Στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 70 χρόνων λειτουργίας, το Ινστιτούτο Γκαίτε ανέθεσε σε δυο εικαστικούς, την Ινώ Βαρβαρίτη και τον Γιάννη Δελαγραμμάτικα των Campus Novel και της ερευνητικής ομάδας phantom intestigations να αναδείξουν το αναλογικό, μέχρι πρόσφατα αταξινόμητο πολιτιστικό αρχείο στο οποίο υπάρχει υλικό από το 1952 μέχρι σήμερα.
Εκείνοι άνοιξαν κούτες, ανακάτεψαν χαρτιά, προγράμματα, φωτογραφίες, καταλόγους και αφίσες και έστησαν την έκθεση-εγκατάσταση «Τόπος εύρεσης: Γκαίτε, Ομήρου. Σημειακές αρχειακές συγκλίσεις», επί της ουσίας «αρχειακά επεισόδια» όπως τα χαρακτηρίζουν, που συνυπάρχουν πάνω σε πέντε πάνελ, διάσπαρτα στους χώρους της βιβλιοθήκης του Ινστιτούτου στην οδό Ομήρου αλλά και σε άλλους χώρους του κτιρίου.
Σε κάθε ένα από τα οποία δημιουργούνται φωτογραφικές και διακειμενικές συνάψεις και συνυφαίνονται ιστορίες που συνδέουν την ιστορία του Ινστιτούτου, των ελληνογερμανικών σχέσεων (το συγκεκριμένο Ινστιτούτο στην Αθήνα ήταν το πρώτο που ιδρύθηκε εκτός Γερμανίας το 1952), της ελληνικής κοινωνίας με παγκόσμια γεγονότα και προκαλούν τον αναστοχασμό θυμίζοντας διακριτικά ότι κάθε «διαδρομή» δεν είναι ποτέ γραμμική.
Μάλιστα, έγκειται στον επισκέπτη να κάνει τις συσχετίσεις και να βρει τις σχέσεις ανάμεσα στις ομάδες «επεισοδίων». Για παράδειγμα, η φωτογραφία τεσσάρων εργαζομένων γυναικών που ήταν παρούσες στα εγκαίνια του κτιρίου της Ομήρου 14-16 το 1982, γειτνιάζει με τη λίστα εκείνων που δουλεύουν σήμερα στο Ινστιτούτο και συνιστούν μάλιστα την πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού, και συσχετίζονται με τα δικαιώματα ψήφου των γυναικών στον κόσμο, ενώ βρίσκονται δίπλα σε αποκόμματα εφημερίδων για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων τη δεκαετία του ’90, και τις διπλωματικές παρεμβάσεις ώστε να μην κατασχεθεί το κτίριο της οδού Ομήρου ώστε να ικανοποιηθεί το αίτημα.
Σε πρώτο επίπεδο, η έκθεση-εγκατάσταση φέρνει στο φως άγνωστες πτυχές του Ινστιτούτου και κατ’ επέκταση της πολιτιστικής ζωής της Αθήνας ιδίως τις δεκαετίες ’60 και ’70. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι αναφορές στη συμβολή του Ινστιτούτου στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης, όπως με το Εργαστήριο Σύγχρονης Τέχνης (1968-1972) και το Εργαστήριο Νέας Μουσικής τα οποία σε εποχές δύσκολες, τη δεκαετία του ’60 αλλά και στη διάρκεια της δικτατορίας και μετά έδωσαν χώρο και βήμα σε καλλιτέχνες και μουσικούς για να εκφραστούν όταν αυτό δεν ήταν αυτονόητο (εκεί έκανε ο Ιάννης Ξενάκης την πρώτη εμφάνιση στην Αθήνα το 1974). Τα υπόλοιπα πάνελ εφορμούν από την παρατήρηση του κοινού που επισκεπτόταν το Ινστιτούτο, τον γερμανικό κινηματογράφο και τη μορφωτική μέριμνα του οργανισμού.
Ενδιαφέρουσα νότα το γεγονός ότι στην είσοδο του κτιρίου υπάρχουν ορισμένες τυπωμένες φωτογραφίες των πάνελ για να μπορέσουν οι επισκέπτες να συλλέξουν εκείνες που επιθυμούν και να δημιουργήσουν ενδεχομένως τα δικά τους «αρχειακά επεισόδια» μέσα από την αυθόρμητη συνύπαρξη του υλικού με παρόντα οπτικά ερεθίσματα. Επίσης κατά τη διάρκεια λειτουργίας της έκθεσης θα πραγματοποιούνται ομαδικές ξεναγήσεις από τους ίδιους τους καλλιτέχνες.
- «Τόπος εύρεσης: Γκαίτε, Ομήρου. Σημειακές αρχειακές συγκλίσεις» στο Goethe-Institut Athen, Ομήρου 14-16 ως τις 12/1/23
