Οι καταγγελίες για την Κιβωτό του Κόσμου ανοίγουν τον ασκό του Αιόλου όχι μόνο για τη συγκεκριμένη οργάνωση, που όπως όλα δείχνουν θα έρθει αντιμέτωπη με τη Δικαιοσύνη, αλλά για το μείζον θέμα της παιδικής προστασίας. Οι ειδήσεις για κακοποίηση και εκμετάλλευση ανηλίκων εμφανίζονται η μία μετά την άλλη με ρυθμό καταιγιστικό και το ερώτημα γιατί το κράτος μοιάζει κάθε φορά να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις χωρίς να βελτιώνεται τίποτα επί της ουσίας παραμένει αναπάντητο.
Η υπόθεση της Κιβωτού του Κόσμου ανοίγει διάπλατα το θέμα και δεν πρέπει αυτή τη φορά να το προσπεράσουμε. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα προβεβλημένη οργάνωση, που η πολιτεία διαχρονικά φαινόταν να την εμπιστεύεται τυφλά, με χιλιάδες κόσμου να έχει προσφέρει χρήματα για να βοηθήσει τα παιδιά που φιλοξενούνταν στις δομές της και που τώρα οι καταγγελίες έχουν πάρει μορφή χιονοστιβάδας.
Η υποχρέωση για παιδική προστασία
Κι αν η μία πλευρά του νομίσματος είναι ότι η έρευνα πρέπει να ρίξει άπλετο φως στην υπόθεση, η άλλη η πιο σημαντική ακόμα είναι να αναλάβει η πολιτεία τις ευθύνες της. Ο ελέφαντας μέσα στο δωμάτιο, είναι αν θα αφήσουμε την προστασία των παιδιών και των αδύναμων σε κάθε είδους φιλανθρωπική πρωτοβουλία ή εάν το ελληνικό κράτος θα αναλάβει την υποχρέωσή του, που εκπορεύεται από το Σύνταγμα και όλες τις διεθνείς συμβάσεις, να παρέχει στα παιδιά τα δικαιώματά τους.
Ο τρόπος που μίλησε ο εμπνευστής της Κιβωτού στην ΕΡΤ για παιδιά παραβατικά που έπρεπε να συνετιστούν και εκδικούνται τους ευεργέτες τους, ήταν για πολλούς αποκαλυπτικός όχι τόσο για τις καταγγελλόμενες πράξεις αλλά για την ίδια τη φύση της προστασίας που παρέχει το ίδρυμα και της λογικής που ακολουθεί για την ανατροφή των παιδιών αυτών. Τα παιδιά και οι έφηβοι αντιμετωπίζονται ως παραβατικά άτομα που πρέπει να μπουν στον ίσιο δρόμο, τον δρόμο του Θεού εν προκειμένω, και άρα για αυτό πρέπει να τιμωρούνται αυστηρά.
Μία δημόσια τέτοια τοποθέτηση αρκεί από μόνη της, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν όλες αυτές οι καταγγελίες, για να αποδείξει την ανικανότητα των συγκεκριμένων ανθρώπων να επιτελέσουν τον ρόλο που έχουν αναλάβει και τόσες φορές έχουν επαινεθεί για αυτόν.
Η φιλανθρωπία είναι ο πιο γρήγορος δρόμος για εκπτώσεις
Η Νάνσυ Παπαθανασίου διδάσκουσα στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και στο Τμημα Ψυχολογίαςτ ου Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί ότι χρειάζεται να φύγουμε από τη φιλανθρωπία, «ότι χρειάζεται ένα άλλο μοντέλο, ένα που δε θα φοβόμασταν αν μας αφορούσε (και μόνο αν το σκεφτούμε έτσι θα καταλάβουμε τι πρέπει να διεκδικήσουμε)».
Σε ανάρτησή της στο Facebook, γράφει «Η φιλανθρωπία είναι μια από τις πιο τοξικές έννοιες που υπάρχουν. Υπονοεί μια επιλογή, ηθικά ανώτερη, για την οποία κανείς πρέπει να επιβραβεύεται. Κάτι που κανείς το κάνει χωρίς να είναι υποχρεωμένος. Και ότι αυτός που τη δέχεται θα πρέπει να χρωστάει χάρη. Η φιλανθρωπία δεν αναγνωρίζει δικαιώματα, δεν έχει υποχρεώσεις παρά για το απολύτως ελάχιστο (καλύτερο το τίποτα; ). Και είναι ο πιο γρήγορος δρόμος για εκπτώσεις, όλων των ειδών».
«Το να βρίσκεται κανείς σε μια θέση ανάγκης μεταφράζεται συχνά στο ότι πρέπει να δέχεται οτιδήποτε. Το πρόβλημα με τη φιλανθρωπία ξεκινάει ακριβώς εκεί: ότι βλέπει τους ανθρώπους σαν κάτι λιγότερο, περιμένει ότι θα πρέπει να δεχτούν κάτι λιγότερο, επειδή δεν έχουν (και εδώ υπονοείται και ότι φταίνε για αυτό, με κάποιο συγκεκριμένο ή απροσδιόριστο τρόπο)».
«Κι επειδή είναι «χάρη» που περιμένει την «αυτονόητη» αναγνώριση, επειδή «θα έπρεπε να πουν κι ευχαριστώ», η φιλανθρωπία μπορεί να κάνει εκπτώσεις σε δικαιώματα και δεοντολογίες , και γίνεται η πιο φτηνή λύση».
Το να φύγουμε από τη φιλανθρωπία κοστίζει
Όπως αναφέρει η ίδια έχει δουλέψει αρκετές φορές σε ιδρύματα, διευκρινίζοντας ότι δεν έχει εργαστεί στην Κιβωτό. Κάθε φορά, μου ζητούταν να παραβιάζω κάτι από τη δεοντολογία για να συνεχίσει η συνεργασία (κάθε φορά η άρνηση μου αντιμετωπιζόταν αρχικά με έκπληξη και στη συνέχεια με ολοκλήρωση της συνεργασίας με το ίδρυμα).
Το να φύγουμε από τη φιλανθρωπία, σημειώνει, κοστίζει. «Κοστίζει η ανάληψη της ευθύνης μας, το να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους, όλους τους ανθρώπους, ως έχοντες τα ίδια δικαιώματα στις παροχές, την αξιοπρέπεια και την τήρηση της δεοντολογίας από πλευράς μας. Κοστίζει το κατάλληλα εκπαιδευμένο και επαρκώς αμοιβόμενο προσωπικό.
Κοστίζουν οι ουσιαστικοί έλεγχοι. Κοστίζει η διαβίωση στις συνθήκες που θα θέλαμε για εμάς. Όλα αυτά κοστίζουν περισσότερο από όσο μπορεί να καλύψει οποιοσδήποτε ιδιώτης (πραγματικά και συμβολικά) και για αυτό είναι συλλογική ευθύνη, υποχρέωση της πολιτείας. Κι αν το κόστος αυτό το αποφεύγουμε συλλογικά, αυτό δε σημαίνει ότι δε θα έρθει και η στιγμή που θα το πληρώσουμε».
Δομές ασφαλείς και λειτουργικές
«Και ακόμη περισσότερο θα κοστίσει να σκεφτούμε πως μπορούμε να δημιουργήσουμε δομές ασφαλείς και λειτουργικές, που δε θα ντρεπόμαστε για αυτές. Να πούμε για κοινοτικά πλαίσια και όχι μόνο για μια ρομαντικοποιημένη εικόνα αποϊδρυματοποίησης. Να δούμε πως το μοντέλο της οικογένειας που προβάλλεται ως πανάκεια μέσα και έξω από τις δομές (μπορεί να) αναπαράγει και όλη την δυσλειτουργία και την τοξικότητα της ετεροκανονικότητας. Να παραδεχτούμε ότι η αναδοχή μπορεί να μην είναι οριζόντια κατάλληλη ή δυνατή για όλες τις περιπτώσεις. Ότι χρειάζεται και ένα άλλο μοντέλο, ένα που δε θα φοβόμασταν αν μας αφορούσε (και μόνο αν το σκεφτούμε έτσι θα καταλάβουμε τι πρέπει να διεκδικήσουμε)».
Η υπόθεση της Κιβωτού του Κόσμου έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Αύριο θα γίνει έκτακτη σύσκεψη στου Μαξίμου για το θέμα και την τύχη των παιδιών του ιδρύματος, η έρευνα από τη Δικαιοσύνη είναι σε εξέλιξη και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος πήρε πειθαρχικά μέτρα κατά του ιερέα της Κιβωτού του Κόσμου.
Απέναντι στον ζόφο που κυριαρχεί η κοινωνία ζητά λύσεις. Λύσεις για να μην χρειάζεται παιδιά να τα βάλουν με Θεούς και Δαίμονες ώστε να καταγγέλλουν το τι συμβαίνει. Γιατί τα παιδιά δεν πρέπει να είναι ήρωες. Πρέπει να είναι όσο ανέμελα γίνεται.
Απομόνωση, ξύλο, καψόνια
Καθημερινά έρχονται στο φως νέες μαρτυρίες από παιδιά που φαίνονται αποφασισμένα να βοηθήσουν ώστε να αλλάξουν τα πράγματα. Κορίτσι από τη δομή στη Χίο μίλησε στην ΕΡΤ. Η ανήλικη υποστηρίζει ότι τα περιστατικά βίας δεν ήταν μεμονωμένα και περιγράφει τα σκληρά χρόνια που φέρεται να βίωσε στην δομή.
«Με έβαζαν να μαζεύω κουκουνάρια. Κάθε φορά που δεν άκουγα με έκλειναν στο δωμάτιο, ξεχνούσαν να μου φέρουν φαγητό γενικώς τα παιδιά εκεί πέρα είναι σαν δούλοι» λέει στην ΕΡΤ.
Αποκομμένα από την υπόλοιπη κοινωνία ισχυρίζεται η ανήλικη πως ζούσαν τα παιδιά της Κιβωτού και όπως λέει πολλές φορές τους απαγόρευαν να μιλούν ακόμη και μεταξύ τους.
«Έπεφτε ξύλο, σε έβαζαν τιμωρία στην απομόνωση δεν σου επέτρεπαν να μιλάς με τα άλλα παιδιά και έλεγαν στα άλλα παιδιά ότι δεν κάνει να σου μιλάνε» ισχυρίζεται.
Όταν μίλησα απολύθηκα
Οι καταγγελίες σφίγγουν το στομάχι, και δεν έρχονται μόνο από τα παιδιά που ζούσαν στις δομές της Κιβωτού. Έρχονται και από εργαζόμενους που κατήγγειλαν περιστατικά και απολύθηκαν.
Παιδαγωγός στην «Κιβωτό του Κόσμου» αποκαλύπτει στο MEGA πως από τις πρώτες κιόλας μέρες υποψιάστηκε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, όταν έφηβα αγόρια εξαφανίζονταν ολόκληρα βράδια, δήθεν για να πάνε να προπονηθούν. Όταν επεσήμανε το πρόβλημα , απολύθηκε.
«Ο λόγος ήτανε γιατί διαφώνησα τα παιδιά που είχα υπό την επίβλεψή μου, η ομάδα μου, να χωρίζεται και να μην ξέρω που βρίσκονται τα μεγαλύτερα, τα έφηβα. Κάποια βράδια ο … ερχότανε και διάλεγε κάποια παιδιά από τις ομάδες και πήγαιναν να παίξουν μπάσκετ μέχρι τις 03.00 τα ξημερώματα.
«Οπότε διαφώνησα με αυτό, το να μην είναι υπό την επίβλεψή μου όλη η ομάδα. Την επόμενη μέρα με πήραν τηλέφωνο και μου είπαν ότι δε θα χρειαστούν άλλο τις υπηρεσίες μου οπότε απολύθηκα».
Η κακοποίηση και η κακή συμπεριφορά ήταν, όπως καταγγέλλει ο άνδρας, καθημερινό φαινόμενο.
Παιδιά και εργαζόμενοι τρώγαμε πατάτες μπλουμ
«Το φαγητό ήταν άθλιο εκεί στη δομή στην επαρχία που βρέθηκα. Υπήρχαν μέρες που τρώγανε τα παιδιά και οι εργαζόμενοι μόνο όλοι μαζί πατάτες μπλουμ. Παρόλα αυτά τα απογεύματα όταν ο … γυρνούσε από την παραλία με μια παρέα εφήβων που τον περικύκλωνε πάντα και πήγαιναν τις εκδρομές μαζί, έτρωγε άλλο φαγητό. Ψητά ψάρια, του ετοίμαζαν στην κουζίνα εντελώς διαφορετικό φαγητό».
Ακόμη όμως και εθελοντές που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους, αντιλήφθηκαν αμέσως ότι πίσω από τα φώτα κρυβόταν το σκοτάδι.
«Τα περισσότερα είναι βιτρίνα. Εκμεταλλεύονται τα παιδιά. Τις προσφορές του κόσμου τις κλέβανε από πίσω».
Κάποιοι από τους πρώην εργαζομένους βρίσκονται ήδη στη διάθεση των Αρχών και περιμένουν να καταθέσουν τα όσα είδαν και έζησαν μέσα στην Κιβωτό. Όπως λένε περιμένουν την κατάθεσή τους ως λύτρωση.
