Πάμε σινεμά: Ο θάνατος της πολιτικής ορθότητας

Βαθμολογία

5: εξαιρετική

4: πολύ καλή

3: καλή

2: ενδιαφέρουσα

1: μέτρια

0: απαράδεκτη

«To τρίγωνο της θλίψης» («Triangle of sadness», 2022, διεθνής συμπαραγωγή με την συμμετοχή της ελληνικής εταιρίας Heretic των Γιώργου  Καρναβά, Κωνσταντίνου Κοντοβράκη)

Ηταν η ταινία που μετά την πρώτη προβολή της φέτος στις Κάννες, κατάφερε να αποσπάσει το δυνατότερο και θερμότερο χειροκρότημα υποδοχής μέσα σε μια θάλασσα επευφημιών και σφυριγμάτων ενθουσιασμού • θάλασσα στην οποία καμία άλλη ταινία του διαγωνιστικού τμήματος δεν κατάφερε να «κολυμπήσει». Ισως επειδή αυτή η τόσο διασκεδαστική και συγχρόνως πνευματώδης τελευταία δημιουργία του Σουηδού δημιουργού Ρούμπεν Έστλουντ η οποία εν τέλει απέσπασε (και δικαιολογημένα ίσως) τον Χρυσό Φοίνικα, κατάφερε να βγάλει γέλιο αυθεντικό και γνήσιο και αυθόρμητο μέσα από πολύ σοβαρά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Οπως περίπου είχε συμβεί με το «Τετράγωνο» που το 2017 χάρισε στον ίδιο σκηνοθέτη τον πρώτο του Χρυσό Φοίνικα.

Ο Εστλουντ είναι ίσως ο μοναδικός σκηνοθέτης των καιρών μας ο οποίος μοιάζει στ’ αλήθεια να χαίρεται να πετά με …μανία στον κάλαθο των αχρήστων σκουπιδοτενεκέ κάθε τι που σχετίζεται με την έννοια της «πολιτικής ορθότητας» • γεγονός που από μόνο του αρκεί για να φτιάξει κοινό. Και αυτό ακριβώς κάνει στο «Τρίγωνο της θλίψης» προκειμένου να πετύχει το πιο καυστικό, το πιο επίκαιρο και με έναν βιτριολικό τρόπο, το πιο αστείο σχόλιο για την ανθρώπινη κατάντια των καιρών μας.

Τόσο η κρουαζιέρα στο σκάφος υπερπολυτελείας πάνω στην οποία είναι γυρισμένη η μισή περίπου ταινία, όσο και η παραλία της Χιλιαδούς όπου γυρίστηκε η υπόλοιπη, είναι αρένες στις οποίες ο Εστλουντ στήνει την ιστορία του επισημαίνοντας με τις ευπρόσδεκτες υπερβολές που επιβάλλει το είδος της κωμωδίας φαινόμενα των καιρών μας: μια ταινία που μιλά χωρίς ενδοιασμούς για το απίστευτο χάσμα που χωρίζει τις κοινωνικές τάξεις αλλά και για το τι μπορεί να συμβεί αν για κάποιο λόγο, έστω για λίγο, αυτοί οι ρόλοι αλλάξουν και ο φτωχός βρεθεί στην θέση του εξουσιαστή.

Αυτός είναι ο άξονας της ταινίας που συγχρόνως επεξεργάζεται απολαυστικά ιδέες που προκύπτουν από τον εθισμό στην εξουσία, την αιώνια διαμάχη άντρα – γυναίκας, την παράνοια που μπορεί να επιφέρει σε μια σχέση το χρήμα αλλά και τον θάνατο της ιδεολογίας. Στο χάιλαιτ του «Τριγώνου», την σκηνή του «δείπνου του κυβερνήτη» που προσφέρεται στους πάμπλουτους επιβάτες του γιοτ κατά την διάρκεια μιας θαλασσοταραχής, ο Εστλουντ, μπουγελώνει – στην κυριολεξία – την ταινία στον εμετό αλλά η σιχασιά είναι το τελευταίο συναίσθημα που η σκηνή μπορεί να σου προκαλέσει.

Χωρίς αμφιβολία είναι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια και ο πιο αλληγορικός …εμετός που έχει περάσει ποτέ από την οθόνη του κινηματογράφου και την ίδια στιγμή ο λιγότερο ενοχλητικός, ο περισσότερο αστείος και ο πιο ουσιαστικός! (πρωταγωνιστούν οι Ζλάτκο Μπούριτς, Τομπάις Θόργουιντ, Χάρις Ντίκινσον, Τσάλμπι Ντιν, Βίκι Μπέρλιν, Ντόλι Ντε Λεόν και ο καταπληκτικός Γούντι Χάρελσον στον ρόλο του κάποτε ιδεολόγου, νυν μπεκρούλιακα κυβερνήτη του σκάφους)

Βαθμολογία: 4

Θα προβάλλεται από την Κυριακή 18/9 σε περισσότερες από 60 αίθουσες της Ελλάδας

Οι ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ (ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ)

Το θρίλερ «Το ορφανό – πρώτος φόνος» («OrphanFirstKill», ΗΠΑ, 2022) του Γουίλαμ Μπρεντ Μπεολ επιστρέφει στον κόσμο του «Ορφανού» (2009), στο οποίο παρακολουθούσαμε τα «κατορθώματα» μιας γυναίκας δολοφόνου που επειδή πάσχει από μια σπάνια πάθηση στους αδένες δείχνει κοριτσάκι.

Το τι συνέβη στην ζωή της πριν την συναντήσουμε στην πρώτη ταινία, το παρακολουθούμε στην δεύτερη που ξεκινά από ένα ψυχιατρικό ίδρυμα στην Εστονία το 2007 όπου το «κοριτσάκι» (Ιζαμπελ Φέρμαν) είναι κάτι σαν μίνι θηλυκή βερσιόν του Χάνιμπαλ Λέκτερ και μεταφέρεται σε μια πολυτελή βίλα της Αμερικής όπου υποτίθεται ότι βρίσκει τους γονείς του (Ροσίφ Σάδερλαντ, Τζούλια Σταιλς) έχοντας πάρει την θέση του ως τώρα εξαφανισμένου κοριτσιού τους. Περισσότερες τρύπες στο σενάριο και να ήθελες δεν θα μπορούσες να βρεις • ο τρόπος με την οποία το σενάριο δίνει «λύσεις» είναι τόσο «στο γόνατο» που μόνο χαμόγελο αποδοκιμασίας προκαλεί. Υπάρχει μια καλή ανατροπή ακριβώς στη μέση της ταινίας που ναι ξαφνιάζει, όμως δεν αρκεί για να καλύψει την προχειρότητα  του όλου εγχειρήματος που προφανώς γυρίστηκε εκμεταλλευόμενο την επιτυχία του «Ορφανού» με την ελπίδα να την επαναλάβει.

Βαθμολογία: 1 ½

Προβάλλεται σε 50 αίθουσες της Ελλάδας

Επαγγελματική δραστηριότητα και προσωπική ζωή δεν συνάδουν και τόσο εύκολα πλέον στην ζωή μας – πόσο μάλλον όταν το ζευγάρι στεγάζεται κάτω από την ίδια επαγγελματική στέγη όπως συμβαίνει με τον Οστιν Στόγουελ και την Λούσι Χέιλ ,εργαζομένους σε μεγάλο εκδοτικό οίκο της ταινίας «Το παιχνίδι του μίσους» («The hating game», ΗΠΑ, 2021) του Πίτερ Χάτσινγκς.

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι αυτής της απολύτως συνηθισμένης και εντελώς χλιαρής αισθηματικής κομεντί είναι οι διαμάχες ανάμεσα στο ζευγάρι στην αρχή της ταινίας, που πολύ φυσικά και με μαθηματική ακρίβεια, οδηγούν στην σχέση τους. Εκείνος είναι αγέλαστος, αμίλητος, ακίνητος  και καθώς πρέπει, εκείνη υπερκινητική, δεν βάζει γλώσσα στο στόμα της και μπορεί να γίνει ενοχλητική με την τάση της να  «επικοινωνεί» διαρκώς και με όλους. Τα αντίθετα έλκονται, το ρομάντζο ψήνεται από τους τίτλους αρχής αλλά σύντομα «καίγεται» φορτωμένο από τα κλισέ που έχουμε δει σε δεκάδες παρόμοιες ταινίες, όπως για παράδειγμα η σκηνή που η Χέιλ τα «ρίχνει» στον μπαμπά του Στόγουελ για να πάρει το μέρος του.

Βαθμολογία: 1 ½

ΑΘΗΝΑ: VILLAGE THE MALL – ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ – ΝΑΝΑ – ODEON ESCAPE IΛΙΟΝ κ.α

Στην «ταινία περιπλάνησης» «Ο άνθρωπος με τις απαντήσεις» (Ελλάδα/ Ιταλία/ Κύπρος, 2021) του Στέλιου Καμμίτση παρακολουθούμε το roadtripτου Βίκτωρα (Βασίλης Μαγουλιώτης) ενός μοναχικού νεαρού Ελληνα που μέσα σε ένα παλιό AUDIδιασχίζει την Ευρώπη οδεύοντας προς Γερμανία.

Συνοδός του ο Ματίας (Άντον Βάιλ), συνομήλικoς του Γερμανός, τον οποίο γνωρίζει στο καράβι.Η φύση, η πόλη, οι πλάκες, η περιπέτεια με την αστυνομία, ένας αλλόκοτος γάμος και εν τέλει ,το διά ταύτα, η αναγνώριση της σεξουαλικής ταυτότητας του Βίκτωρα είναι μερικές από τις ψηφίδες που φτιάχνουν αυτό το ήρεμο κινηματογραφικό σύνολο, πυλώνες του οποίου δύο εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες που βρίσκουν κοινά σημεία στο σεξ. Δεν χάνεις την ώρα σου αν το δεις αλλά δεν κερδίζεις και κάτι. Επίσης ο τίτλος υπερβολικά φιλόδοξος για μια ταινία που δεν θέτει και τόσα ερωτήματα ούτε έχει και τόσες απαντήσεις.

Βαθμολογία: 2

AΘHNA: ΡΙΒΙΕΡΑ – ΦΛΕΡΥ κ.α.

Προβάλλεται τέλος και η ισπανική δραματική ταινία «Η κόρη» («Lahija», 2021) του Μανουέλ Μαρτίν Κουένα: Μια δεκαπεντάχρονη κοπέλα που διαμένει σε ένα κέντρο για έφηβους παραβάτες, μένει έγκυος. Ο εκπαιδευτής της στο κέντρο, της προτείνει να έρθει στα κρυφά να ζήσει μαζί με τη γυναίκα του στο απομονωμένο σπίτι τους στο βουνό, ώστε να έχει φροντίδα μέχρι να γεννήσει, αλλά με ένα αντάλλαγμα: να κρατήσουν το μωρό όταν αυτό γεννηθεί.

ΑΘΗΝΑ: ΜΙΜΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΑΦΝΗ

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ

«Playtime» (Γαλλία, 1969)

Το 1951, λίγους μόλις μήνες μετά την Παριζιάνικη πρεμιέρα του «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμουελ Μπέκετ, οι κινηματογραφικές οθόνες χαιρέτησαν για πρώτη φορά έναν ήρωα ονόματι κύριο Υλό στην ταινία, «Οι διακοπές του κυρίου Υλό» που έμελλε τελικά να εμφανιστεί σε τρεις ακόμη υπέροχες ταινίες: «Ο θείος μου» (Οσκαρ διεθνούς ταινίας), «Traffic» και το «Playtime» που ανοίγει από σήμερα σε κόπια 4Κ αποκλειστικά στο ΑΣΤΥ.

Εδώ, μια ομάδα Αμερικανών τουριστών που μόλις έχει φτάσει στο Παρίσι για ένα μόλις 24ωρο συναντά τον Υλό, ένα ψηλόλιγνο, ευγενή κύριο με συγκεκριμένη «στολή»: καπέλο, καπαρντίνα, πίπα (ποτέ αναμμένη), παντελονια τρουακαρ σαν να έχουν «μπει» στο πλύσιμο και μια ομπρέλα. Μονίμως έκπληκτος ,θαρρείς φοβισμένος, ο κύριος Υλό περισσότερο χορεύει αντί να περπατά, σκοντάφτει, γλιστρά, κάνει επιτόπιες στροφές, λυγίζει μπροστά σαν να χάνει την ισορροπία του, μουρμουρίζει αντί να μιλά και αφήνει την εντύπωση ότι βρίσκεται τυχαία ανάμεσά μας. Έχει πλήρη άγνοια για τον κόσμο τούτο, είναι ένα τεράστιο ενοχλητικό κουνούπι που δεν ζητά να το καταλάβουν ,που προσπαθεί να εξυπηρετήσει την ώρα που κανείς δεν ζητά την βοήθειά του, που μπλέκει διαρκώς σε φασαρίες και παρεξηγήσεις. Ενας άνθρωπος χωρίς παρελθόν και χωρίς μέλλον, που ζει τα ευτράπελα του τώρα και που σε όλες τις ταινίες του Τατί εμφανίζεται από το πουθενά χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Ο Τατί επέβαλε μια εντελώς καινούργια αντίληψη του κωμικού, διαμετρικά αντίθετη με αυτόν της κλασικής κωμωδίας, όπου όλα τα πρόσωπα αντιδρούν κάτω από την επίδραση των ιδίων παραγόντων. Στο ντεκόρ κτισμένο εξ’ ολοκλήρου εκτός στούντιο ,μια πόλη που πήρε το παρατσούκλι «Tativille», το μπετόν αρμέ και το τζάμι είναι κυριαρχούν μπροστά στους ανθρώπους – μυρμήγκια. Και όμως, η τόσο φιλόδοξη αυτή, αριστουργηματική ταινία υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές αποτυχίες του Γαλλικού κινηματογράφου και οδήγησε τον δημιουργό της στην χρεοκοπία. Επανεκτιμήθηκε πολλά χρόνια αργότερα χάρη στην επίπονη προσπάθεια της εταιρείας «Les films de mon oncle» (Οι ταινίες του θείου μου) που ίδρυσε η κόρη του Τατί ,Σοφί Τατισέφ.

Βαθμολογία: 5

«Αντίο παιδιά» («Au revoir les enfants», Γαλλία, 1987)

Αντιπολεμικό δράμα του Λουί Μαλ όπου ο σκηνοθέτης ανασύρει από τη μνήμη του δικά του βιώματα και εμπειρίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δραματουργικός χρόνος ο χειμώνας του 1944 και χώρος η καθολική σχολή Σαν-Κρουά, η οποία στη δίνη του πολέμου φαντάζει στα μάτια των παιδιών ως επίγειος παράδεισος – αλλά ως πότε. Ατού της ταινίας που απέσπασε τον Χρσό Λέοντα στο φεστιβάλ Βενετίας, οι συγκινητικές σκηνές που ο Μαλ στήνει μεταξύ των κεντρικών ηρώων, δύο αγοριών (θαυμάσιες ερμηνείες των εφήβων Γκασπάρ Μανές και Ραφαέλ Φειτό). Μια ευαίσθητη ταινία – ίσως η πιο ευαίσθητη του δημιουργού της – που όπως τα «Απαγορευμένα παιχνίδια» του Ρενέ Κλεμάν, η «Αυτοκρατορία του ήλιου» του Στίβεν Σπίλμπεργκ και η «Ελπίδα και δόξα» του Τζον Μπούρμαν εστιάζει με επιτυχία στην πιο σκληρή πλευρά του πολέμου στην οποία το παιδί γίνεται θύμα της άδικης πραγματικότητας. Να σημειωθεί ότι η ταινία διεκδίκησε το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και το πρωτότυπου σεναρίου (Μαλ).

Βαθμολογία: 3 1/2

ΑΘΗΝΑ: ΕΚΡΑΝ – ΟΑΣΙΣ

«Το νησί» («Seom», Νότιος Κορέα, 2000)

Μια από τις πρώτες κινηματογραφικές δημιουργίες του νοτιοκορεάτη «σκηνοθέτη της σιωπής» Κιμ Κι Ντουκ, γνωστού από τον θρίαμβο «Ανοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας και πάλι άνοιξη», ο οποίος πέθανε πρόωρα σε ηλικία 59 ετών το 2020. Μια πολύ εκφραστική Γιουνγκ Σου υποδύεται την αμίλητη γυναίκα που κατοικεί μόνη σε λιμνοθάλασσα όπου εξωτερικεύει ακραία τα πάθη της σε μια υποβλητική ταινία που μοιάζει ν’ αναρωτιέται για ζητήματα όπως η σεξουαλική διαστροφή, η αυτοκτονία αλλά και η ζεν φιλοσοφία.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΣΤΟΥΝΤΙΟ – ΟΑΣΙΣ