Το Qatargate, όπου εμπλέκεται και η Εύα Καϊλή, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, σημειώνει το Euobserver σε άρθρο που φιλοξενεί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πεδίο λόμπινγκ από εκπροσώπους καταπιεστικών καθεστώτων εδώ και δεκαετίες, υπενθυμίζεται στο συγκεκριμένο κείμενο.

Για τον μέσο άνθρωπο, το Qatargate είναι σοκαριστικό. Ότι δηλαδή εκλεγμένοι αξιωματούχοι θα δωροδοκούνταν πραγματικά από ένα από τα πιο καταπιεστικά καθεστώτα στον κόσμο, με αντάλλαγμα την υποβάθμιση σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αλλά για όσους από εμάς εργάζονται εδώ και χρόνια για να ρίξουν φως στη διαφθορά στην ΕΕ, σημειώνουν οι Λούσι Χολ και Χανς Βαν Σχάρεν, αυτό το τελευταίο σκάνδαλο δεν αποτελεί σοκ, ούτε καν έκπληξη – είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.

Πολυετής παραμέληση

Είναι το προϊόν της πολυετούς παραμέλησης από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους όσον αφορά τις πρακτικές άσκησης πίεσης των καταπιεστικών καθεστώτων. Στο Παρατηρητήριο της Εταιρικής Ευρώπης (CEO), γράφουν οι συντάκτες του άρθρου, εργαζόμαστε για να αποκαλύψουμε αυτές τις πρακτικές, αλλά προχωράμε και παραπέρα από την απλή απαίτηση για διαφάνεια: ξανά και ξανά έχουμε καταγγείλει τις σοβαρές ανεπάρκειες των κανόνων που διέπουν το λόμπινγκ των ευρωπαϊκών πολιτικών και θεσμικών οργάνων.

Εδώ και δεκαετίες, τα καταπιεστικά καθεστώτα προσεγγίζουν απευθείας πολιτικούς και αξιωματούχους σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν την πολιτική, μεταξύ άλλων με δώρα και δωροδοκίες.

Επίσης, έχουν αναθέσει τη διπλωματία τους σε εταιρείες δημοσίων σχέσεων, σε λομπίστες και ομάδες πίεσης, καθώς και σε μεγάλες επιχειρήσεις.

Η δουλειά των λομπιστών συχνά περιλαμβάνει το «ξέπλυμα» της αιματηρής φήμης των δικτατόρων, την προώθηση επικερδών εμπορικών και επενδυτικών συμφωνιών με ολοκληρωτικά κράτη, την αντιμετώπιση των κυρώσεων ή τη συκοφάντηση των αντιφρονούντων.

Είτε πιέζουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ είτε τις πρωτεύουσες, συνήθως αυτοί εργάζονται στη σκιά χωρίς πραγματικό φόβο κυρώσεων, δεδομένου ότι το Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ δεν είναι νομικά δεσμευτικό.

Η σύγκριση με τις ΗΠΑ

Στη συνέχεια οι συντάκτες του άρθρου συγκρίνουν την κατάσταση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις ΗΠΑ υπάρχει ο νόμος περί εγγραφής ξένων πρακτόρων (Foreign Agents Registration Act – FARA), ο οποίος απαιτεί από όλους τους λομπίστες που εργάζονται για οποιαδήποτε ξένη κυβέρνηση να είναι εγγεγραμμένοι, να δημοσιεύουν τις συμβάσεις και να επιβάλλονται νομικές κυρώσεις σε όσους δεν το κάνουν. Έτσι μπορεί κανείς να αρχίσει να καταλαβαίνει την κλίμακα του προβλήματος που αντιμετωπίζει η ΕΕ, τονίζουν οι δύο συντάκτες του άρθρου.

Το 2015 δημοσιεύσαμε μια έκθεση σχετικά με τις ευρωπαϊκές εταιρείες δημοσίων σχέσεων που ξεπλένουν βάναυσα καθεστώτα, υπενθυμίζουν. Η έκθεση περιλαμβάνει 18 μελέτες περιπτώσεων εταιρειών δημοσίων σχέσεων και συμβούλων που εργάζονταν στην Ευρώπη για αμφίβολα καθεστώτα που κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Συγκεκριμένα, η έκθεση δείχνει ότι το 2014 το Κατάρ ξεπέρασε τη Ρωσία ως ο μεγαλύτερος πελάτης της εταιρείας λόμπινγκ Portland Communications, η οποία κατηγορήθηκε από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα Channel 4 για την άσκηση του λεγόμενου «astroturfing». Δηλαδή, την αξιοποίηση ενός «αυθόρμητου λαϊκού κινήματος», στην προκειμένη περίπτωση, των οπαδών του ποδοσφαίρου που υποτίθεται ότι υποστήριζαν την υποψηφιότητα της Ντόχα για το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Μεταξύ 2012 και 2014 το καθεστώς του Αζερμπαϊτζάν διοχέτευσε δισεκατομμύρια δολάρια μέσω υπεράκτιων εταιρειών για να πληρώσει δωροδοκίες, μεταξύ άλλων σε όσους εμπλέκονται στον μέγα-αγωγό Ιταλίας – Αζερμπαϊτζάν, τον λεγόμενο «νότιο διάδρομο φυσικού αερίου».

Στη συνέχεια, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμμετείχαν στο «ξέπλυμα» της εικόνας ενός καταπιεστικού καθεστώτος, υποβαθμίζοντας την εκλογική απάτη και τις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σας θυμίζει κάτι, αναρωτιούνται οι δύο συντάκτες.

Το λόμπινγκ υπέρ του Κρεμλίνου

Και έπειτα υπάρχει το λόμπινγκ υπέρ του Κρεμλίνου, των πλούσιων φίλων του και των ρωσικών εταιρειών όπως η Gazprom, το οποίο συνεχίζεται στις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια. Όταν ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία το 2014, το 20% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου προερχόταν από τη Ρωσία. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 40% μέχρι τις αρχές του 2022, χάρη στις δυτικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Η εισβολή στην Ουκρανία αποκάλυψε την εξάρτηση της ηπείρου από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η εισαγωγή του οποίου χρηματοδοτεί άμεσα τις πολεμικές προσπάθειες του Πούτιν.

Εξακολουθώντας να βρίσκεται υπό την άμεση επιρροή των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, η ΕΕ θέλει τώρα να αντικαταστήσει τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα διπλασιάζοντας τις εισαγωγές φυσικού αερίου από άλλα καταπιεστικά καθεστώτα, όπως το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν.

Η εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από το Κατάρ αναφέρεται δύο φορές στο σχέδιο REPowerEU της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απαλλαγή από το ρωσικό φυσικό αέριο, ένα σχέδιο που καθοδηγείται από τις ίδιες εταιρείες ορυκτών καυσίμων που συνεχίζουν να μας κρατούν εξαρτημένους από καταπιεστικά καθεστώτα, σημειώνουν οι δύο συντάκτες του άρθρου στο Euobserver.

Η γερμανική εταιρεία ενέργειας RWE υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία για την προμήθεια δύο εκατομμυρίων τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου ετησίως από το Κατάρ από το 2026, με την υποστήριξη της γερμανικής κυβέρνησης.

Προτάσεις για μεταρρυθμίσεις

Στο Παρατηρητήριο για την Εταιρική Ευρώπη (CEO), σημειώνουν οι συντάκτες του άρθρου, καλούμε τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που έχουν καθυστερήσει από καιρό: υποχρεωτική καταγραφή των συναντήσεων μεταξύ όλων των ευρωβουλευτών και των λομπιστών, να υπάρξει τείχος προστασίας από το λόμπινγκ καταπιεστικών καθεστώτων, να γίνει μεταρρύθμιση του σημερινού μητρώου για λομπίστες ώστε να καταστεί νομικά δεσμευτικό.

Επιπλέον, θα πρέπει να ενισχυθούν οι κανόνες που διέπουν την τρέχουσα εξαίρεση ορισμένων κατηγοριών από λομπίστες από τα «κακά καθεστώτα», προκειμένου να προστατευθεί η ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων από τέτοιου είδους παρεμβάσεις.

Στο θεσμικό όργανο πρέπει να υπάρχει ένα σώμα στο οποίο να ανατίθενται οι απαραίτητες εξουσίες για την προληπτική παρακολούθηση και διερεύνηση των παραβιάσεων αυτών των αυστηρών κανόνων.

Επίσης, πρέπει να παταχθεί το «φαινόμενο των περιστρεφόμενων θυρών» (το φαινόμενο της εναλλαγής του προσωπικού μεταξύ του γραφείου του νομοθέτη και των θέσεων στον κλάδο που επηρεάζεται από τη νομοθεσία) και η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων από τις αυταρχικές κυβερνήσεις.

Τέλος, πρέπει να δημοσιοποιήσουμε την ιδιοκτησία των εταιρειών και των περιουσιακών στοιχείων τους, ώστε να μπορούμε να εντοπίσουμε το «βρώμικο» χρήμα στην ΕΕ και σε όλο τον κόσμο.

Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί που μόλις πέτυχαν αυτογκόλ με αυτό το σκάνδαλο καλά θα κάνουν να επενδύσουν στη δίκαιη και ηθική πολιτική, καταλήγουν οι συντάκτες του άρθρου.