Στις 28 Οκτωβρίου – στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων – θα πραγματοποιηθεί η προβολή του ντοκιμαντέρ μικρού μήκους “Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα” στο πλαίσιο εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Συμπεριληπτικών Παραστατικών Τεχνών και Καλλιτεχνικής Διάδρασης Νευρώνας (https://festival.nevronas.gr/). Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος του, Γιάννης Μπλέτας, μίλησε στο tovima.gr για τον αποκλεισμό που βιώνουν οι άνθρωποι με αναπηρίες.
Ποια ήταν η αφορμή για να γυρίσετε το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα»;
«Η ταινία προέκυψε μετά από επιθυμία του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αυτισμό Ρεθύμνου. Στόχος τους, ήταν η δημιουργία μιας ταινίας μικρού μήκους, με επίκεντρο την αναπηρία. Μέσα από αυτή την παραγωγική διαδικασία, προέκυψε η θεατρική ομάδα των “Αντιηρώων”, μια ομάδα ατόμων με αναπηρία και άτομα τυπικής ανάπτυξης με σκοπό να δραστηριοποιηθεί σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Έχει ενδιαφέρον το πώς τα άτομα που συμμετέχουν στην ομάδα ανέτρεψαν ευχάριστα ό,τι κι αν είχαμε προσχεδιάσει σεναριακά. Στο πρώτο γύρισμα ήρθαν όλοι και μας είπαν “ήρθαμε εδώ γιατί θέλουμε να γίνουμε ηθοποιοί”. Έτσι προσαρμόστηκε εκ νέου το σενάριο της ταινίας με βάση τις ανάγκες τους».
Πείτε μας λίγα λόγια για την πορεία που έχει κάνει μέχρι σήμερα.
«Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα στο πρόγραμμα cinematherapy. Ακολούθησαν και άλλα φεστιβάλ, εντός και εκτός. Στην Αμερική , επίσης ταξίδεψε αρκετά: Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες κ.α. Το καλοκαίρι την επιλέξαν στο μεγαλύτερο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στην Ινδία, το μοναδικό φεστιβάλ με πρόκριση στα Όσκαρ. Σε περίπου ένα μήνα θα προβληθεί στην Ουγγαρία, σε ένα φεστιβάλ για ταινίες με θεματική την αναπηρία. Αυτή τη στιγμή, μετράμε και αρκετές βραβεύσεις, στην Ελλάδα, στην Αμερική, αλλά και στο μηνιαίο φεστιβάλ παγκόσμιου κινηματογράφου στις Κάννες».
Πως προέκυψε η συνεργασία σας με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργο Κουμεντάκη;
«Με τον κύριο Κουμεντάκη ήρθαμε σε επικοινωνία, με αφορμή το ντοκιμαντέρ. Θαυμάζουμε χρόνια το έργο του. Η καταγωγή του είναι από το Ρέθυμνο Κρήτης. Πραγματικά νιώθουμε πολλοί τυχεροί για αυτή τη συνεργασία. Αποδέχτηκε την πρότασή μας με μεγάλη χαρά και πολύ άμεσα και έτσι μας παραχώρησε τη μουσική, που “επένδυσε” το ντοκιμαντέρ. Τον ευχαριστούμε πολύ από καρδιάς, γιατί εκτός από τα παραπάνω, μας έχει υποστηρίξει σε πολλά πλαίσια».
Ποια είναι τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με αναπηρία στην κοινωνία μας;
«Στην καθημερινότητα είναι αρκετά: από το μια απλή βόλτα, όταν σε μία πόλη δεν υπάρχουν δομές. Από το μια απλή βουτιά στη θάλασσα, όταν είναι συγκεκριμένες έως και ελάχιστες, για παράδειγμα οι ράμπες στις ελληνικές παραλίες. Είναι τόσο σημαντικά αυτά; Μέσα στην απλότητά τους, είναι. Για ποιο λόγο ένα άτομο με αναπηρία να μη μπορεί να απολαύσει όλα τα παραπάνω; Νομίζω ότι τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα του 2022, είναι και πολλά παραπάνω, που πιθανόν δε μπορούμε, ούτε να τα φανταστούμε. Από το περιβάλλον της ομάδας, πριν λίγο καιρό, ένα άτομο μου εξομολογήθηκε μια προσωπική εμπειρία: οι γείτονες του συγκεκριμένου ατόμου, συνεχώς παραπονιούνται εξαιτίας της φασαρίας που το παιδί δημιουργεί, λόγω αυτισμού. Τα τελευταία χρόνια, βλέπω ότι γίνονται προσπάθειες ώστε οι συνθήκες να αλλάξουν και να γίνουν λίγο πιο ανθρώπινες. Πώς θα γίνει αυτό όμως, όταν δεν υπάρχει στην παιδεία μας η αντίληψη της αναπηρίας;».
Τι βήματα χρειάζονται για την ένταξη και την κοινωνική ενσωμάτωσή τους;
«Η εκπαίδευση ενός ατόμου και η συναναστροφή του με την αναπηρία , πιθανά να είναι ένα πρώτο βήμα. Η κοινωνική ένταξή τους και η ενσωμάτωσή τους επίσης. Η ίδια η συνύπαρξη, η οποία θα κάνει το άτομο να καταλάβει, ότι η αναπηρία δεν είναι εξωγήινη. Το να αλλάξει όμως μία χώρα, δε είναι κάτι εύκολο. Είναι κάτι που απαιτεί χρόνο και δουλειά: στην αντίληψη της αναπηρίας, στην αντίληψη της κοινωνίας για τις πραγματικές ανάγκες των ατόμων με αναπηρία που δε διαφέρουν καθόλου, από τις δικές μας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στις τελευταίες καλλιτεχνικές δημιουργίες, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γονέων Ατόμων με αυτισμό, μιλάμε για τον έρωτα. Πολλοί μας έχουν πει: είναι δυνατόν, “αυτά” τα άτομα να σκέφτονται τον έρωτα, να μπορούν να τον καταλάβουν, να μπορούν να έχουν την επιθυμία για κάτι πιο σαρκικό; Όταν σταματήσουν αυτές οι ερωτήσεις, τότε νομίζω ότι η κατάσταση στην Ελλάδα θα έχει λίγο, βελτιωθεί».
«Το θέατρο πολλές φορές λειτουργεί θεραπευτικά», γράφετε στο σημείωμα σας. Εξηγήστε μας πιο εκτενώς τον ιαματικό χαρακτήρα του θεάτρου.
«Το θέατρο είναι ταξίδι. Είναι εκτόνωση. Είναι μια κατάδυση στον εσωτερικό σου κόσμο. Είναι η αποδοχή του εαυτού σου. Είναι η αυτοεκτίμηση. Είναι μια παραγωγική διαδικασία κατά την οποία μαθαίνεις να συναναστρέφεσαι άτομα, που εκτός θεατρικού περιβάλλοντος με τα οποία πολύ πιθανά δε θα συνυπήρχες. Ναι, το θέατρο λειτουργεί θεραπευτικά σε πολλούς ανθρώπους. Φτάνει μόνο να μη γίνεται αυτοσκοπός: δεν αντικαθιστά την ψυχοθεραπεία. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα αρχίζουν να δημιουργούνται όλο και πιο πολλές θεατρικές ομάδες ατόμων με αναπηρία ή μεικτές, αναγνωρίζοντας την σπουδαιότητα του θεάτρου και την θεραπευτική δράση του. Και αυτό είναι υπέροχο!».
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
«Αυτή τη στιγμή συνεχίζουμε να ταξιδεύουμε στον κόσμο με το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους “Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα”. Το καλοκαίρι ξεκίνησα τα γυρίσματα ενός νέου ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, με 3 άτομα από την ομάδα των “Αντιηρώων”, με θεματική τον έρωτα. Παράλληλα ετοιμάζουμε τη νέα θεατρική τους δουλειά. Δουλεύω επίσης, ένα νέο ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, με θεματική την θεραπευτική δράση της φύσης στον άνθρωπο. Σε τοπικό επίπεδο ετοιμάζουμε νέες θεατρικές παραστάσεις που θα παρουσιαστούν προσεχώς».
