Στις 13 Ιανουαρίου 2020 δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» μελέτη σχετικά με μια πιθανή θεραπεία ενάντια σε όλα τα γνωστά στελέχη του ιού της γρίπης. Μια εβδομάδα αργότερα επιβεβαιώθηκε εργαστηριακά το πρώτο κρούσμα του κορωνοϊού SARS-CoV-2 ανοίγοντας έναν πανδημικό κύκλο που μετρά ήδη πάνω από 2,5 έτη και δεν λέει να κλείσει.
Αρχικός στόχος το MERS
Είναι αξιοσημείωτο όμως ότι προτού ενσκήψει η πανδημία η διεθνής ομάδα ερευνητών πίσω από τη μελέτη της υποψήφιας θεραπείας για τη γρίπη είχε επίσης διερευνήσει την πιθανή αποτελεσματικότητά της και ενάντια σε κορωνοϊούς. «Εκείνη την περίοδο θεωρούσαμε ότι ο ιός του MERS θα έπρεπε να αποτελεί τον κύριο στόχο μας καθώς μας ανησυχούσε το ποσοστό θνητότητάς του που είναι της τάξεως του 35%» ανέφερε ο Ντέιβιντ Μάρκοβιτς, καθηγητής Παθολογίας στο Τμήμα Μεταδιδόμενων Νοσημάτων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και κύριος συγγραφέας της μελέτης. Σημειώνεται ότι το ΜERS (Middle East Respiratory Syndrome) προκάλεσε σύντομη επιδημία το 2015 η οποία κατέληξε σε 858 επιβεβαιωμένους θανάτους.
Αποτελεσματικότητα ως προφυλακτική αγωγή και μετά την εκδήλωση συμπτωμάτων
Τώρα μια νέα μελέτη της διεθνούς ομάδας η οποία δημοσιεύεται στο «Cell Reports Medicine» παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με το ότι η θεραπεία αυτή – με την κωδική ονομασία Η84Τ-BanLec – είναι αποτελεσματική όχι μόνο ενάντια στον ιό του MERS αλλά σε όλους τους γνωστούς κορωνοϊούς που πλήττουν τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένων του SARS-CoV-2 και της παραλλαγής του Ομικρον που «σαρώνει» παγκοσμίως. «Οταν εμφανίστηκε η COVID-19 θελήσαμε βέβαια να διερευνήσουμε τη δυναμική της θεραπείας εναντίον της και ανακαλύψαμε ότι ήταν αποτελεσματική ενάντια σε κάθε τύπο κορωνοϊού, in vitro και in vivo» σημείωσε ο δρ Μάρκοβιτς και συμπλήρωσε: «Είτε όταν η χορήγηση ήταν συστηματική είτε μέσω της μύτης σε μοντέλα ζώων, είτε το φάρμακο χορηγείτο ως προφυλακτική θεραπεία είτε μετά την έναρξη της λοίμωξης αλλά νωρίς μετά την εκδήλωση συμπτωμάτων, ήταν αποτελεσματική».
Από μια λεκτίνη της μπανάνας
Το H84T-BanLec προέρχεται από μια λεκτίνη (μια πρωτεΐνη που προσδένεται σε υδατάνθρακες) η οποία έχει απομονωθεί από μπανάνες. Xρωστά τις μεγάλες της αντι-ιικές ιδιότητες στο ότι προσδένεται στη μαννόζη, ένα πολυσακχαρίτη που εντοπίζεται στην επιφάνεια των ιών αλλά πολύ σπάνια στα υγιή ανθρώπινα κύτταρα. Μετά την πρόσδεση ο ιός δεν είναι πλέον σε θέση να διεισδύσει στα κύτταρα και να τα μολύνει.
Ισχυροί δεσμοί με την πρωτεΐνη-ακίδα
Χρησιμοποιώντας μικροσκοπία ατομικής δύναμης και άλλες συγγενείς μεθόδους οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι το H84T-BanLec αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με την πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού, γεγονός που, σύμφωνα με τον δρα Μάρκοβιτς πιθανότατα εξηγεί γιατί είναι δύσκολο για τον κορωνοϊό να… αντισταθεί στη λεκτίνη.
Τροποποιημένη μη επιβλαβής εκδοχή
Παρά την αντι-ιική δυναμική τους, οι λεκτίνες βρίσκονται… στο περιθώριο ως υποψήφιες αντι-ιικές θεραπείες καθώς είναι πρωτεΐνες που μπορούν να ενεργοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα με επιβλαβή τρόπο, εξήγησε ο ειδικός. Συμπλήρωσε ωστόσο ότι το Η84Τ-ΒanLec έχει τροποποιηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να μην έχει επιβαρυντική δράση στα πειραματόζωα.
Οι περιορισμοί των υπαρχουσών θεραπειών
Παρότι υπάρχουν διαφορετικές εγκεκριμένες θεραπείες για την COVID-19 συμπεριλαμβανομένων της ρεμδεσιβίρης, του Paxlovid και των μονοκλωνικών αντισωμάτων, έχουν διαφορετικά επίπεδα αποτελεσματικότητας, συνδέονται με παρενέργειες, ενώ κάποιες από αυτές έχουν αποδειχθεί λιγότερο αποτελεσματικές καθώς ο SARS-CoV-2 συνεχίζει να μεταλλάσσεται.
Από τα ζώα στον άνθρωπο
Το Η84Τ-BanLec, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, είναι άκρως υποσχόμενο επειδή είναι αποτελεσματικό ενάντια σε όλες τις παραλλαγές του SARS-CoV-2 αλλά και ενάντια σε όλα τα στελέχη της γρίπης. Επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι να προχωρήσουν από τα πειράματα σε ζώα σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.
Πιθανή θεραπεία και για τον καρκίνο
Εκτιμούν ότι μελλοντικά το φάρμακο θα μπορεί να χορηγείται στον άνθρωπο σε μορφή ρινικού σπρέι ή σταγόνων για την πρόληψη ή τη θεραπεία της COVID-19 και της γρίπης – τόσο σε ό,τι αφορά τις εποχικές επιδημίες όσο και τις πιθανές πανδημίες. Σχεδιάζουν επίσης να εξετάσουν την πιθανή χορήγηση του φαρμάκου ενάντια στον καρκίνο καθώς τα καρκινικά κύτταρα, όπως οι ιοί, έχουν μαννόζη στην επιφάνειά τους.
