Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν διαθέσει το ποσό των 280 δισ. ευρώ σε μέτρα στήριξης προκειμένου να απαλύνουν τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ωστόσο, το ποσό αυτό είναι πολύ μικρό μπροστά στην έκταση της κρίσης.
Με τη Ρωσία να μειώνει τις παραδόσεις φυσικού αερίου και εν μέσω διακοπών στα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν εκτοξευθεί σε περισσότερο από 10 φορές τον μέσο όρο της τελευταίας 5ετίας για την εποχή αυτή.
Διαβάστε επίσης: Φυσικό αέριο – Νέα άνοδος στις τιμές – Η αγορά προβλέπει δύσκολο χειμώνα
Οι πιέσεις εντείνονται, καθώς η Μόσχα ετοιμάζεται να κλείσει τον βασικό αγωγό Nord Stream την επόμενη Τετάρτη για συντήρηση, αυξάνοντας τις ανησυχίες ότι θα κλείσει τις στρόφιγγες, κίνηση που θα απειλούσε τις προσπάθειες εξασφάλισης επαρκών αποθεμάτων για τον χειμώνα.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, οι κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειες κυρίως στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας -μια προσέγγιση που μπορεί όχι μόνο να υπονομευτεί από την άνοδο των τιμών αλλά κινδυνεύει και να επιδεινώσει την κρίση.
Προγράμματα όπως η μείωση του ΦΠΑ στο φυσικό αέριο στη Γερμανία και η επιδότηση της θέρμανσης στην Πολωνία, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια ή περιορισμούς που σχετίζονται με την ενεργειακή αποδοτικότητα, είναι πιο πιθανό να δώσουν ώθηση στη ζήτηση, αντί να τη μειώσουν.
«Είναι σαν να σβήνουν τη φωτιά με βενζίνη» ισχυρίζεται στο Bloomberg η Joanna Mackowiak-Pandera, πρόεδρος του think tank Forum Energii. «Δεν έχουμε δει ακόμα τον πάτο της κρίσης».
Υπό απειλή οι πόροι της Ευρώπης
Η -μέχρι στιγμής- πολιτική απάντηση κινδυνεύει να «κάψει» γρήγορα τους οικονομικούς πόρους της Ευρώπης και να εντείνει την έκρηξη του πληθωρισμού, καθώς οι οικονομίες επιβραδύνουν. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν τον λογαριασμό για περισσότερα μέτρα στήριξης αργότερα, με τις τιμές να αναμένεται να παραμείνουν υψηλές τουλάχιστον μέχρι το επόμενο έτος.
Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κάλυψη του αυξημένου ενεργειακού κόστους θα κόστιζε στην κυβέρνηση περίπου 110 δισ. λίρες μέχρι το 2023.
Αντί να διαθέτουν χρήματα γενικά, οι αρχές θα πρέπει να επικεντρωθούν στη στήριξη μόνο των πιο ευάλωτων πολιτών και να προωθήσουν επενδύσεις σε μέτρα ενεργειακής αποδοτικότητας για τις επιχειρήσεις και τους πλουσιότερους καταναλωτές, σύμφωνα με τον Peter Vis, πρώην υψηλόβαθμο αξιωματούχο της ΕΕ.
Ενώ πολιτικές όπως το σχέδιο της Ελλάδας να καλύψει το 94% της αύξησης των λογαριασμών ρεύματος τον Σεπτέμβριο είναι ευπρόσδεκτες από τους ψηφοφόρους, η μείωση της κατανάλωσης απαιτεί επιλογές που δεν είναι δημοφιλής. Ωστόσο, ενδεχομένως να μην εναλλακτική.
«Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να είναι η προτεραιότητα» επισημαίνει ο Vis, ο οποίος είναι στέλεχος στην εταιρεία συμβούλων Rud Pedersen Public Affairs. «Η άνοδος των τιμών της ενέργειας θα είναι πραγματικά επώδυνη και οι κυβερνήσεις απέχουν ακόμη πολύ από το να δώσουν μια επαρκή απάντηση».
Οι Ισπανοί βουλευτές θα συζητήσουν μια από τις σπάνιες νομικές πρωτοβουλίες της Ευρώπης για τον περιορισμό της κατανάλωσης. Με βάση τους κανόνες που συζητιούνται, οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν θα επιτρέπεται να λειτουργούν τον κλιματισμό στους εσωτερικούς χώρους τους κάτω από τους 27 βαθμούς το καλοκαίρι ή πάνω από τους 19 βαθμούς Κελσίου τον χειμώνα. Η πολιτική τέθηκε σε εφαρμογή με διάταγμα του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ τον περασμένο μήνα, αλλά απαιτεί κοινοβουλευτική έγκριση για να γίνει νόμος.
Αντί να νομοθετούν περικοπές στην κατανάλωση, οι ηγέτες της Ευρώπης απευθύνουν κυρίως έκκληση για αλληλεγγύη και συστήνουν εθελοντικές ενέργειες, όπως το να χαμηλώσουν οι θερμοστάτες και να κάνουν οι πολίτες πιο κρύα και πιο σύντομα ντους.
«Η ελευθερία μας, το σύστημα ελευθερίας στο οποίο έχουμε συνηθίσει να ζούμε, έχει κόστος» δήλωσε ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κατά την έναρξη της συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου την Τετάρτη. «Μερικές φορές, όταν χρειάζεται να το υπερασπιστούμε, μπορεί να συνεπάγεται θυσίες».
Ενώ η γαλλική κυβέρνηση διέθεσε γρήγορα δεκάδες δισ. ευρώ για να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μόλις πρόσφατα ξεκίνησε συνομιλίες με τις τοπικές αρχές και τις επιχειρηματικής ενώσεις για ένα σχέδιο που αποσκοπεί στη μείωση της ζήτησης ενέργειας κατά 10% σε διάστημα δύο ετών.
Διαβάστε επίσης: Αυξάνεται ο ρωσικός στρατός – Τι προβλέπει το διάταγμα Πούτιν
Ο κίνδυνος για την Ευρώπη
Όπως παρατηρεί το Bloomberg, η αντίδραση στην ενεργειακή κρίση είναι ενδεικτική του ασταθούς πολιτικού τοπίου της Ευρώπης, με πολλούς ηγέτες να μην έχουν τη στήριξη για σκληρές αποφάσεις.
Ο Μακρόν έχασε την πλειοψηφία του στην Εθνοσυνέλευση, το κόμμα του Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς έχει υποχωρήσει στην τρίτη θέση στις δημοσκοπήσεις στη Γερμανία, η Ιταλία περιμένει τις πρόωρες εκλογές αφότου οι κυβερνητικοί εταίροι του ανέτρεψαν τον πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι και οι Βρετανοί συντηρητικοί επιλέγουν τον διάδοχο του Μπόρις Τζόνσον.
Με την γηραιά ήπειρο να οδεύει ήδη προς την ύφεση, η αποτυχία αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης απειλεί να πυροδοτήσει κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές σε περίπτωση που ο χειμώνας φέρει μπλακ άουτ και κρύα σπίτια. Θα μπορούσε, επίσης, να μειώσει τη στήριξη του κοινού για κινήσεις που τιμωρούν το Κρεμλίνο για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
