Οι ουκρανικές δυνάμεις που προωθούν μια επίθεση στο νότο έχουν επικεντρωθεί στη Χερσώνα, μια πρωτεύουσα της επαρχίας που βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο από τις πρώτες ημέρες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η πιθανή πτώση της πόλης θα αποτελούσε άλλη μια ταπείνωση για τη Μόσχα, μετά από μια σειρά από ήττες στο πεδίο της μάχης και άλλες αποτυχίες, στριμώχνοντας περαιτέρω τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, και θέτοντας τις βάσεις για μια πιθανή κλιμάκωση του σχεδόν 8μηνου πολέμου, σημειώνει το αμερικανικό πρακτορείο Associated Press.
Γιατί η Χερσώνα θεωρείται τόσο σημαντική
Η Χερσώνα, η οποία είχε προπολεμικά πληθυσμό 280.000 κατοίκων, είναι η μόνη περιφερειακή πρωτεύουσα που καταλήφθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις.
Η πόλη και οι γύρω περιοχές έπεσαν στα χέρια της Μόσχας κατά τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης, καθώς τα ρωσικά στρατεύματα προώθησαν γρήγορα την επίθεσή τους βόρεια από την Κριμαία – την περιοχή που προσαρτήθηκε παράνομα από το Κρεμλίνο το 2014.
Η απώλειά της αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα για την Ουκρανία λόγω της θέσης της στον ποταμό Δνείπερο, κοντά στις εκβολές της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και του ρόλου της ως σημαντικό βιομηχανικό κέντρο.
Οι Ουκρανοί μαχητές της αντίστασης μάχονται έκτοτε με τα ρωσικά στρατεύματα για τον έλεγχο της πόλης, με πράξεις δολιοφθοράς και δολοφονίες διορισμένων από τη Μόσχα αξιωματούχων.
Η Χερσώνα βρίσκεται επίσης σε ένα σημείο, όπου η Ουκρανία μπορεί να αποκόψει το γλυκό νερό από τον Δνείπερο προς την Κριμαία. Το Κίεβο μπλόκαρε αυτές τις ζωτικής σημασίας προμήθειες μετά την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας και ο Πούτιν ανέφερε την ανάγκη αποκατάστασής τους ως έναν από τους λόγους της απόφασής του να εισβάλει στη χώρα.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τα ουκρανικά στρατεύματα εξαπέλυσαν ανελέητες επιθέσεις για την ανάκτηση τμημάτων της επαρχίας, που ονομάζεται επίσης Χερσώνα και είναι μία από τις τέσσερις περιοχές που η Ρωσία προσάρτησε παράνομα, μετά από εικονικά δημοψηφίσματα τον περασμένο μήνα.
Η Ουκρανία χρησιμοποίησε εκτοξευτές ρουκετών HIMARS, που της προμηθεύουν οι ΗΠΑ, για να πλήξει επανειλημμένα μια σημαντική γέφυρα στον Δνείπερο στη Χερσώνα και ένα μεγάλο φράγμα που χρησιμοποιείται επίσης ως σημείο διέλευσης των Ρώσων. Τα χτυπήματα έχουν αναγκάσει την Ρωσία να στηρίζεται σε πλοία και πορθμεία, που επίσης στοχοποιούνται από την Ουκρανία.
Οι επιθέσεις διαταράσσουν τον ανεφοδιασμού προς τη Χερσώνα και τις ρωσικές δυνάμεις που βρίσκονται στη δυτική όχθη του Δνείπερου, τις οποίες καθιστά ευάλωτες να περικυκλωθούν από τους Ουκρανούς.
Οι ελλείψεις επιδεινώθηκαν μετά την έκρηξη βόμβας σε φορτηγό στις 8 Οκτωβρίου, η οποία ανατίναξε μέρος της στρατηγικής γέφυρας του Κερτς, που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την Κριμαία και χρησίμευσε ως σημαντικός κόμβος ανεφοδιασμού για τις ρωσικές δυνάμεις στο νότο.
Η απάντηση της Ρωσίας
Ο Πούτιν επέρριψε την ευθύνη για την επίθεση στη γέφυρα του Κερτς στις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες και απάντησε διατάζοντας βομβαρδισμό των ενεργειακών υποδομών σε όλη την Ουκρανία.
Επίσης, κήρυξε στρατιωτικό νόμο στη Χερσώνα και στις άλλες τρεις προσαρτημένες περιοχές.
Καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις, όμως, συνέχισαν πεισματικά την επίθεσή τους στα νοτιοδυτικά κατά μήκος του Δνείπερου, τα ρωσικά στρατεύματα δυσκολεύονταν όλο και περισσότερο να ανακόψουν την προέλασή τους.
Ο στρατηγός Σεργκέι Σουρόβικιν, ο νεοδιορισθείς Ρώσος διοικητής στην Ουκρανία, φάνηκε να θέτει τις βάσεις για μια πιθανή απόσυρση από τη Χερσώνα, αναγνωρίζοντας ότι η κατάσταση στην περιοχή ήταν «αρκετά δύσκολη» για τη Μόσχα και σημειώνοντας ότι οι μάχες εκεί ήταν ακόμη σε εξέλιξη.
Οι ρωσικές αρχές, οι οποίες αρχικά απέρριψαν τις συζητήσεις για εκκένωση της πόλης, άλλαξαν απότομα πορεία αυτή την εβδομάδα, προειδοποιώντας ότι η Χερσώνα θα μπορούσε να δεχθεί μαζικούς ουκρανικούς βομβαρδισμούς και ενθαρρύνοντας τους κατοίκους να φύγουν – αλλά μόνο προς περιοχές που ελέγχονται από τη Ρωσία.
Η διορισμένη από το Κρεμλίνο περιφερειακή διοίκηση πρόσθεσε μια νότα επείγοντος το Σάββατο, λέγοντας ότι όλοι οι πολίτες θα πρέπει να φύγουν αμέσως, «λόγω της τεταμένης κατάστασης στο μέτωπο, του αυξημένου κινδύνου μαζικών βομβαρδισμών της πόλης και της απειλής τρομοκρατικών επιθέσεων».
Οι αρχές δήλωσαν ότι περίπου 25.000 άνθρωποι είχαν φύγει μέχρι το Σάββατο. Αξιωματούχοι της διορισμένης από τη Μόσχα περιφερειακής διοίκησης αποχώρησαν επίσης, μαζί με άλλους δημόσιους υπαλλήλους.
Η Μόσχα έχει προειδοποιήσει ότι η Ουκρανία μπορεί να προσπαθήσει να επιτεθεί στο φράγμα του υδροηλεκτρικού σταθμού της Καχόβκα και να πλημμυρίσει μεγάλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Χερσώνα. Η Ουκρανία το αρνείται αυτό και, με τη σειρά της, κατηγόρησε την Ρωσία ότι σχεδιάζει να ανατινάξει τι φράγμα για να προκαλέσει καταστροφικές πλημμύρες πριν από την υποχώρησή της.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ισχυρίστηκε ότι το φράγμα έχει ήδη ναρκοθετηθεί από την Ρωσία και κάλεσε τους παγκόσμιους ηγέτες να καταστήσουν σαφές στο Κρεμλίνο ότι η ανατίναξή του θα σήμαινε «ακριβώς το ίδιο με τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής».
Τι θα σήμαινε για τη Ρωσία η απώλεια της Χερσώνας
Μια υποχώρηση από τη Χερσώνα και άλλες περιοχές στη δυτική όχθη του Δνείπερου θα κατέρριπτε τις ρωσικές ελπίδες για μια επίθεση δυτικά προς το Μικολάιβ και την Οδησσό, ώστε να αποκοπεί η πρόσβαση της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. Μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε καταστροφικό πλήγμα στην οικονομία της.
Θα επέτρεπε επίσης στη Μόσχα να αποκτήσει έναν χερσαίο διάδρομο προς την αυτονομιστική περιοχή της Υπερδνειστερίας της Μολδαβίας, όπου βρίσκεται μια σημαντική ρωσική στρατιωτική βάση.
«Η απώλεια της Χερσώνας θα μετατρέψει όλα αυτά τα όνειρα του Κρεμλίνου σε σκόνη», δήλωσε ο Ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής, Όλεχ Ζντάνοφ. «Η Χερσώνα είναι το κλειδί για ολόκληρη τη νότια περιοχή, γεγονός που θα επιτρέψει στην Ουκρανία να στοχεύσει βασικές οδούς ανεφοδιασμού των ρωσικών δυνάμεων. Οι Ρώσοι θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν τον έλεγχό της, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα».
Για την Ουκρανία, η κατάληψη της Χερσώνας θα έθετε τις βάσεις για την ανάκτηση του κατεχόμενου από την Ρωσία τμήματος της Ζαπορίζια και άλλων περιοχών στο νότο.
«Η Ουκρανία πρέπει απλώς να περιμένει μέχρι η Χερσώνα να πέσει στα χέρια της σαν ώριμο μήλο, διότι η κατάσταση με τις προμήθειες για τις ρωσικές δυνάμεις επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα», δήλωσε ο Ζντάνοφ.
Η Ουκρανία ελπίζει να διπλασιάσει γρήγορα τον αριθμό των εκτοξευτών πυραύλων HIMARS που της προμηθεύουν οι ΗΠΑ και οι οποίοι μπορούν να πλήξουν στόχους σε απόσταση 80 χιλιομέτρων με θανατηφόρα ακρίβεια, προσέθεσε.
Η ανάκτηση του ελέγχου της Χερσώνας θα σήμαινε επίσης ότι το Κίεβο θα μπορούσε να αποκόψει και πάλι το νερό από την Κριμαία.
Τόνισε επίσης ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να κλιμακώσει τις επιθέσεις στην Ουκρανία, αν χάσει τη Χερσώνα: «Οι Ρώσοι θα προτιμούσαν να εξαφανίσουν τη Χερσώνα από προσώπου γης, αντί να τη δώσουν στην Ουκρανία».
Ο Βολοντίμιρ Φεσένκο, επικεφαλής της ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης «Penta Center» με έδρα το Κίεβο, σημείωσε ότι ο έλεγχος της Χερσώνας και άλλων νότιων περιοχών είναι ένα σημαντικό «βραβείο» για τη Ρωσία και η απώλειά τους θα έχει οδυνηρές συνέπειες για τον Πούτιν στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
«Εάν οι Ρώσοι εγκαταλείψουν τη Χερσώνα, το Κρεμλίνο θα αντιμετωπίσει ένα ακόμη κύμα σφοδρής κριτικής κατά της στρατιωτικής διοίκησης και των αρχών γενικότερα, από υπερπατριωτικούς κύκλους», δήλωσε ο Φεσένκο, προσθέτοντας ότι η πτώση της πόλης θα αποθρασύνει περαιτέρω τις ένοπλες δυνάμεις και ενδεχομένως θα τροφοδοτήσει την αντίθεση στην προσπάθεια επιστράτευσης.
Είπε επίσης ότι η Κίνα και η Ινδία. οι οποίες παρακολουθούν προσεκτικά τη δράση της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα δουν την πτώση της Χερσώνας ως ένδειξη αδυναμίας του Κρεμλίνου:
«Ο Πούτιν θα αντιμετωπίσει απώλειες φήμης όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στα μάτια της Κίνας, και αυτό θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για το Κρεμλίνο».