Ο ενεργειακός πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης έχει ξαφνικά εκραγεί, απειλώντας με μια ολοκληρωτική μάχη εξουσίας στην οποία η Δύση επιδιώκει να περιορίσει την τιμή του ρωσικού πετρελαίου και το Κρεμλίνο να διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Η απρόβλεπτη διαμάχη, στην οποία και οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν μη συμβατικά όπλα οικονομικού πολέμου, δείχνει το βαθμό στον οποίο ο υβριδικός πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει επεκταθεί σε νέο έδαφος, σημειώνει σε άρθρο του ο βρετανικός Guardian.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δοκιμάζει την πραγματική προθυμία της Ευρώπης να δει τα φώτα να σβήνουν, για την υπεράσπιση της κυριαρχίας της Ουκρανίας.

Τα «παιχνίδια» της Gazprom

Η Gazprom, ο ρωσικός κρατικός μονοπωλιακός προμηθευτής φυσικού αερίου, ανακοίνωσε το απόγευμα της Παρασκευής ότι, κατά τη διάρκεια ενός τακτικού ελέγχου συντήρησης, ανακαλύφθηκε διαρροή πετρελαίου στις κύριες τουρμπίνες αερίου στους συμπιεστές του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1, ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Σιβηρία στη Βόρεια Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας.

Η εταιρεία δήλωσε ότι η διαρροή θα χρειαστεί απροσδιόριστο χρονικό διάστημα για να διορθωθεί, μετά από αμέτρητες άλλες – ασυνήθιστα παρατεταμένες – διακοπές για συντήρηση.

Πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο

Η ρωσική ανακοίνωση – που θεωρήθηκε στη Δύση ως ξεκάθαρος εκβιασμός – ήρθε λίγες ώρες αφότου οι υπουργοί Οικονομικών της G7 προώθησαν ένα περίπλοκο σχέδιο, το οποίο είχαν παρουσιάσει για πρώτη φορά οι ΗΠΑ στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της G7 τον Ιούνιο, για να θέσουν ανώτατο όριο στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου.

Στόχος είναι να τεθεί το πλαφόν ήδη από τον Δεκέμβριο, στερώντας από τον Πούτιν τους πόρους που χρειάζεται για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο μετά τον χειμώνα.

Μέχρι τώρα, η Gazprom είχε πετύχει το ευχάριστο εκείνο σημείο της φθίνουσας ευρωπαϊκής ζήτησης για ρωσική ενέργεια, που δεν οδηγούσε σε πτώση των εσόδων της, λόγω της αύξησης των παγκόσμιων τιμών ενέργειας.

«Θα πληγεί ειδικά η ελληνική ναυτιλία»

Η είδηση στην ανακοίνωση των υπουργών Οικονομικών της G7 ήταν ότι οι ΗΠΑ κατάφεραν να πείσουν την μέχρι πρότινος επιφυλακτική Γερμανία να εξετάσει σοβαρά την πρόταση.

Αμέσως μετά τη λήξη της συνάντησης των ηγετών της G7 τον Ιούνιο, ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ πήγαν στο Λονδίνο για να μιλήσουν με το υπουργείο Οικονομικών για το πώς θα λειτουργούσε η ιδέα.

Το Λονδίνο, το κέντρο της ναυτασφαλιστικής βιομηχανίας, είναι απαραίτητο για το σχέδιο. Στην ουσία, απαιτεί από τους ασφαλιστές ναυτιλιακών εταιρειών να μην παρέχουν ασφάλιση σε κανένα δεξαμενόπλοιο, που σχεδιάζει να πουλήσει το πετρέλαιο πάνω από ένα ανώτατο όριο τιμών που έχει οριστεί από την G7.

Αν και τολμηρό εγχείρημα παρέμβασης στην αγορά, το σχέδιο διατηρεί πολλά εγγενή ελαττώματα, σημειώνει ο Guardian. Οι ασφαλιστές ισχυρίζονται ότι δεν γνωρίζουν την τιμή του πετρελαίου που θα πουλήσει το πλοίο που έχουν ασφαλίσει.

Για να λειτουργήσει το σχέδιο, μπορεί να απαιτηθεί η συμμετοχή ουδέτερων χωρών που εισάγουν πετρέλαιο, όπως η Ινδία, αλλιώς η Ρωσία θα βρει απλώς νέες αγορές για το πετρέλαιό της. Και όπως τονίζει ο Guardian, «ειδικά η ελληνική ναυτιλία θα πληγεί».

Παρά τις εργασίες που έχουν γίνει μετά την G7, δεν έχει συμφωνηθεί καμία τιμή-στόχος και η ανταπόκριση από την ασφαλιστική βιομηχανία του Λονδίνου δεν είναι ενθουσιώδης.

Ωστόσο, το σχέδιο έχει πλέον την ενθουσιώδη υποστήριξη του υπουργού Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Nadhim Zahawi και, το σημαντικότερο, της υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Janet Yellen. Παραμένει όμως ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο εν αναμονή.

Οι καταστροφικοί μοχλοί του Πούτιν

Αντίθετα, ο Πούτιν έχει ήδη ισχυρούς καταστροφικούς μοχλούς στη διάθεσή του.

Έχει μειώσει τις προμήθειες μόλις στο 20% του κανονικού επιπέδου στον Nord Stream 1, συμβάλλοντας στην τεράστια αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου.

Το ερώτημα είναι αν σκοπεύει να συνεχίσει να παίζει με την Ευρώπη απειλώντας περιστασιακά με μείωση των προμηθειών, ή αν αντ’ αυτού θα προχωρήσει σε επίθεση, διακόπτοντας εντελώς τις προμήθειες φυσικού αερίου.

Υπάρχει ο κίνδυνος αυτό να γυρίσει μπούμερανγκ, τουλάχιστον αν οι ισχυροί Ρώσοι βιομήχανοι φυσικού αερίου θεωρήσουν ότι θέτει σε κίνδυνο τη βιομηχανία τους.

Υπάρχει όμως και το επιχείρημα ότι αν σκοπεύει να βλάψει σοβαρά τη γερμανική βιομηχανία, πρέπει να χτυπήσει τώρα.

Η Γερμανία ισχυρίζεται ότι είναι μπροστά από το σχέδιο στις προσπάθειές της να γεμίσει τα αποθέματα στο 80% της δυναμικότητας. Αλλά Γερμανοί βιομήχανοι και πολιτικοί έχουν προειδοποιήσει ότι οι διακοπές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διακοπές ρεύματος και πιθανές μαζικές απολύσεις.

Στο εσωτερικό της ΕΕ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πούτιν χειραγωγεί τις προμήθειες φυσικού αερίου εδώ και μήνες, όπως ακριβώς τόσες πολλές χώρες προειδοποίησαν τη Γερμανία ότι ο Πούτιν πιθανώς θα το έκανε, αν το Βερολίνο εξαρτιόταν υπερβολικά από το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο.

Ο Eric Mamer, επικεφαλής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Η ανακοίνωση της Gazprom, για άλλη μια φορά να κλείσει τον Nord Stream 1 με ψευδείς προφάσεις, είναι μια ακόμη απόδειξη της αναξιοπιστίας της ως προμηθευτή».

Και πρόσθεσε πως «είναι επίσης απόδειξη του κυνισμού της Ρωσίας».

Αλλά η Ρωσία, που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου στα πεδία των μαχών και οι οικονομικές της σχέσεις με τη Γερμανία βρίσκονται στο ναδίρ, δύσκολα θα… χύσει δάκρυα με τέτοιες κατηγορίες.