Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου με τη Ρωσία να εισβάλει στη γειτονική της χώρα. Όπως σημειώνει το Al Jazeera, χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αποτελεσματικότατη άμυνα της Ουκρανίας δεν θα μπορούσε να υπάρξει.
Το γνωστό Μέσο παρουσιάζει, στη συνέχεια, πόσα χρήματα και πόσο οπλισμό έχει ξοδέψει η Δύση για την Ουκρανία. Άλλωστε, μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε άλλα 45 δισεκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη της Ουκρανίας – ένα πακέτο που το Κογκρέσο πρόκειται να συζητήσει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Αυτά τα συγκλονιστικά στοιχεία, αναφέρει το Al Jazeera, οδήγησαν ορισμένους, όπως η Ρεπουμπλικανή αντιπρόσωπος Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, να ισχυριστούν ότι στην Ουκρανία η σύγκρουση έχει μετατραπεί σε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπου (proxy war) που διεξάγεται από τις ΗΠΑ και εναντίον της Ρωσίας. Ο συντάκτης του άρθρου, Τόμας Ο’ Φολκ δεν διστάζει να τη χαρακτηρίσει απολογήτρια της Ρωσίας, ενώ υποστηρίζει ότι κι άλλοι αναπαράγουν τη ρωσική προπαγάνδα.
Πάντως, η Τέιλορ Γκριν δεν είναι η μόνη που υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Η βρετανική εφημερίδα The Independent δημοσίευσε ένα άρθρο γνώμης του ανταποκριτή της στις ΗΠΑ με τίτλο: «Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι κάτι άλλο από έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπου των ΗΠΑ».
Η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις χώρες που εξοπλίζει την Ουκρανία
Διαφωνούν άλλοι μελετητές
Εν τω μεταξύ, διάφοροι μελετητές των διεθνών σχέσεων και άλλοι ειδικοί στον τομέα αυτό διαφωνούν.
«Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για πόλεμο με αντιπροσώπους», δήλωσε στο Al Jazeera ο Βλαντίμιρ Ράουτα, λέκτορας πολιτικής και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ.
«Οι πόλεμοι δι’ αντιπροσώπων είναι έμμεσοι πόλεμοι, που συχνά διεξάγονται κρυφά, με άρνηση και εκτός των ορίων του διεθνούς δικαίου. Η εταιρική σχέση ΗΠΑ – Ουκρανίας είναι μια κλασική περίπτωση στρατιωτικής και οικονομικής διμερούς βοήθειας», είπε ο ίδιος.
«Ο μόνος (σ.σ. πόλεμος) δι’ αντιπροσώπων ήταν αυτός που διεξήγαγε η Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας από το 2014, όταν άρχισε να υποστηρίζει, να εκπαιδεύει και να βοηθά κρυφά αυτονομιστικές ομάδες στο Ντονμπάς», υποστήριξε ο Βλαντίμιρ Ράουτα.
Η εμπλοκή της ΕΕ
Εκτός από τις ΗΠΑ, η Ευρώπη έχει πληρώσει το μερίδιο που της αναλογεί για αυτή τη στρατιωτικοοικονομική εταιρική σχέση στην οποία αναφέρεται ο Ράουτα, σημειώνει το Al Jazeera.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς πόσα ακριβώς χρήματα διατίθενται για την Ουκρανία. Ευτυχώς, το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW), ένα γερμανικό ερευνητικό ινστιτούτο, είναι σε θέση να παράσχει αρκετά ακριβείς αριθμούς με βάση το Ukraine Support Tracker, το οποίο παρακολουθεί τη στρατιωτική βοήθεια, τις ανθρωπιστικές υπηρεσίες και την οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία από τη Δύση.
Παρ’ όλα αυτά, ο υπολογισμός αυτών των αριθμών είναι πρόκληση, δήλωσε στο Al Jazeera ο Αντρέ Φρανκ, οικονομολόγος του IfW.
«Σε γενικές γραμμές, θεωρούμε τις πληροφορίες από επίσημες κυβερνητικές πηγές ως δεδομένες. Όποτε δεν υπάρχουν επίσημες πληροφορίες ή οι δηλώσεις δεν επιτρέπουν επαρκή ποσοτικοποίηση της δωρεάς, συμπληρώνουμε με αξιόπιστες αναφορές των μέσων ενημέρωσης», δήλωσε, ανάμεσα σε άλλα, ο Φρανκ.
Ένα πρόβλημα με αυτή τη μέθοδο είναι ότι οι επίσημες πληροφορίες από τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τη στρατιωτική βοήθεια μπορεί συχνά να είναι ελλιπείς, τονίζεται.
Οι δωρήτριες χώρες διαφέρουν ως προς τη διαφάνεια των δεδομένων. «Οι επίσημες και προσβάσιμες πληροφορίες από τις ΗΠΑ είναι επικαιροποιημένες και λεπτομερείς, επιτρέποντας την ακριβή εκτίμηση της ακριβής αξίας της στρατιωτικής υποστήριξης και της στρατιωτικής υποστήριξης σε είδος», δήλωσε ο Φρανκ.
«Για τα κράτη μέλη της ΕΕ, η εικόνα διαφέρει. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας είναι γενικά διαφανείς όταν αποκαλύπτουν τον αριθμό των στοιχείων και τη συνολική αξία των πακέτων στρατιωτικής βοήθειας. Στις ίδιες κατηγορίες, χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία είναι πολύ αδιαφανείς και αποκρύπτουν σκόπιμα πληροφορίες», πρόσθεσε.
Οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει τη μεγαλύτερη βοήθεια
Η Γερμανία, η ντε φάκτο ηγέτιδα χώρα της Ευρώπης, αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση, κυρίως επειδή το Βερολίνο έχει παραδώσει στρατιωτικό εξοπλισμό από τα αποθέματά του, ο οποίος έχει προ πολλού παροπλιστεί ή διαγραφεί – και επομένως δεν υπάρχει επί του παρόντος έγκυρη εκτίμηση.
Όπως είναι αναμενόμενο, οι ΗΠΑ έχουν παράσχει τη μεγαλύτερη στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία με σημαντική διαφορά, με βάση τους αριθμούς του IfW.
«Ο μεγαλύτερος χορηγός στρατιωτικής βοήθειας είναι μακράν οι ΗΠΑ με τρέχουσες δεσμεύσεις ύψους 22,86 δισ. ευρώ (24,37 δισ. δολάρια). Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμεύσει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό, 4,13 δισ. ευρώ (4,40 δισ. δολάρια)», δήλωσε ο Φρανκ.
Πράγματι, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές όπλων στην Ουκρανία.
Η κυβέρνηση του Λονδίνου έχει παραδώσει ή υποσχεθεί στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων, πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών M270, χιλιάδες αντιαρματικά όπλα, εκατοντάδες πυραύλους μικρού βεληνεκούς, τεθωρακισμένα οχήματα και ορισμένα αντιαεροπορικά συστήματα Starstreak.
Λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σούνακ υποσχέθηκε επίσης 125 επιπλέον αντιαεροπορικούς πυραύλους. Η Γερμανία κατατάσσεται τρίτη μετά τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο όσον αφορά τις εκροές στρατιωτικής βοήθειας, με 2,34 δισ. ευρώ (2,49 δισ. δολάρια) μέχρι σήμερα.
Το Λονδίνο και το Βερολίνο είναι υπεύθυνα για τη μερίδα του λέοντος της ευρωπαϊκής υποστήριξης. Σύμφωνα με το IfW, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν παράσχει συνολικά 8,61 δισ. ευρώ (9,18 δισ. δολάρια) για στρατιωτική βοήθεια.
«Αδιαμφισβήτητος αντίκτυπος»
Η δέσμευση των Ευρωπαίων στο πλευρό της Ουκρανίας δεν τελειώνει με τη στρατιωτική υποστήριξη, τονίζει το Al Jazeera.
Εάν συμπεριλάβουμε την Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση για την Ειρήνη, ένα σύστημα στρατιωτικών επιστροφών που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, η συνολική στρατιωτική στήριξη της ΕΕ αυξάνεται κατά 3,1 δισ. ευρώ (3,3 δισ. δολάρια) σε συνολικά 11,71 δισ. ευρώ (12,48 δισ. δολάρια). Αυτό περιλαμβάνει τις δεσμεύσεις μέχρι τις 20 Νοεμβρίου, σημείωσε ο Φρανκ.
Eίναι επίσης ενδιαφέρον να εξετάσουμε τα μεγάλα συνολικά ποσά της βοήθειας προς την Ουκρανία: δηλαδή όλη την ανθρωπιστική βοήθεια, την οικονομική βοήθεια και τα στρατιωτικά αγαθά που παρέχονται από τα δυτικά κράτη που υποστηρίζουν την Ουκρανία μαζί.
Με την απόφασή τους να βοηθήσουν την Ουκρανία από τον Ιανουάριο με επιπλέον 18 δισεκατομμύρια ευρώ (19 δισεκατομμύρια δολάρια), τα κράτη της ΕΕ και τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεπερνούν τις ΗΠΑ όσον αφορά τη βοήθεια προς την Ουκρανία.
Στη συνέχεια, η Ευρώπη θα στηρίξει το Κίεβο με συνολικά 52 δισ. ευρώ (55 δισ. δολάρια) έναντι 48 δισ. ευρώ (51 δισ. δολάρια) από τις ΗΠΑ για στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια», υπογραμμίζει το IfW.
«Νομίζω ότι υπάρχει μια γενική αναζήτηση για αναλογίες που θα μπορούσαν να αποτυπώσουν τη σημερινή κατάσταση, ωστόσο οι περισσότερες θα είναι ατελείς. Αντί να σκέφτεται κανείς συγκριτικά και εν μέρει λανθασμένα, θα πρέπει να επικεντρωθεί στη συνεχή στήριξη της Ουκρανίας», δήλωσε ο Ράουτα.
«Ο αναμφισβήτητος αντίκτυπός της – από την ανταλλαγή πληροφοριών μέχρι το πρόσφατα εγκεκριμένο πακέτο ύψους 1,8 δισ. δολαρίων – επέτρεψε στην Ουκρανία να αντέξει τη ρωσική επίθεση με τρόπους που λίγοι περίμεναν», τόνισε.
