Αυξανόμενη ανησυχία επικρατεί στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, για την όλο και μεγαλύτερη είσοδο μεταναστών από τα Δυτικά Βαλκάνια – και συγκεκριμένα τη Σερβία –προς το εσωτερικό της Ένωσης, σύμφωνα με το Politico.

Ο νέος μεταναστευτικός διάδρομος προκύπτει εν μέρει από το γεγονός ότι η Σερβία ακολουθεί χαλαρή πολιτική σε σχέση με την έκδοση βίζα. Συγκεκριμένα, η χώρα επιτρέπει την είσοδο χωρίς έκδοση βίζα σε πολίτες της Ινδίας, της Τυνησίας και του Μπουρουντί, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε ισχύ αντίστοιχη συμφωνία της με την ΕΕ. Έτσι, φαίνεται πως αρκετοί είναι οι αιτούντες άσυλο που καταφέρνουν να ταξιδέψουν προς τη Σερβία και έπειτα να συνεχίσουν προς την ΕΕ χωρίς να υποβάλουν αίτηση για βίζα.

Αύξηση των μεταναστευτικών ροών στα ανατολικά της ΕΕ

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι πράγματι οι μεταναστευτικές ροές προς την ΕΕ δια μέσω των Δυτικών Βαλκανίων αυξάνονται.

Στη διάρκεια των πρώτων 9 μηνών του 2022, αξιωματούχοι εντόπισαν 106.000 άτομα που εισήλθαν στην ΕΕ από τα Δυτικά Βαλκάνια χωρίς επίσημα έγγραφα – δηλαδή, υπερτριπλάσιο αριθμό σε σχέση με το 2021. Η αύξηση αυτή είναι σχεδόν δεκαπλάσια σε σχέση με το ίδιο διάστημα για το 2019, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΕ.

Η αύξηση αυτή τράβηξε την προσοχή της Ευρώπης, με τους υπουργούς εσωτερικών να θέτουν το ζήτημα στην κορυφή των προτεραιοτήτων στη διάρκεια σύσκεψης στο Λουξεμβούργο την Παρασκευή.

Το βράδυ της πέμπτης, η Ευρωπαία Επίτροπος Εσωτερικών Ζητημάτων, Ίλβα Γιόχανσον, συγκέντρωσε τους υπουργούς των χωρών που επηρεάζονται περισσότερο από αυτή την εξέλιξη, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, της Τσεχίας και της Ουγγαρίας, για να συζητήσουν το θέμα από κοινού. Σύμφωνα με διπλωμάτη που μίλησε στο Politico, οι υπουργοί εσωτερικών ήλπιζαν να μπορέσουν να ανταλλάξουν απόψεις για το ζήτημα στη διάρκεια του γεύματος στη σημερινή επίσημη συνάντηση.

«Έχουμε φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων μας»

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχινάς, αναμένεται επίσης να ενημερώσει τους υπουργούς για τις πρόσφατες επισκέψεις του στις πρωτεύουσες των Δυτικών Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένου του Βελιγραδίου, όπου και άσκησε πιέσεις για την αλλαγή της πολιτικής σε σχέση με τη βίζα.

Αν και το ζήτημα σιγοβράζει υπογείως, σύμφωνα με το Politico θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική πηγή εντάσεων στους ερχόμενους μήνες. Ήδη οι ανατολικές χώρες της ΕΕ σημειώνουν ότι έχουν επωμιστεί δυσανάλογο μερίδιο των προσφυγικών ροών από την Ουκρανία και υποστηρίζουν ότι δεν έχουν περιθώρια διαχείρισης ενός νέου μεταναστευτικού διαδρόμου. Ακόμη, ισχυρίζονται ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν ιδιαιτέρως αρεστή στη Ρωσία.

«Έχουμε φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων μας», υποστήριξε ο αυστριακός υπουργός εσωτερικών Γκέρχαρντ Κάρνερ αυτή την εβδομάδα, αναφέροντας ότι «η κατάχρηση των μετακινήσεων χωρίς βίζα» από τη Σερβία έχει οδηγήσει σε αύξηση των αιτούντων άσυλο. Η Αυστρία, όπως είπε, έχει δεχτεί 56.000 αιτήσεις από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο.

Τα φώτα στη Σερβία

Η σχέση της Σερβίας με την ΕΕ γνωρίζει διαρκώς νέες εντάσεις, εξαιτίας της απροθυμίας της χώρας να αποκηρύξει τη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.

Ευρωπαίοι διπλωμάτες εκφράζουν ήδη τον εκνευρισμό τους που η Σερβία, μια χώρα που φιλοδοξεί να ενταχθεί στην ΕΕ, δεν έχει ακολουθήσει το παράδειγμα των Βρυξελλών επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία. Και τώρα υπάρχουν φόβοι ότι το Βελιγράδι στην πραγματικότητα βοηθά εμμέσως το Κρεμλίνο να σπείρει έριδες στην ΕΕ, μέσα από μια νέα αύξηση των μεταναστευτικών ροών – μια τακτική που υπάρχουν υποψίες ότι η Ρωσία υποστηρίζει και σε άλλα σημεία των ευρωπαϊκών συνόρων.

Στη διάρκεια της επίσκεψής του στο Βελιγράδι, ο Σχινάς παρότρυνε τον σέρβο πρόεδρο Αλεξάντερ Βούτσιτς να υιοθετήσει τις ευρωπαϊκές πολιτικές σε σχέση με την έκδοση βίζα – κάτι που η Σερβία είχε ήδη δεσμευτεί να κάνει μέχρι το τέλος του έτους.

«Δεν είναι δίκαιο που η ΕΕ έχει χορηγήσει άδεια μετακίνησης χωρίς έκδοση βίζα στα Δυτικά Βαλκάνια και χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συνάπτουν συμφωνίες μετακίνησης χωρίς έκδοση βίζα σε τρίτες χώρες που δεν έχουν αντίστοιχες συμφωνίες μαζί μας», σημείωσε ο Σχινάς έπειτα από τη συνάντησή του με τον Βούτσιτς.

Η Σερβία, παρατήρησε, έχει ευθύνες, ως μέρος της ευρύτερης ευρωπαϊκής οικογένειας.

Τι απαντά η Σερβία

Σέρβος αξιωματούχος απέρριψε κάθε κατηγορία ότι η χώρα του εξυπηρετεί τους σκοπούς της Μόσχας και υπερασπίστηκε τη σερβική πολιτική γύρω από την έκδοση βίζα.

Ο αξιωματούχος παρέπεμψε στους αυστηρότερους όρους που έχει ήδη εισάγει το Βελιγράδι για όσους ταξιδεύουν χωρίς βίζα, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσής τους να επιδείξουν πληρωμένο εισιτήριο επιστροφής με συγκεκριμένη ημερομηνία.

«Θα κάνουμε τα πάντα για να μειώσουμε τους αριθμούς», τόνισε ο αξιωματούχος. «Δεν θέλουμε να θέσουμε σε κίνδυνο τη συμφωνία μας με την ΕΕ».

Ο Μίχαελ Σπιντελέγκερ, επικεφαλής του Διεθνούς Κέντρου Ανάπτυξης Μεταναστευτικής Πολιτικής, δήλωσε στο Politico ότι ο μεταναστευτικός διάδρομος που περνά μέσω της Σερβίας αναστατώνει τις χώρες της περιοχής.

«Εκτός από την ουκρανική προσφυγική κρίση, τα κανονικά μεταναστευτικά κύματα έχουν επίσης αυξηθεί σε όγκο», υποστήριξε. «Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, η Αυστρία θα υποδεχτεί μέχρι το τέλος του χρόνου περισσότερους αιτούντες άσυλο από ό,τι το 2015 και το 2016».

Οι διακινητές έχουν επίσης αντιληφθεί την ύπαρξη του διαδρόμου, σημειώνουν διπλωμάτες, εκφράζοντας ανησυχίες και για την εμφάνιση άλλων διαδρόμων στην περιοχή, ορισμένοι εκ των οποίων περνούν μέσω της Τουρκίας.

«Οι διακινητές πάντα αναζητούν τα αδύναμα σημεία», ανέφερε ο Ηλίας Χατζής, επικεφαλής του Τμήματος Εμπορίας Ανθρώπων και Διακίνησης Μεταναστών της Υπηρεσίας του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα. «Οι διακινητές ακολουθούν τις ευκαιρίες – και το κάνουν πολύ γρήγορα από τη στιγμή που θα παρουσιαστούν».

Πηγή: Politico