Οι σχέσεις ανάμεσα στον Εμανουέλ Μακρόν και στον Όλαφ Σολτς, ηγέτες των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι αυτή τη στιγμή τόσο παγωμένες που οι δυο τους δεν τολμούν καν να εμφανιστούν μαζί μπροστά στους δημοσιογράφους.
Ο Γάλλος πρόεδρος και ο Γερμανός καγκελάριος είχαν ένα τετ-α-τετ το Παρίσι την Τετάρτη, αλλά στη συνέχεια δεν πραγματοποιήθηκε κοινή συνέντευξη Τύπου μπροστά στις κάμερες, αν και είναι μία από τις πιο συνηθισμένες διπλωματικές πρακτικές έπειτα από διμερείς συναντήσεις. Νωρίτερα το Βερολίνο είχε ανακοίνωσε πως η συνέντευξη Τύπου θα διεξαγόταν. Μετά, το μέγαρο των Ηλυσίων το απέκλεισε.
Διαβάστε επίσης: Γεμάτο «ενέργεια» το γεύμα εργασίας Μακρόν με Σολτς
Αφότου ολοκληρώθηκε το γεύμα εργασίας, αξιωματούχοι και από τις δύο πλευρές -που δεν ήθελαν να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους- υποστήριξαν ότι η συνάντηση ήταν επιτυχημένη.
«Ήταν πολύ εποικοδομητική, πολύ στρατηγική» είπε ένας από τους συμβούλους του Μακρόν. «Πέσαμε όλοι με τα μούτρα στη δουλειά σε ό,τι αφορά την ενέργεια και σήμερα καταφέραμε να εξελίξουμε τη συζήτηση και να μιλήσουμε για το τι θέλουμε να κάνουμε σε περίοδο πέντε, δέκα χρόνων» πρόσθεσε. Σύμφωνα με Γερμανό αξιωματούχο, η συνάντηση ήταν «απόλυτη επιτυχία».
Ωστόσο η ακυρωμένη συνέντευξη Τύπου διηγείται μια άλλη ιστορία, μια ιστορία σνομπαρίσματος του Σολτς. Ο ίδιος ταξίδεψε με ένα πλήθος δημοσιογράφων στο Παρίσι και από εκεί συνέχισε στην Αθήνα για μία ακόμα επίσκεψη σε επίπεδο αρχηγών κράτους. Το να αρνείσαι τη συνέντευξη Τύπου σε έναν ηγέτη που σε επισκέπτεται συνιστά μια πολιτική τακτική που σε γενικές γραμμές εφαρμόζεται για να ασκήσει κριτική· όπως έκανε πρόσφατα ο Σολτς στον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν όταν εκείνος επισκέφθηκε το Βερολίνο.
«Ας υποθέσουμε ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επαφή και συναλλαγή ανάμεσα στις νέες κυβερνητικές ομάδες του Σολτς και του Μακρόν» είπε η Σάντρα Βέεσερ του φιλελεύθερου γερμανικού Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (FDP), που προεδρεύει της Γαλλογερμανικής Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης. «Επομένως σίγουρα βρισκόμαστε ταυτόχρονα και σε νέες διαπροσωπικές πολιτικές σχέσεις, για τις οποίες πρέπει πρώτα να χτιστεί εμπιστοσύνη».
Όπως επισημαίνει το POLITICO, αυτός ο καυγάς για την εμφάνιση ενώπιον των media είναι μόνο το πιο πρόσφατο επεισόδιο μιας ολοένα και πιο βαθιάς φιλονικίας ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Σολτς και ο Μακρόν έχουν συγκρουστεί για το πώς θα αντιπαλέψουν την ενεργειακή κρίση, για το πώς το ξεπεράσουν την αδυναμία της Ευρώπης στην άμυνα και για το ποια είναι η βέλτιστη προσέγγιση για να συνδιαλλαγούν με την Κίνα.
Την περασμένη εβδομάδα, αυτές οι εντάσεις μεταφέρθηκαν στη δημόσια σφαίρα όταν μια προγραμματισμένη συνεδρίαση του γαλλογερμανικού υπουργικού συμβουλίου στο Φονταινεμπλώ της Γαλλίας αναβλήθηκε για τον Ιανουάριο εν μέσω σημαντικής διαφωνίας επάνω στο κείμενο της κοινής ανακοίνωσης, καθώς και λόγω του ότι δεν συνέπιπταν οι άδειες ορισμένων Γερμανών υπουργών. Οι διαφωνίες ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις ήταν ευρέως φανερή και κατά την τελευταία εβδομάδα της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός και η ενεργειακή κρίση έχουν καταπονήσει τις ευρωπαϊκές συμμαχίες, ακριβώς τη στιγμή που είναι πιο απαραίτητες. Η συμμαχία ανάμεσα στο Παρίσι και στο Βερολίνο, που πάντα ήταν ζωτικής σημασίας, αυτή τη στιγμή έχει μετατραπεί σε παραφωνία στην καλύτερη περίπτωση.
Γάλλοι αξιωματούχοι γκρινιάζουν ότι το Βερολίνο δεν τους συμπεριφέρεται σαν σε στενό εταίρο. Για παράδειγμα, οι Γάλλοι υποστηρίζουν ότι δεν ενημερώθηκαν για το εγχώριο γερμανικό ενεργειακό πακέτο ύψους 200 δισ. ευρώ· και έχουν φροντίσει να μάθουν πολύ καλά οι ομόλογοί τους στο Βερολίνο πόσο απογοητευμένοι είναι.
«Από τις συζητήσεις μου με Γάλλους βουλευτές έχει καταστεί σαφές ότι ο κόσμος στο Παρίσι θέλει περισσότερο και στενότερο συντονισμό με τη Γερμανία» είπε η Σαντάλ Κοπφ, βουλευτίνα των Πρασίνων, ένα από τα τρία κόμματα του γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Γαλλογερμανικής Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης.
«Μέχρι στιγμής, αυτή η συνεργασία λειτουργούσε πάντα καλά σε περιόδους κρίσης -δείτε, για παράδειγμα, το ταμείο ανάκαμψης στη διάρκεια της κρίσης του κοροναϊού- και τώρα οι Γάλλοι με το δίκιο τους θέλουν να συντονιστούν στενά τα αντανακλαστικά και στην τρέχουσα ενεργειακή κρίση ή στο πώς θα προσεγγίσουμε το θέμα της Κίνας» είπε η Κοπφ.
Παρόμοιο συμπέρασμα βγάζει και η Βέεσερ του FDP, έναν ακόμα εταίρο στην κυβέρνηση του Βερολίνου. «Το Παρίσι είναι εκνευρισμένο που η Γερμανία έβαλε μόνη της φρένο στην τιμή του φυσικού αερίου και που δεν υποστηρίζει τα τεχνολογικά πρότζεκτ για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα» τόνισε. Την ίδια στιγμή, κατηγόρησε τη γαλλική κυβέρνηση ότι μέχρι πρότινος κωλυσιεργούσε στο θέμα μιας νέας σύνδεσης αγωγού ανάμεσα στην ιβηρική χερσόνησο και στη βόρεια Ευρώπη.
Εντάσεις άνευ προηγουμένου
Πιο πρόσφατα, η γαλλική κυβέρνηση ενοχλήθηκε από την είδηση ότι ο Σολτς σχεδιάζει να επισκεφθεί την επόμενη εβδομάδα το Πεκίνο για να συναντήσει τον Σι Τζινπίνγκ και από το γεγονός ότι αυτή θα είναι η πρώτη επίσκεψη ξένου ηγέτη από όταν ο Κινέζος πρόεδρος εξασφάλισε μια τρίτη θητεία που συνιστά παραβίαση των κανόνων. Επίσης, η Γερμανία και η Κίνα σχεδιάζουν κυβερνητικές διαβουλεύσεις τον Ιανουάριο.
Το σκεπτικό στα Ηλύσια Πεδία είναι πως θα ήταν καλύτερα ο Μακρόν και ο Σολτς να επισκέπτονταν την Κίνα μαζί -και θα ήταν προτιμότερο να γίνει αυτό λίγο αργότερα και όχι αμέσως μετά το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας στο οποίο ο Σι εξασφάλισε μία ακόμα θητεία. Σύμφωνα με Γάλλο αξιωματούχο, μια επίσκεψη αμέσως μετά το συνέδριο θα «νομιμοποιούσε» την τρίτη θητεία του Σι και θα είχε μεγάλο «πολιτικό κόστος».
Διαβάστε επίσης: Πυκνώνουν κι άλλο τα «σύννεφα» στις γαλλογερμανικές σχέσεις
Η μη συντονισμένη προσέγγιση της Γερμανίας και της Γαλλίας στο θέμα της Κίνας έρχεται σε αντίθεση με το τι συνέβη κατά την τελευταία επίσκεψη του Σι στην Ευρώπη το 2019, όταν τον υποδέχθηκε ο Μακρόν αλλά τον επισκέφθηκαν στο Παρίσι και η πρώην καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προκειμένου να δείξουν ενότητα.
Ο Μακρόν έχει αποφύγει να επικρίνει άμεσα την αμφιλεγόμενη συμφωνία με την κινεζική Cosco για το λιμάνι του Αμβούργου, την οποία ο Σολτς προωθεί ήδη πριν το ταξίδι του στο Πεκίνο. Όμως ο Γάλλος πρόεδρος αμφισβήτησε την περασμένη εβδομάδα το κατά πόσο είναι σοφό να αφήνει κανείς την Κίνα να επενδύσει σε «βασικές υποδομές» και προειδοποίησε πως η Ευρώπη στάθηκε «αφελής» στο παρελθόν αναφορικά με τις κινέζικες αγορές, «γιατί νομίζαμε πως η Ευρώπη είναι ανοιχτό σούπερ μάρκετ».
Ο Ζαν-Λουί Θίριοτ, αντιπρόεδρος της επιτροπής άμυνας στη Γαλλική Ενθοσυνέλευση, είπε πως η Γερμανία εστιάζει όλο και περισσότερο στην άμυνα στην ανατολική Ευρώπη, πράγμα που κοστίζει στα κοινά γαλλογερμανικά πρότζεκτ. Για παράδειγμα, το Βερολίνο υπέγραψε μια συμφωνία με 13 μέλη του ΝΑΤΟ, πολλά από τα οποία βρίσκονται στο βόρειο και το ανατολικό τμήμα της Ευρώπης, προκειμένου να αποκτήσουν από κοινού μια ασπίδα αεράμυνας και αντιπυραυλικής άμυνας -κάτι που ενόχλησε πολύ τη Γαλλία.
«Η κατάσταση δεν έχει προηγούμενο» είπε ο Θίριοτ. «Τώρα οι εντάσεις επιδεινώνονται και γρήγορα. Τους τελευταίους δύο μήνες η Γερμανία αποφάσισε να δώσει τέλος στις εργασίες για το (γαλλογερμανικό) ελικόπτερο Tiger, αποσύρθηκε από τις κοινές περιπολίες του πολεμικού ναυτικού (…) και η υπογραφή για την ασπίδα αεράμυνας είναι η χαριστική βολή (για τις σχέσεις στην άμυνα)» εξήγησε.
Η τεράστια αυτή επένδυση της Γερμανίας μέσω ενός στρατιωτικού fund ύψους 100 δισ. ευρώ, καθώς και η δέσμευση του Σολτς στο ΝΑΤΟ να διοχετεύσει το 2% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες, πιθανώς θα ανεβάσει τον ετήσιο προϋπολογισμό για την άμυνα άνω των 80 δισ. ευρώ. Και σημαίνει ότι το Βερολίνο βρίσκεται σε τροχιά ώστε να ξεπεράσει τον αντίστοιχο γαλλικό προϋπολογισμό που ανέρχεται σε 44 δισ. ευρώ.
Sick note
Η αναβολή την περασμένη εβδομάδα της κοινής συνεδρίασης του γαλλογερμανικού υπουργικού συμβουλίου δεν ήταν ούτε κατά διάνοια η πρώτη σύγκρουση ανάμεσα σε Βερολίνο και Παρίσι όταν πρόκειται για συναντήσεις υψηλού επιπέδου.
Τον Αύγουστο, το ερώτημα ήταν αν ο Σολτς και ο Μακρόν θα συναντιούνταν στο Λούντβιγκσμπουργκ στις 9 Σεπτεμβρίου για την 60ή επέτειο μιας διάσημης ομιλίας του πρώην Γάλλου προέδρου Σαρλ ντε Γκολ στην ιστορική πόλη της νοτιοδυτικής Γερμανίας. Ωστόσο, παρά τον απολύτως συμβολικό χαρακτήρα της συγκεκριμένης τελετής, η συνάντηση των ηγετών δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ – με τους αξιωματούχους να παρουσιάζουν αντικρουόμενες αιτίες γι’ αυτό, από δυσκολίες να κλειστούν τα ραντεβού μέχρι και υποτιθέμενες διαφωνίες για το ποιος θα έπρεπε να σηκώσει το κόστος.
Στα τέλη του περασμένου μήνα, το Παρίσι αισθάνθηκε ότι το Βερολίνο το περιφρόνησε όταν ο Σολτς δεν βρήκε χρόνο να μιλήσει με τη Γαλλίδα πρωθυπουργό Ελιζαμπέτ Μπορν: μια συνάντηση των δύο ηγετών στο Βερολίνο είχε ακυρωθεί, επειδή ο καγκελάριος είχε βρεθεί θετικός στον κοροναϊό. Όμως αρκετοί Γάλλοι αξιωματούχοι δήλωσαν στο POLITICO ότι μια τηλεδιάσκεψη που προγραμματίστηκε στη συνέχεια τελικά επίσης ακυρώθηκε, υποτίθεται επειδή οι Γερμανοί είπαν στο πολιτικό γραφείο της Μπορν ότι ο Σολτς ήταν πολύ άρρωστος.
Το Παρίσι εξεπλάγη ακόμα περισσότερο -και ενοχλήθηκε- όταν ο Σολτς εμφανίστηκε την ίδια μέρα μέσω βίντεο σε συνέντευξη Τύπου, στην οποία δεν φάνηκε να είναι και τόσο άρρωστος και αντιθέτως ανακοίνωσε με αυτοπεποίθηση το ενεργειακό πακέτο ύψους 200 δισ. ευρώ. Οι Γάλλοι λένε ότι δεν είχαν καν ενημερωθεί από πριν. Γερμανός εκπρόσωπος αρνήθηκε να σχολιάσει.
Ο Γιανίκ Μπούρι, βουλευτής της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης στη Γερμανία, που εστιάζει στις γαλλογερμανικές σχέσεις, δήλωσε ότι ο Σολτς πρέπει να αρχίσει να ανοικοδομεί τους δεσμούς με τον Μακρόν. «Είναι σημαντικό η Γαλλία να λάβει ένα σαφές μήνυμα πως η Γερμανία ενδιαφέρεται πολύ για μια στενή σχέση εμπιστοσύνης» είπε ο Μπούρι. «Η εμπιστοσύνη έχει χαλάσει» κατέληξε.
