Καθώς η παγκόσμια ενεργειακή κρίση συνεχίζει να πλήττει τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και ολόκληρες οικονομίες παγκοσμίως, είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τα γεγονότα από τη φαντασία.
Υπάρχουν συγκεκριμένα τρεις αφηγήσεις που ακούω για την τρέχουσα κατάσταση, οι οποίες θεωρώ ότι είναι λανθασμένες – σε ορισμένες περιπτώσεις επικίνδυνα, επισημαίνει με άρθρο του στους Financial Times ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, Φατίχ Μπιρόλ.
Η θέση της Ρωσίας στο διεθνές ενεργειακό σύστημα αλλάζει εις βάρος της
Η πρώτη είναι ότι η Μόσχα κερδίζει τη μάχη της ενέργειας. Η Ρωσία είναι αναμφίβολα ένας τεράστιος προμηθευτής ενέργειας και οι αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, που προκλήθηκαν από την εισβολή της στην Ουκρανία, είχαν ως αποτέλεσμα την άνοδο των ενεργειακών εσόδων της προς το παρόν.
Αλλά το βραχυπρόθεσμο κέρδος των εσόδων της υπεραντισταθμίζεται από την απώλεια τόσο της εμπιστοσύνης όσο και των αγορών, που αντιμετωπίζει για πολλά χρόνια στο μέλλον.
Η Μόσχα κάνει μακροπρόθεσμα κακό στον εαυτό της αποξενώνοντας την ΕΕ, τον μακράν μεγαλύτερο πελάτη και στρατηγικό της εταίρο.
Η θέση της Ρωσίας στο διεθνές ενεργειακό σύστημα αλλάζει ριζικά και όχι προς όφελός της.
Τα σχέδια επέκτασης του LNG της Ρωσίας επιστρέφουν στο σχεδιαστήριο
Αυτή η αφήγηση αγνοεί επίσης τις σημαντικές μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις των αυστηρότερων διεθνών κυρώσεων στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Ρωσίας. Αυτό αφορά ιδιαίτερα στην ικανότητά της να παράγει πετρέλαιο και να μεταφέρει αέριο.
Ένα αυξανόμενο μερίδιο της ρωσικής παραγωγής πετρελαίου επρόκειτο να προέλθει από πιο σύνθετα κοιτάσματα πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων, αρκτικών ή άλλων δύσκολα ανακτήσιμων πόρων.
Η απουσία δυτικών εταιρειών, τεχνολογιών και παρόχων υπηρεσιών, ως αποτέλεσμα των κυρώσεων, εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για την ικανότητα της χώρας να εκμεταλλευτεί αυτούς τους πόρους.
Η Ρωσία βασιζόταν στο υγροποιημένο φυσικό αέριο ως τον κύριο τρόπο για να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές της μακριά από τη μεγάλη εξάρτηση από την Ευρώπη.
Πριν από την εισβολή της στην Ουκρανία, ο δηλωμένος στόχος της Ρωσίας ήταν να εξάγει 120-140 εκατ. τόνους υγροποιημένου φυσικού αερίου ετησίως έως το 2035, δηλαδή τουλάχιστον τετραπλάσιο του σημερινού επιπέδου. Αυτό μοιάζει μακρινή προοπτική χωρίς διεθνείς εταίρους και τεχνολογίες.
Η εγχώρια τεχνολογία υγροποίησης έχει αντιμετωπίσει δυσκολίες και καθυστερήσεις. Τα σχέδια επέκτασης του LNG της Ρωσίας επιστρέφουν τώρα στο σχεδιαστήριο.
Παραλογισμός ότι η ενεργειακή κρίση είναι κρίση καθαρής ενέργειας
Η δεύτερη πλάνη είναι ότι η σημερινή παγκόσμια ενεργειακή κρίση είναι κρίση καθαρής ενέργειας. Αυτός είναι ένας παράλογος ισχυρισμός.
Μιλάω συνεχώς με υπεύθυνους χάραξης ενεργειακής πολιτικής και κανένας από αυτούς δεν παραπονιέται ότι στηρίζεται υπερβολικά στην καθαρή ενέργεια, επισημαίνει ο Μπιρόλ.
Αντιθέτως, εύχονται να είχαν περισσότερη. Μετανιώνουν που δεν κινήθηκαν γρηγορότερα για την κατασκευή ηλιακών και αιολικών σταθμών, για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των οχημάτων ή για την παράταση της διάρκειας ζωής των πυρηνικών σταθμών.
Περισσότερη ενέργεια με χαμηλές εκπομπές άνθρακα θα είχε συμβάλει στην άμβλυνση της κρίσης – και η ταχύτερη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προς την καθαρή ενέργεια αποτελεί την καλύτερη διέξοδο από αυτήν.
Όσοι κατηγορούν την καθαρή ενέργεια για την κρίση, αγνοούν τους ενόχους
Όταν οι άνθρωποι κατηγορούν παραπλανητικά την καθαρή ενέργεια και τις πολιτικές για το κλίμα για τη σημερινή ενεργειακή κρίση, μετατοπίζουν, σκόπιμα ή όχι, τα φώτα της δημοσιότητας από τους πραγματικούς ενόχους – τη στενότητα εφοδιασμού με φυσικό αέριο και την Ρωσία.
Η τρίτη λανθασμένη ιδέα είναι ότι η σημερινή ενεργειακή κρίση είναι μια τεράστια οπισθοδρόμηση, που θα μας εμποδίσει να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Εγώ δεν το βλέπω έτσι, σημειώνει ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.
Αυτή η κρίση είναι μια έντονη υπενθύμιση της μη βιωσιμότητας του σημερινού ενεργειακού συστήματος, στο οποίο κυριαρχούν τα ορυκτά καύσιμα.
Έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε αυτό το γεγονός μια ιστορική καμπή προς ένα καθαρότερο, πιο προσιτό και πιο ασφαλές ενεργειακό σύστημα. Και αυτό συμβαίνει ήδη.
Παγκόσμια κινητικότητα για την καθαρή ενέργεια
Η ΕΕ αυξάνει τους στόχους της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση και θέτει σημαντικούς πόρους για την επίτευξή τους, με το σχέδιό της REPowerEU.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μόλις έθεσε σε ισχύ το νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, δίνοντας ώθηση σε ένα τεράστιο φάσμα τεχνολογιών καθαρής ενέργειας, από την ηλιακή και αιολική ενέργεια και τα ηλεκτρικά οχήματα, μέχρι τη δέσμευση άνθρακα και το υδρογόνο.
Ο νόμος προβλέπει επενδύσεις ύψους 370 δισ. δολαρίων για την ενεργειακή ασφάλεια και την κλιματική αλλαγή, με δυνατότητα κινητοποίησης πολύ μεγαλύτερων ποσών από τον ιδιωτικό τομέα.
Η ιαπωνική κυβέρνηση επιδιώκει να επανεκκινήσει και να κατασκευάσει περισσότερα πυρηνικά εργοστάσια, καθώς και να επεκτείνει άλλες ζωτικής σημασίας τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών με το σχέδιο πράσινου μετασχηματισμού GX.
Η Κίνα συνεχίζει να σπάει ρεκόρ στις ποσότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων που προσθέτει κάθε χρόνο.
Και η Ινδία μόλις έκανε ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία μιας αγοράς άνθρακα και την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των συσκευών.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου πιέζουν σκληρά για την καθαρή ενέργεια. Και με όλες τις άμεσα διαθέσιμες, άκρως ανταγωνιστικές τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι αισιοδοξίας ότι και άλλες θα ακολουθήσουν.
Μετά τον χειμώνα, έρχεται η άνοιξη
Επομένως, μην πιστεύετε όλες τις αρνητικές αφηγήσεις για την ενεργειακή κρίση, τονίζει χαρακτηριστικά ο Μπιρόλ, προσθέτοντας: «Ναι, υπάρχουν κάποιες δύσκολες προκλήσεις μπροστά μας, ειδικά αυτό τον χειμώνα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία κερδίζει ή ότι οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι καταδικασμένες».
Και μετά τον χειμώνα έρχεται η άνοιξη.
Τα πετρελαϊκά σοκ της δεκαετίας του 1970 οδήγησαν σε σημαντική πρόοδο στην ενεργειακή απόδοση, την πυρηνική ενέργεια, την ηλιακή και την αιολική ενέργεια.
Η σημερινή κρίση μπορεί να έχει παρόμοιο αντίκτυπο και να συμβάλει στην επιτάχυνση της μετάβασης προς ένα καθαρότερο και ασφαλέστερο ενεργειακό μέλλον.
