Ο τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος έφυγε σήμερα από τη ζωή κλείνοντας ένα μεγάλο κεφάλαιο της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας.
Στον ελληνικό θρόνο ανήλθε σε ηλικία 24 ετών, στις 7 Μαρτίου του 1964, ύστερα από τον θάνατο του πατέρα του, Βασιλέα Παύλου.
«ΤΟ ΒΗΜΑ» έχοντας, εκ γενετής, μια σαφή θέση υπέρ του Ελευθερίου Βενιζέλου και του κόμματος των Φιλελευθέρων, και αργότερα υπέρ του Κέντρου, τάχθηκε πολλές φορές ενάντια στη ελληνική βασιλική οικογένεια.
Ταυτόχρονα όμως δεν σταμάτησε ποτέ να σέβεται τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, του σεβασμού της πολυφωνίας, και του σεβασμού προς την εκάστοτε δημοκρατική πολιτειακή αρχή της Ελλάδος, ασχέτως αν συμφωνούσε με ό,τι αυτή πρέσβευε ή όχι.
Έτσι μέσα από τα πρωτοσέλιδα και τα δημοσιεύματα του «ΒΗΜΑΤΟΣ», αποτυπώνονται πλήρως οι κομβικότερες στιγμές της βασιλείας του Κωνσταντίνου.
«TO BHMA», 7.3.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» Ι «ΤΑ ΝΕΑ»
Η ορκωμοσία
Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 7ης Μαρτίου 1964:
«Τρεις ώρας μετά τον θάνατον του Βασιλέως Παύλου, ο διάδοχος Κωνσταντίνος ωρκίζετο Βασιλεύς των Ελλήνων και την θέσιν του Διαδόχου κατελάμβανεν η Πριγκήπισσα Ειρήνη.
(…)
»Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος, ωχρός και καταφανώς συγκινημένος, αλλά με φωνήν σταθεράν και ηθελημένως ζωηράν έδωσε τον όρκον, με την δεξιάν του Ευαγγελίου, επαναλαμβάνων φράσιν προς φράσιν το κείμενον το οποίον ανεγίγνωσκεν ο Αρχιεπίσκοπος:
«Ομνύω εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος, να προστατεύω την επικρατούσαν θρησκείαν των Ελλήνων, να φυλάττω το Σύνταγμα και τους νόμους του Ελληνικού Έθνους και να διατηρώ και υπερασπίζω την εθνικήν ανεξαρτησίαν και ακεραιότητα του Ελληνικού Θρόνου».
»Την στιγμή που ετελείωσε η απαγγελία του όρκου ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου ανεφώνησε:
– Ζήτω ο Βασιλεύς.
Οι παριστάμενοι επενέλαβαν:
– Ζήτω ο Βασιλεύς.
Το ραδιοφωνικό διάγγελμα
Αμέσως μετά την ορκωμοσία του, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος εκφωνεί το πρώτο του ραδιοφωνικό διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό. Το «ΒΗΜΑ» δημοσιεύει αυτούσιο το περιεχόμενο του διαγγέλματος στο πρωτοσέλιδό του.
«TO BHMA», 7.3.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» Ι «ΤΑ ΝΕΑ»
Ο γάμος του νέου βασιλικού ζεύγους
Λίγους μήνες αργότερα, ο γάμος του Βασιλιά των Ελλήνων Κωνσταντίνου με την πριγκίπισσα Άννα Μαρία, μικρότερη κόρη του Βασιλιά Φρειδερίκου Θ΄ της Δανίας τον Σεπτέμβριο του 1964, προκάλεσε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και τελικά αποτέλεσε ένα από τα γεγονότα που «σφράγισαν» το lifestyle της ελληνικής δεκαετίας του ’60.
«TO BHMA», 19.9.1964, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» Ι «ΤΑ ΝΕΑ»
Τα Ιουλιανά
Σύντομα, πάντως, η βασιλεία του Κωνσταντίνου κλυδωνίζεται από βαθύτατες πολιτικές κρίσεις.
Έναν χρόνο περίπου μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ανοιξη – καλοκαίρι του 1965, η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ στην οποία εμπλέκεται ο Ανδρέας Παπανδρέου, μετέπειτα πρωθυπουργός και ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ και γιος του τότε πρωθυπουργού Γεώργιου Παπανδρέου, θα οδηγήσει τις σχέσεις βασιλιά και πρωθυπουργού σε αδιέξοδο.
Ξεσπά έντονη πολιτική κρίση που έμεινε χαραγμένη στη συλλογική μνήμη ως τα «Ιουλιανά».
Στις 15 Ιουλίου 1965, ο Γέωργιος Παπανδρέου γνωστοποιεί στον βασιλιά Κωνσταντίνο την πρόθεσή του να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία και εκείνος με μία πράξη αιφνιδιασμού αναθέτει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον πρόεδρο της Βουλής και στέλεχος της Ενώσεως Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, Γεώργιο Αθανασιάδη – Νόβα.
«TO BHMA» προαναγγέλει την κρίσιμη συνάντηση Κωνσταντίνου – Παπαπανδρέου στην οποία ο πρωθυπουργός δήλωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί
Η συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν θα λάβει τελικά την στήριξη της Βουλής, ενώ την ίδια τύχη θα έχει και η κυβέρνηση Τσιριμώκου (Αύγουστος – Σεπτέμβριος 1965). Τελικά η κυβέρνηση Στεφανόπουλου θα εξασφαλίσει τη στήριξη της Βουλής τον Σεπτέμβριο του 1965.
Οι τρεις αυτές κυβερνήσεις (Αθανασιάδη – Νόβα, Τσιριμώκου, Στεφανόπουλου) θα ονομαστούν, από την πλευρά του Γεώργιου Παπανδρέου, κυβερνήσεις της Αποστασίας. Ο λόγος είναι ότι υποστηρίχθηκαν από βουλευτές της Ενώσεως Κέντρου, του κόμματος δηλαδή του Γεώργιου Παπανδρέου, που διαχώρισαν τη θέση τους από τις θέσεις του προέδρου τους. Οι αντιδράσεις του κόσμου ενάντια στους χειρισμούς των Ανακτόρων ήταν εντονότατες και οι διαδηλώσεις εξελίχθηκαν σε βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία.
Στις 21 Ιουλίου 1965 θα χάσει τη ζωή του ο φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας, με τον θάνατό του να προκαλείται, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, από βλήμα δακρυγόνου της αστυνομίας. Οι ενέργειες πάντως των αρχών αμέσως μετά τον θάνατο του Πέτρουλα, γεννούν πληθος ερωτηματικών.
Τα γεγονότα των Ιουλιανών θα στιγματίσουν για πολλές δεκαετίας, ως σχεδόν τις μέρες μας, την πολιτική ζωή της Ελλάδας.
«TO BHMA», 16.7.1965, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» Ι «ΤΑ ΝΕΑ»
Η Χούντα των Συνταγματαρχών
Στις 21 Απριλίου 1967, η Χούντα των Συνταγματαρχών καταλαμβάνει την εξουσία και καταλύει το πολίτευμα. Αργότερα ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος θα δεχθεί έντονη κριτική για απαθή, αν όχι φιλική, στάση απέναντι στο πραξικόπημα αυτό. Ο ίδιος υποστήριζε πάντα ότι όλες του οι ενέργειες την περίοδο εκείνη έγιναν με πρωταρχικό στόχο να μην οδηγηθεί η χώρα σε αιματοκύλισμα.
Εντονότατη κριτική δέχθηκε και για την συγκατάθεσή του να φωτογραφηθεί με τα μέλη της δικτατορικής κυβέρνησης, καθώς αποτελούσε πράξη εμφανούς στήριξης της Χούντας.
Ο ίδιος προέβαλε τον ισχυρισμό, ότι δεν είχε άλλη επιλογή και πως προσπάθησε με την έκφραση του προσώπου του να δείξει την διαφωνία του.
Η επίμαχη φωτογραφία
Το Αντικίνημα
Τον Δεκέμβριο του 1967, με την στήριξη πιστών σε εκείνον στρατιωτικών μονάδων και με βάση την Καβάλα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επιχείρησε να ανατρέψει το δικτατορικό καθεστώς του Γεώργιου Παπαδόπουλου. Η προσπάθειά του απέτυχε και ο Κωνσταντίνος έφυγε με την οικογένειά του στην Ιταλία. Τα καθήκοντά του τα ανέθεσε η Δικτατορία στον στρατιωτικό Γεώργιο Ζωιτάκη, χρίζοντάς τον Αντιβασιλέα.
Τίτλος του λογοκριμένου από τη Χούντα ΒΗΜΑΤΟΣ μετά το αποτυχημένο αντιπραξικόπημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου, «TO BHMA», 14.12.1968, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» Ι «ΤΑ ΝΕΑ»
Κατάργηση της Βασιλείας
Το καλοκαίρι του 1973 με αφορμή το αντιδικτατορικό Κίνημα του Ναυτικού, η Χούντα προχωρά στην κατάργηση της συνταγματικής μοναρχίας, που έτσι κι αλλιώς λειτουργούσε τυπικά.
Τίτλος του λογοκριμένου από τη Χούντα ΒΗΜΑΤΟΣ , «TO BHMA», 2.6.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» Ι «ΤΑ ΝΕΑ»
Στις 23 – 24 Ιουλίου του 1974, η Δικτατορία πέφτει και στις 8 Δεκεμβρίου 1974, με τη Δημοκρατία στην Ελλάδα να έχει αποκατασταθεί, διενεργείται δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος μεταξύ Βασιλευόμενης και Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν 69,2% υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας.
Η βασιλεία του Κωνσταντίνου λαμβάνει και επισήμως τέλος.
