Οι ταινίες της εβδομάδας – Αναπαράσταση μιας κτηνωδίας

Βαθμολογία

5: εξαιρετική

4: πολύ καλή

3: καλή

2: ενδιαφέρουσα

1: μέτρια

0: απαράδεκτη

«Τα ίχνη της βίας» («Zeby nie bylo sladów», 2021)

Tο συγκλονιστικό αυτό πολωνικό πολιτικό αλλά κυρίως ανθρώπινο δράμα, εξιστορεί μια μάλλον ξεχασμένη σήμερα υπόθεση που ωστόσο είχε συγκλονίσει την Πολωνία επί κομμουνιστικού καθεστώτος προκαλώντας μάλιστα διεθνή απήχηση: το 1983, χωρίς λόγο και αιτία, ένας επαναστατημένος νεαρός ποιητής που επρόκειτο να δώσει εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο (Ματέους Γκόρσκι), γιός της ποιήτριας της «Αλληλεγγύης» Μπάρμπαρα Σάντοφσκα (Σάντρα Κορσένιακ) που βρισκόταν στο στόχαστρο της κυβέρνησης, ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου από την πολιτοφυλακή μπροστά στα μάτια του καλύτερού του φίλου Γιούρεκ Ποπιέλ (Τομας Ζιέτεκ).

Ο τελευταίος, σε συνεργασία με την τραγική μάνα, θα μπει σε μια απελπιστική διαδικασία προκειμένου να δικαιώσει τον φίλο του που πέθανε τόσο άδικα και απάνθρωπα. Η έννοια της απανθρωπιάς είναι κυρίαρχη στην ατμόσφαιρα της ταινίας στην οποία ο 38χρονος σκηνοθέτης Γιαν Ματουζίνσκι (που προέρχεται από την τηλεόραση και εδώ παραδίδει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του) καταγράφει όλα τα στάδια αυτής της προσπάθειας του Ποπιέλ, δίνοντας βάρος ακόμα και στην παραμικρή λεπτομέρεια.

Πολύ προσγειωμένη, στιβαρή σκηνοθεσία, καθαρό βλέμμα, προφανώς μια επισταμένη έρευνα αρχείων για την συγγραφή του σεναρίου αλλά και έκτακτες ερμηνείες, κυρίως από τους ηθοποιούς στους δεύτερους ρόλους, όπου ξεχωρίζει ο Ρόμπερτ Βιέσκεβιτς ως Στρατηγός Τσέσλαβ Κίστζακ: ο υπεύθυνος για το κουκούλωμα της υπόθεσης μετά από εντολή του τότε κυβερνήτη της Πολωνίας στρατηγού Γιαρουζέλσκι.

Είναι πραγματικά απίστευτο το πόσο απροκάλυπτα οι πολωνικές αρχές θέλησαν να σβήσουν κάθε «ίχνος βίας», την ώρα που το πόρισμα του ιατροδικαστή ήταν ότι ο νεαρός πέθανε λες και μια νταλίκα τον πάτησε τρεις φορές! Συγχρόνως μια ταινία που αναλύει με έξυπνο τρόπο ποικίλες ανθρώπινες σχέσεις όπως για παράδειγμα εκείνη του Ποπιέλ με τον πατέρα του (Γιάτσεκ Πράτσιακ), έναν ήπιο άνθρωπο αλλά παλιό κομμουνιστή που στρέφεται εναντίον του παιδιού του αδύναμος να καταλάβει το μέγεθος της αδικίας.

Βαθμολογία: 3 ½

ΑΘΗΝΑ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΤΗΣΙΩΝ – ΓΑΛΑΞΙΑΣ – ΑΤΛΑΝΤΙΣ

———————————————————-

«Απέραντη αγάπη» («Limmensita», Ιταλία, 2002)

«Είμαι από άλλο γαλαξία και δεν μπορείτε να με φτιάξετε» δηλώνει η Αντριάνα που όμως θέλει να την φωνάζουν Αντρέα γιατί μέσα της νιώθει αγόρι και όχι κορίτσι. Αυτό είναι το μεγάλο της βάσανο αλλά και ένα από τα δύο βασικά θέματα που διαχειρίζεται με τεράστια προσοχή ο σκηνοθέτης Εμανουέλε Κριαλέζε στην «Απέραντη αγάπη». Το άλλο όμως θέμα της ταινίας βρίσκεται στην έννοια που κρύβει μέσα της η λέξη «μητέρα» οπότε φτάνουμε και στο δεύτερο κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας που είναι η μητέρα της Αντριάνα και υποδύεται η Πενέλοπε Κρους – κυριολεκτικά η ψυχή του όλου εγχειρήματος και μάλιστα σε έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας της.

Η «Απέραντη αγάπη», μια ταινία «περιόδου» (1970) έκανε μεγάλη αίσθηση στο τελευταίο φεστιβάλ Βενετίας διότι εκεί, για πρώτη φορά, ο σκηνοθέτης της δήλωσε ότι η δική του παιδική ηλικία και η δική του ιστορία κρύβονται πίσω από το σενάριο. Ωστόσο, ο Κριαλέζε δεν εκμεταλλεύτηκε αυτό το γεγονός για να κάνει κάτι φτηνό και πρόχειρα «πιασάρικο». Αντιθέτως δούλεψε με μεγάλη σχολαστικότητα και απέραντη φροντίδα όλους τους χαρακτήρες, τόσο στο χαρτί, όσο και στην πράξη.

Η «Απέραντη αγάπη» είναι πέρα από κάθε τι μια επιστολή αγάπης στην μητρότητα, στην ίδια την μάνα, την κάθε μάνα που είναι έτοιμη να θυσιαστεί για το παιδί της. Και συγχρόνως, είναι μια πολύ ιδιαίτερη – σημαντική θα την αποκαλούσε κάποιος – ταινία πάνω στο μυστήριο της ανθρώπινης φύσης και της σεξουαλικής ταυτότητας, θέματα που έχουμε την τάση να αντιμετωπίζουμε «εύκολα», ενώ είναι πάρα πολύ πιο σύνθετα απ’όσο νομίζουμε.

Βαθμολογία: 3 ½

ΑΘΗΝΑ: VILLAGE MALL ΜΑΡΟΥΣΙ – VILLAGE PENTH – GROUPER ESCAPE ΙΛΙΟΝ – TOWN CINEMAS – IDEAL – ΝΙΡΒΑΝΑ – ΑΕΛΛΩ – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΑΙΓΛΗ ΧΑΛΑΝΔΡΙ – ΣΙΝΕ ΑΤΛΑΝΤΙΣ

———————————————————-

«Dodo» (Ελλάδα/ Γαλλία, 2022)

Η γνώμη του υπογράφοντος απέναντι στην τελευταία ταινία του «διεθνούς» εδώ και χρόνια πλέον Ελληνα σκηνοθέτη Πάνου Χ. Κούτρα, δεν διαφέρει από την πρώτη αντίδρασή του όταν είδε την ταινία στο φετινό φεστιβάλ των Καννών στο τμήμα των Ειδικών Προβολών (επίσημο). Αστεία όσο και πικρή, «τρελή» όσο και προσγειωμένη, η σάτιρα αυτή παρότι αφηγείται την ιστορία συγκεκριμένων προσώπων, σου δίνει την εντύπωση ενός ευρύτερου καυστικού σχολιασμού γύρω από το χάος της ελληνικής πραγματικότητας των τελευταίων χρόνων.

Με όχημα του το χιούμορ (όπλο δυνατό σκηνοθετικά και σεναριακά, ακόμα και στις πολύ δραματικές στιγμές του Κούτρα όπως η «Στρέλλα»), τον βοηθά να ακουμπήσει σοβαρά ζητήματα όπως η σεξουαλική ταυτότητα, το μεταναστευτικό, η αποδυνάμωση των οικογενειακών αξιών, ακόμα και η βαρβαρότητα του ανθρώπου προς τα ζώα (ο τίτλος παραπέμπει σε ένα πουλί εξαφανισμένου είδους, που κάνει την εμφάνισή του στο σπίτι της έκπτωτης οικογένειας, τόσο παρηκμασμένης που θαρρείς ότι ο σκηνοθέτης κλείνει το μάτι στους «Τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας» του Νίκου Παναγιωτόπουλου).

Η ματιά του Κούτρα είναι δεικτική και ειρωνική, συγκρονως όμως διακρίνεται από τρυφερότητα και αγάπη, προσπαθεί πραγματικά να κατανοήσει τους ήρωές του. Ολοι οι ηθοποιοί τον υπηρετούν με ζήλο (Ακης Σακελλαρίου, Σμαράγδα Καρύδη, Νατάσα Εξηνταβελώνη κ.α.) αλλά την παρασταση κλεβει ο Αγγελος Παπαδημητρίου, αγαπημένος ηθοποιός του Κούτρα και επίσης εξαιρετικός στην ταινία «Xenia» του ιδίου.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΑΣΤΟΡ – MIΚΡΟΚΟΣMOΣ – ΔΑΝΑΟΣ

———————————————————–

«Λεονόρα Αντίο» (Leonora adio, Ιταλία, 2021)

Από την πλευρά του, ο 92χρονος βετεράνος του κινηματογράφου Πάολο Ταβιάνι, με την «Λεονόρα Αντίο» (Leonora addio, Ιταλία, 2021), την πρώτη ταινία που υπογράφει χωρίς την «συμμαχία» του αδελφού του Βιτόριο (πέθανε το 2018), αποδεικνύει ότι η μεγάλη ηλικία δεν είναι απαραίτητο να σταθεί εμπόδιο στην φαντασία της δημιουργίας και την καλλιτεχνική ανησυχία. Ο Ταβιάνι ανατρέχει στην μυστηριώδη υπόθεση γύρω από την ταφή της σορού του Νομπελίστα συγγραφέα Λουίτζι Πιραντέλο (1867–1936) και χρησιμοποιεί ως τίτλο ένα διήγημά του, το οποίο όμως τελικά δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην ταινία γιατί η ιστορία (του διηγήματος) ξεφεύγει από το σώμα της. Γυρισμένη σε ένα πολύ φιλικό, τρυφερό σχεδόν ασπρόμαυρο και σφιχτή σε διάρκεια (μόλις 90′), η «Λεονόρα αντίο» μοιάζει να χορεύει ανάμεσα στον ρεαλισμό και το παραμύθι όχι τόσο σαν βιογραφία «εποχής» πάνω στο διάσημο πρόσωπο που βρίσκεται στο επίκεντρό της, όσο σαν ένας ποιητικός στοχασμός ενός σοφού ανθρώπου πάνω στη μνήμη και την Ιστορία (παίζουν Φαμπρίτσιο Φερακάνε, Ντάνια Μαρίνο κ.α.)

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΑΝΔΟΡΑ

———————————————————–

«Οσα φέρνει η ζωή» (To Leslie, ΗΠΑ, 2022)

Eυαισθησία βρίσκεις και σε αυτή την μικρή ανεξάρτητη αμερικανική παραγωγή όπου το κεντρικό πρόσωπο, μια αλκοολική γυναίκα που έχει χάσει τα πάντα από δικό της φταίξιμο, κυριολεκτικά ένα ρεμάλι της ζωής, δίνει την ευκαιρία στην Βρετανή ηθοποιό Αντρέα Ράιζμποροου να «πιάσει» ταβάνι (την είδαμε και στο πρόσφατο «Amsterdam»). Είναι καταπληκτική σε όλα, από την προφορά της βέρας Τεξανής, μέχρι τον τρόπο που χειρίζεται το λαστιχένιο σώμα ή στο πως γουρλώνει τα τεράστια μάτια της. Με μια ροζ βαλίτσα ως μοναδική περιουσία, η Λέσλι περιφέρεται από εδώ και από εκεί στην επαρχία της πολιτείας της αναζητώντας την ελπίδα, ένα χάδι, μια γλυκιά κουβέντα – αλλά τίποτα. Η σπαρακτική αυτή ταινία περιέχει ορισμένες πολύ δυνατές σκηνές αλλά ως σύνολο μπορεί να γίνει δυσβάσταχτη, μια ωδή στην απελπισία, έστω και αν τελικά, ο σκηνοθέτης Μάικλ Μόρις, έχει την γενναιοδωρία να αφήσει μια σπίθα να φανεί στον μακρινό, σκοτεινό ορίζοντα.

Βαθμολογία: 2 ½

ΑΘΗΝΑ: ODEON ΟΠΕΡΑ – ΝΙΡΒΑΝΑ – ΑΒΑΝΑ – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΤΡΙΑΝΟΝ – ΝΑΝΑ – ΣΟΦΙΑ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ – CINERAMA – ΣΠΟΡΤΙΓΚ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ – ΡΕΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ κ.α.

———————————————————–

«Black Panther: Wakanda Forever» (ΗΠΑ, 2022)

Eνταγμένο πλήρως στο «περιβάλλον» της Marvel Comics, το «Black Panther: Wakanda Forever» του Ράιαν Γκούγκλερ είναι μια φαντασμαγορική περιπέτεια φαντασίας που πατά γερά στα ίχνη του «Black Panther» (2018), ταινίας που είχε κάνει θραύση στην εποχή της βάζοντας στον χάρτη των μεγάλων σταρ τον Τσάντγουικ Μπόουσμαν (που δυστυχώς πέθανε πρόωρα από καρκίνο το 2020). Ασχολείται με πολέμους κατά της εξουσίας καταπιεσμένων λαών στην Αφρική και είναι βέβαιο ότι θα ικανοποιήσει τους φαν της Marvel στους οποίους αποκλειστικά απευθύνεται (παίζουν: Aντζελα Μπάσετ, Μάρτιν Φρίμαν κ.α. )