Είναι αλήθεια ότι στην Ελλάδα σε προηγούμενες δεκαετίες έγινε μεγάλη προσπάθεια ώστε να αποκτήσουμε κοινωνική προστασία και αυτό που λέμε «κοινωνικό κράτος».
Ιδίως από τη Μεταπολίτευση και μετά.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποκτήσαμε ποτέ και πραγματικό «κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας».
Δηλαδή, εκείνους τους θεσμούς και τους μηχανισμούς που θα εξασφαλίζουν ότι κάποιος δεν περιθωριοποιείται.
Σε μεγάλο βαθμό αυτό καλύφτηκε από τον ρόλο της οικογένειας.
Η ενδοοικογενειακή και διαγενεακή αλληλεγγύη υποκατέστησε ουσιαστικά το σύστημα κοινωνικής προστασίας.
Αυτός είναι και ο λόγος που όταν είχαμε ακόμη και την τεράστια κοινωνική κρίση των μνημονίων, δεν βλέπαμε μαζικά ανθρώπους να καταλήγουν άστεγοι (παρότι αυξήθηκαν τότε και οι άστεγοι).
Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης.
Δείτε την υπόθεση του Κολωνού.
Πέραν από τη σεξουαλική βαναυσότητα και τον παιδοβιασμό, η υπόθεση αυτή αναδεικνύει και ένα πραγματικό πρόβλημα κοινωνικού αποκλεισμού.
Μια πολύτεκνη οικογένεια, με επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως η τοξικοεξάρτηση του πατέρα, για την οποία «κοινωνικό δίκτυ ασφάλειας» δεν υπήρχε και άρα εξαρτιόταν από πολύ πιο άτυπες μορφές αλληλεγγύης και ταυτόχρονα και για αυτό ήταν εξαιρετικά ευάλωτη. Ακόμη και σε ακραίες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
Γιατί πρέπει να καταλάβουμε ότι το «κακό» δεν αφορά ποτέ απλώς κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις.
Δεν είναι υπόθεση απλώς κάποιων «τεράτων», γιατί και οι άνθρωποι-τέρατα εμφανίζονται ακριβώς εκεί όπου θα υπάρχει η κοινωνική συνθήκη που θα τους «ευνοήσει».
Και ο κοινωνικός αποκλεισμός, η φτώχεια και η περιθωριοποίηση είναι ακριβώς αυτή η κοινωνική συνθήκη.
Γι’ αυτόν τον λόγο και πρέπει να δούμε σοβαρά τι σημαίνει πραγματική κοινωνική προστασία.
Τι σημαίνει να αντιμετωπίζουμε την ακραία φτώχεια – ιδίως όταν μπροστά μας ανοίγεται μια δύσκολη οικονομικά περίοδος.
Πώς μπορούμε να μην βλέπουμε μόνο τη «μεγάλη εικόνα» των οικονομικών δεικτών, αλλά και την πραγματικότητα όλων των υπαρκτών περιπτώσεων αποκλεισμού.
Τελικά πώς μπορούμε να έχουμε τρόπους ώστε τα πιο ευάλωτα κομμάτια της κοινωνίας να μην είναι αντιμέτωπα με διαρκώς μεγαλύτερους κινδύνους.
