Στο μικροσκόπιο της Greenpeace μπήκαν τα φωτοβολταϊκά στις στέγες. Με αφορμή τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης για επιδότηση των φωτοβολταϊκών στις στέγες και τις σχετικές προετοιμασίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Greenpeace καταγράφει και αναλύει τα προβλήματα της αυτοπαραγωγής ενέργειας και καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις στήριξης.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας ήδη από το 2015 υιοθέτησε θεσμικό πλαίσιο για την αυτοπαραγωγή ενέργειας (ενεργειακός συμψηφισμός ή net-metering) από φωτοβολταϊκά συστήματα σε σπίτια και μικρές επιχειρήσεις, για μία σειρά από λόγους η αυτοπαραγωγή δεν αναπτύχθηκε στην Ελλάδα.
Όπως υποστηρίζει η Greenpeace σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δυστυχώς σήμερα τα ελληνικά νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να απολαύσουν δωρεάν ενέργεια από τον ήλιο, παραμένοντας εκτεθειμένα στην ενεργειακή κρίση και τις υψηλές τιμές ενέργειας.
Λιγότερα από 50.000 νοικοκυριά στη χώρα μας έχουν κάποιο οικιακό φωτοβολταϊκό (μάλιστα η συντριπτική πλειοψηφία αφορά σε συστήματα που μπήκαν ως το 2013 από το παλαιότερο πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά Στη Στέγη” και όχι σε αυτοπαραγωγή). Για σύγκριση, στην Ολλανδία περίπου 1,5 εκατ. νοικοκυριά έχουν ήδη φωτοβολταϊκά στη στέγη τους (περίπου το 40% της συνολικά εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών), ενώ η χώρα έχει θέσει ως στόχο τα 4,5 εκατ. νοικοκυριά ως το 2026. Ειδικά για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά της χώρας μας, τόσο η σημερινή όσο και η προηγούμενη κυβέρνηση έχουν αποτύχει να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα ηλιακής κοινωνικής πολιτικής με παροχή δωρεάν πρόσβασης στην παραγωγή ηλιακής ενέργειας.
Οι προτάσεις
Η Ελλάδα, τονίζει, έχει μείνει σημαντικά πίσω και σήμερα καλείται να τρέξει για να καλύψει το χαμένο έδαφος.
Έτσι, η Greenpeace προτείνει τη δημιουργία ενός πλαισίου στήριξης των μικρών συστημάτων για αυτοπαραγωγή με (άλλα όχι αποκλειστικά) τη δυνατότητα εγκατάστασης μπαταρίας, με βασικούς άξονες:
- τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών εγκατάστασης.
- την επιδότηση μέρους του κόστους αγοράς και εγκατάστασης του συστήματος
- τη μείωση του ΦΠΑ
Προτείνεται οι επιδοτήσεις να έχουν χρονικό ορίζοντα τριετίας. Αντίθετα η μείωση του ΦΠΑ θα πρέπει να λάβει χαρακτηριστικά μόνιμου μέτρου (τουλάχιστον ορίζοντα δεκαετίας) ώστε να συνεισφέρει στην ομαλοποίηση της αγοράς μετά τον τερματισμό των επιδοτήσεων.
Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα ευάλωτα νοικοκυριά τα οποία μπορούν να απολαμβάνουν ένα έξτρα μπόνους επιδότησης καθώς και πρόσβαση σε δωρεάν δανεισμό. Μπόνους προτείνεται επίσης στην περίπτωση όπου το φωτοβολταϊκό σύστημα (με ή χωρίς αποθήκευση) εγκαθίσταται μετά από ενεργειακή αναβάθμιση του ακινήτου και μετατροπή σε NZEB.
Ειδικά για τις πολυκατοικίες, προτείνεται η εφαρμογή της συλλογικής αυτοπαραγωγής όπως οι Greenpeace, Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, Electra Energy και ΣΕΦ έχουν ήδη ζητήσει με επιστολή στον Υπουργό ΠΕΝ, βάση τα όσα προβλέπει η Οδηγία για τις ΑΠΕ (2018). Επιπλέον, θα πρέπει να στηριχθεί ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων και ιδιαίτερα όσες Ενεργειακές Κοινότητες είναι άνω των 60 μελών και έχουν τουλάχιστον ένα έργο εικονικού συμψηφισμού για τα μέλη τους.
Προτείνονται οι επιδοτήσεις να έχουν αναδρομικό χαρακτήρα και να ισχύσουν από την ψήφιση του Ν.4951/2022 (που δέσμευσε ηλεκτρικό χώρο για τα μικρά συστήματα) ώστε να αναστραφεί το “πάγωμα” της αγοράς που παρατηρείται σήμερα.
Α. Βελτιστοποίηση διαδικασιών για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού στη στέγη
- Να καταργηθεί η υποχρέωση εγκατάστασης δεύτερου μετρητή.
- Να μην απαιτείται “βεβαίωση τεκμηρίωσης νόμιμης χρήσης” του Ν.4951/2022 από δικηγόρο και να αντικατασταθεί από υπεύθυνη δήλωση του χρήστη.
- Να μην απαιτείται απαλλακτικό από περιβαλλοντική αδειοδότηση που τοποθετούνται στο οικόπεδο πλησίον του κτιρίου.
- Να τεθεί αυστηρό χρονοδιάγραμμα στον ΔΕΔΔΗΕ για την ενεργοποίηση της σύνδεσης, ώστε να μην ξεπερνάει τους 3 μήνες, όπως προβλέπεται στο REPowerEU.
- Να αρθεί το όριο των 30 kVA για συστήματα αποθήκευσης στο net-metering.
- Για τις πολυκατοικίες ειδικότερα, να εφαρμοστεί η δυνατότητα συλλογικής αυτοπαραγωγής για τους χρήστες, ώστε να μην χρειάζεται η σύσταση ενεργειακής κοινότητας ανά πολυκατοικία.
Β. Οικονομικά κίνητρα για αυτοπαραγωγή στις στέγες
- Επιδότηση 25% και μείωση ΦΠΑ στο 6%
- Ειδικά για ευάλωτα νοικοκυριά: επιδότηση 35% και παροχή δανείου με μηδενικό επιτόκιο
- Επιπλέον μπόνους 10% στην επιδότηση του φωτοβολταϊκού εφόσον συνδυάζεται με παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας που μετατρέπουν την κατοικία ή την επιχείρηση σε κτίριο Σχεδόν Μηδενικών Εκπομπών (NZEB)
Γ. Οικονομικά κίνητρα για την αποθήκευση ενέργειας
- Επιδότηση 25% στο φωτοβολταϊκό και μείωση ΦΠΑ στο 6%. Επιδότηση 25% της μπαταρίας.
- Ειδικά για ευάλωτα νοικοκυριά, επιδότηση 35% στο φωτοβολταϊκό και μείωση ΦΠΑ στο 6%. Επιδότηση 35% της μπαταρίας. Παροχή δανείου με μηδενικό επιτόκιο.
- Επιπλέον μπόνους 10% στην επιδότηση του φωτοβολταϊκού και της μπαταρίας εφόσον συνδυάζονται με παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας που μετατρέπουν την κατοικία ή την επιχείρηση σε κτίριο Σχεδόν Μηδενικών Εκπομπών (NZEB)
Τα παραπάνω να ισχύουν και για την περίπτωση του νέου σχήματος αυτοπαραγωγής που επεξεργάζεται το υπουργείο το οποίο αφορά στην πώληση της περίσσειας ενέργειας στο δίκτυο.
