Η συνεχώς διογκούμενη απειλή της ανθεκτικότητας των βακτηρίων στις αντιβιοτικές θεραπείες έχει οδηγήσει τους επιστήμονες στο να αναζητούν απεγνωσμένα νέες αντιβιοτικές ουσίες… οπουδήποτε. Και τώρα μια ερευνητική ομάδα από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες ανακάλυψε ένα νέο αντιβιοτικό που ονομάστηκε solanimycin σε ένα παθογόνο βακτήριο που μολύνει τις… πατάτες. Μάλιστα η αντιβιοτική αυτή ουσία φαίνεται τελικώς ότι παράγεται από ένα ευρύ φάσμα παθογόνων βακτηρίων που μολύνουν φυτά.
«Θησαυρός» για τη γεωργία αλλά και για τα νοσοκομεία
Η solanimycin δρα ενάντια σε πολλά είδη μυκήτων που είναι γνωστό ότι μολύνουν και καταστρέφουν τις καλλιέργειες, σύμφωνα με τους ερευνητές. Σε μελέτες στο εργαστήριο η νέα αντιβιοτική ουσία φάνηκε να είναι αποτελεσματική και ενάντια στον μύκητα Candida albicans ο οποίος εντοπίζεται φυσικά στον ανθρώπινο οργανισμό αλλά μπορεί να προκαλέσει και επικίνδυνες λοιμώξεις. Οι ερευνητές αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «mBio» ότι η solanimycin και συγγενείς της ουσίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν άκρως χρήσιμες τόσο στη γεωργία όσο και στα νοσοκομεία.
Αναξιοποίητες φυτικές πηγές
Τα μικρόβια που βρίσκονται στο έδαφος, κυρίως αυτά του φύλου των Actinobacteria, παράγουν τα περισσότερα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα. Η νέα ανακάλυψη δείχνει ότι και οι μικροοργανισμοί που εντοπίζονται στα φυτά αξίζουν μεγαλύτερη προσοχή, ιδίως τώρα που οι μύκητες οι οποίοι πλήττουν τις καλλιέργειες αναπτύσσουν αντίσταση στις υπάρχουσες θεραπείες, ανέφερε η μικροβιολόγος δρ Ρίτα Μόνσον από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, εκ
των επικεφαλής της νέας μελέτης. «Πρέπει να επεκτείνουμε την έρευνά μας σε πολύ περισσότερους μικροβιακούς πληθυσμούς» σημείωσε η ερευνήτρια.
Το παθογόνο βακτήριο της πατάτας Dickeya solani που παράγει τη solanimycin ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από περισσότερα από 15 χρόνια. Ερευνητές στο εργαστήριο του μοριακού μικροβιολόγου Τζορτζ Σάλμοντ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ άρχισαν να διερευνούν την αντιβιοτική δυναμική του πριν από περίπου μια δεκαετία.
Και άλλο αντιβιοτικό από το ίδιο βακτήριο
Η solanimycin δεν είναι το πρώτο αντιβιοτικό που ανακαλύφθηκε να προέρχεται από τα βακτήριο Dickeya solani. Σε προηγούμενη μελέτη ερευνητές είχαν ανακαλύψει ότι το D. solani παράγει ένα αντιβιοτικό που ονομάζεται oocydin A το οποίο είναι άκρως δραστικό ενάντια σε πολλούς παθογόνους μύκητες των φυτών.
Αυτές οι προηγούμενες ανακαλύψεις σε συνδυασμό με την ανάλυση του γονιδιώματος του βακτηρίου έκαναν τους ερευνητές να υποθέσουν ότι το D. solani μπορεί να συνθέσει και άλλα αντιβιοτικά με αντιμυκητιασική δράση, σημείωσε ο Μιγκέλ Ματίγια από τον Πειραματικό Σταθμό του Zaidín στη Γρανάδα που ανήκει στο Ισπανικό Συμβούλιο Ερευνας, επίσης εκ των κύριων ερευνητών της νέας μελέτης. Και η υπόθεσή τους βγήκε αληθινή αφού ανακάλυψαν ότι όταν αποσιώπησαν τα γονίδια που ήταν υπεύθυνα για την παραγωγή της oocydin A το βακτήριο συνέχιζε να έχει αντιμυκητιασική δράση.
Η παρατήρηση αυτή οδήγησε τελικώς στην ταυτοποίηση της solanimycin καθώς και των γονιδίων που κωδικοποιούν τις πρωτεΐνες οι οποίες παράγουν την ουσία.
Εξυπνος μηχανισμός προστασίας
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το βακτήριο παράγει την αντιβιοτική ουσία με φειδώ. Ενα όξινο περιβάλλον όπως αυτό της πατάτας ενεργοποιεί την ομάδα γονιδίων της solanimycin. Σύμφωνα με τη δρα Μόνσον όλο αυτό μοιάζει με έναν έξυπνο μηχανισμό προστασίας. «Πρόκειται για μια αντιμυκητιασική ουσία που πιστεύουμε ότι δρα
εξολοθρεύοντας πολλούς μύκητες. Ωστόσο ο μηχανισμός παραγωγής της δεν τίθεται σε λειτουργία εκτός και αν βρίσκεται μέσα σε μια πατάτα».
Προς πειράματα σε φυτά και ζώα
Η δρ Μόνσον ανέφερε ότι η ερευνητική ομάδα έχει αρχίσει τη συνεργασία με χημικούς προκειμένου να μάθει περισσότερα για τη μοριακή δομή της solanimycin και να κατανοήσει καλύτερα τη δράση της. Στη συνέχεια η ίδια και ο δρ Ματίγια ελπίζουν να διεξαγάγουν πολλά πειράματα της ουσίας σε μοντέλα φυτών και ζώων με απώτερο στόχο να ενισχύσουν το φαρμακευτικό «οπλοστάσιο» με ένα νέο αντιβιοτικό που θα είναι πολύτιμο τόσο για τα φυτά όσο και για τους ανθρώπους.
