Κρατήρες διάσπαρτοι σε καμένα δάση, κατεστραμμένα συστήματα βιολογικού καθαρισμού, τοξίνες από διαλυμένα εργοστάσια να ποτίζουν το χώμα.
Η αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την ιδοπεδωμένη πλέον πόλη του Τσέρνιχιβ στην Ουκρανία αποκαλύπτει το μέγεθος της οικολογικής καταστροφής λόγω του πολέμου που συνεχίζεται εδώ και έξι μήνες.
Ακτιβιστές και οργανώσεις προσπαθούν τώρα να συλλέξουν δείγματα και τεκμήρια προκειμένου να προσφύγουν κατά της Μόσχας και να αξιώσουν αποζημιώσεις για την οικοκτονία.
«Ο περισσότερος κόσμος δίνει προσοχή στην απώλεια ανθρώπινων ζωών και τις ζημιές στις υποδομές. Ακόμα και η κυβέρνηση ξεχνά τις απώλειες και τις ζημιές στο περιβάλλον» λέει στον Guardian ο Ανατόλι Παβέλκο, δικηγόρος που ειδικεύεται σε περιβαλλοντικά ζητήματα.
Κατατάχθηκε σε ομάδα ουκρανών εθελοντών για να πολεμήσει στο μέτωπο, επέστεψε όμως στο Τσέρνιχιφ για να δώσει μια άλλη μάχη για το περιβάλλον.
Το Τσέρνιχιβ στη βόρεια Ουκρανία μοιάζει σήμερα με απέραντη μάντρα για μπάζα (Reuters)
Ο Παβέλκο και άλλοι ακτιβιστές έχουν ξεκινήσει μια επείγουσα καμπάνια για τους κινδύνους από τις τοξίνες που αφήνουν οι βόμβες στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, τα χημικά που διαχέονται στο νερό μετά τους βομβαρδισμούς και τις φωτιές, την καταστροφή αρχαίων δασών από τις προελάσεις των σύγχρονων οπλικών συστημάτων, αλλά και τα ποτάμια που μολύνθηκαν από λύματα μετά τον βομβαρδισμό βιολογικών εγκαταστάσεων.
«Αν θέλουμε να πληρώσουν οι Ρώσοι για τις ζημιές, θα πρέπει να δώσουμε προσοχή στα γεγονότα του εγκλήματος, τα οποία σε αυτή την περίπτωση δεν τεκμηριώνονται σωστά» λέει.
Το Τσέρνιχιβ, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Λευκορωσία, πολιορκήθηκε για 41 ημέρες με επιθέσεις των οποίων οι επιπτώσεις μπορεί να διαρκέσουν δεκαετίες.
Όπως στην περίπτωση του μεγάλου καταστήματος οικοδομικών υλικών Epicentr K, το οποίο ακόμα μυρίζει καμένο πλαστικό, ή τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαίου, που απελευθέρωσαν τεράστιες ποσότητες τοξικού καπνού όταν δέχθηκαν βομβαρδισμό.
Συνέπειες που θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι το Κίεβο απειλεί στο μεταξύ να προκαλέσει ο βομβαρδισμός μιας εγκατάστασης βιολογικού καθαρισμού, με τους διαχειριστές να προειδοποιούν ότι θα αναγκαστούν κάποια στιγμή να απελευθερώσουν λύματα στο κοντινό ποτάμι/
«Αν το νερό δεν καθαριστεί, οι κάτοικοι του Κιέβου θα έχουν σκατά στο πόσιμο νερό τους» λέει η διευθύντρια της εγλατάστασης Νατάλια Μάζιουκ.
Υπάρχουν ακόμα μεγάλες δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν στους βομβαρδισμούς, οι οποίες θα χρειαστούν δεκαετίες για να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση, στερώντας από τους κατοίκους έναν σημαντικό φυσικό πόσο.
«Χρειάζονται γενιές για να δούμε βελανιδιές 150 ετών να μεγαλώνουν από την πρώτη φύτευση», λέει η Χάνα Χόπκο, ουκρανή ακτιβίστρια και πολιτικός που συμμετέχει στην εκστρατεία περιβαλλοντικής ευθύνης.
«Ακόμη και η κόρη μου δεν θα δει ποτέ αυτή την κατεστραμμένη φύση [αποκατεστημένη], πιθανώς μόνο τα εγγόνια της».
Υπάρχει εξάλλου και το πρόβλημα των χημικών στους κρατήρες αμέτρητων βομβών, από όπου συλλέγει δείγματα ο Παβέλκο φοβούμενος τοξική επιμόλυνση της αγροτικής παραγωγής.
