάς εις τους Βασιλείς και τους Αρχηγούς των ξένων κρατών.

»Πρώτος από τους επισήμους έφθασεν εις την Μητρόπολιν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της Δυτικής Γερμανίας κ. Λούμπκε μετά της ακολουθίας του. Λίγα λεπτά αργότερον, αφίχθησαν ο Βασιλεύς της Δανίας Φρειδερίκος, ο Βασιλεύς της Σουηδίας Γουσταύος, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

»Η  Άννα – Μαρία μετά της Διαδόχου της Δανίας, ο Γραμματεύς του Ανωτάτου Σοβιέτ κ. Γεωργκάτζε και ο πρεσβευτής της Σοβιετικής Ενώσεως κ. Κοριούκιν, η Βασίλισσα της Ολλανδίας Τζουλιάνα μετά του συζύγου της, ο άλλοτε Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Τρούμαν μετά της συζύγου του νέου Προέδρου των ΗΠΑ κ. Τζόνσον, ο Βασιλεύς της Νορβηγίας Όλαφ και οι άλλοι επίσημοι.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1964, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Πολιτικοί

»Από τους πολιτικούς πρώτοι έφθασαν οι εκπρόσωποι της ΕΔΑ κ.κ. Ηλιόπουλος, Θεοδωράκης, Κιτσίκης, Α. Μπριλάκης, και Κύρκος και ηκολούθησαν οι κ.κ. Μαρκεζίνης, Θεοτόκης, Ράλλης, Πρωτοπαπαδάκης, Ροδόπουλος, Κανελλόπουλος, ο πρώην υπηρεσιακός πρωθυπουργός κ. Παρασκευόπουλος και άλλοι.

»Ο κ. Γ. Παπανδρέου, επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου, έφθασε την 9.55 π.μ. καταχειροκροτηθείς υπό του πλήθους, το οποίον είχε πλημμυρίσει ασφυκτικώς την πλατείαν Μητροπόλεως και τας πέριξ εισόδους.

»Πέντε λεπτά μετά τον κ. Παπανδρέου αφίχθησαν ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος, η Διάδοχος Ειρήνη, η Βασιλομήτωρ Φρειδερίκη και τα άλλα μέλη της βασιλικής οικογενείας.

Η νεκρική πομπή

«Η νεκρική πομπή, η πορεία της οποίας διήρκησε μίαν και πλέον ώραν από του Μητροπολιτικού ναού μέχρι του “Χίλτον” και δύο σχεδόν ώρας από εκεί μέχρι του Τατοΐου, υπήρξεν ιδιαιτέρως επιβλητική.

(…)

»Η σορός του Βασιλέως Παύλου επί κιλλίβαντος πυροβόλου, συρομένου υπό οκτώ αξιωματικών, οκτώ υπαξιωματικών και 72 ναυτών του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Παλάσκας, με επί κεφαλής πλοίαρχον, ακολουθουμένων υπό 52 ανδρών του Κέντρου Εκπαιδεύσεως “Κανελλόπουλος”.

»Την σορόν επλαισίωναν εύζωνοι της Ανακτορικής Φρουράς κατ’ αντιζυγίαν.  Την σορόν ηκολούθουν οι προσωπικοί θαλαμηπόλοι του Βασιλέως Παύλου, ο οδηγός του αυτοκινήτου και ο κυνηγός του εκλιπόντος και εις μικράν απόστασιν εσύρετο υπό δύο σταυλιτών ο ίππος του Βασιλέως Παύλου.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1964, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

»Εις απόστασιν 15 μέτρων επορεύετο ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος, φέρων στολήν στρατηγού και την στραταρχικήν ράβδον, και αριστερά του η Βασιλομήτωρ Φρειδερίκη, φέρουσα μαύρην ποδήρη εσθήτα και “πλερέζαν”.

»Εις δευτέραν σειράν ηκολούθον η Διάδοχος Ειρήνη, έχουσα αριστερά της τον πρίγκιπα Μιχαήλ και τον Χουάν Κάρλος και δεξιά της τον πρίγκηπα Πέτρον και την πριγκήπισσαν Σοφίαν.

(…)

»Την 10.45’ ηκούσθη ο πρώτος κανονιοβολισμός εκ των πυροβολείων του Λυκαβηττού».

(…)

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1964, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο τάφος

»Ο κιλλίβας με την σορόν του Βασιλέως Παύλου έφθανε εις τον χώρον των βασιλικών τάφων. Ένας νέος τάφος είχε ανοιχθή, εις το σημείον ακριβώς που ο ίδιος ο αποθανών την παρελθούσαν Παρασκευήν Βασιλεύς είχε καθορίσει. Και απέχει ολίγα μέτρα από του τάφου Γεωργίου Α΄.

(…)

»Όταν ο χορός ήρχισε να ψάλλη το “Aιωνία του η μνήμη”, όλοι οι παρόντες εγονάτισαν. Εν μέσω της σιγής ηκούσθησαν οι τρεις κεκανονισμένοι πυροβολισμοί.

»Ο Βασιλεύς εις στάσιν προσοχής, εχαιρέτισε τον τάφον, και η Βασίλισσα Φρειδερίκη διά τελευταίαν φοράν υπεκλίθη προς του Υψηλού Νεκρού. Ο ένας μετά τον άλλον, όλοι οι παριστάμενεοι εχαιρέτισαν και απεχώρησαν».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 13.3.1964, ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»